Ngày 14/6, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) tạm đình chỉ chức vụ Giám đốc Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia đối với ông Nguyễn Đức Ninh để phục vụ công tác thanh tra chuyên ngành trong công tác quản lý và điều hành cung cấp điện. Theo chỉ đạo Bộ trưởng Bộ Công thương, đoàn thanh tra sẽ làm rõ việc cung ứng, chủ động nhiên liệu cho các nhà máy điện; vận hành hệ thống điện; huy động các nguồn điện (về mặt kỹ thuật), tính công bằng; vấn đề truyền tải điện; thực hiện huy động các nguồn năng lượng tái tạo chuyển tiếp.

Vậy Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia (còn gọi là A0) có chức năng, nhiệm vụ gì?

Hai nhiệm vụ chính

Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia được thành lập theo Quyết định số 180 NL/TCCB-LĐ ngày 11/04/1994 của Bộ Năng Lượng (nay là Bộ Công thương); là doanh nghiệp Nhà nước, trực thuộc EVN. Do vai trò đặc biệt quan trọng, đây là nơi tập trung nguồn nhân lực có chất lượng cao.

Nhiệm vụ trọng tâm là chỉ huy điều hành hệ thống sản xuất, truyền tải, phân phối điện năng trong hệ thống điện quốc gia, nhằm đạt kết quả tối ưu về kỹ thuật và kinh tế; đảm bảo hệ thống điện quốc gia vận hành liên tục, tin cậy, an toàn.

A0 có các đơn vị thành viên là các Trung tâm Điều độ Hệ thống điện miền Bắc, miền Trung và miền Nam.

Đại diện EVN cho biết: A0 làm hai việc chính quy định trong Luật Điện lực. Đó là đơn vị vận hành hệ thống điện và thị trường điện trên toàn quốc.

Phòng điều độ của nhà máy Thủy điện Hòa Bình

Huy động sản lượng các nguồn điện như thế nào, bao nhiêu là việc A0 làm hàng ngày để điều hành hệ thống điện quốc gia. Những lúc thiếu nguồn như hiện nay, A0 sẽ có nhiệm vụ thông báo cho các đơn vị điều độ về việc phải cắt giảm điện ở khu vực nào, bao nhiêu.

Ngoài ra, một nhiệm vụ quan trọng khác của A0 chính là phụ trách điều hành thị trường điện. Có nghĩa, các nhà máy tham gia thị trường điện được huy động với giá nào, thời điểm nào là do A0 điều phối. Sau khi A0 quyết định mức giá mua, thì công ty mua bán điện trực thuộc EVN sẽ làm nhiệm vụ ký hợp đồng với nhà đầu tư và thanh toán.

Sẽ chuyển về Bộ Công thương

Theo các kế hoạch trước đây, A0 sẽ được cơ cấu lại thành Công ty TNHH một thành viên nhằm từng bước nâng cao tính độc lập của đơn vị vận hành hệ thống điện và thị trường điện Việt Nam. Tuy nhiên, trong công điện mới nhất, Thủ tướng đã chỉ đạo Bộ Công thương chuyển A0 tách khỏi EVN, về là đơn vị trực thuộc Bộ. Một nguồn tin cho biết, A0 được dự kiến là đơn vị sự nghiệp của Bộ.

Bộ Công thương đưa ra 2 phương án chuyển đổi. Theo phương án 1, Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia trở thành đơn vị sự nghiệp công lập cung cấp dịch vụ vận hành hệ thống điện và điều hành thị trường điện trực thuộc Bộ Công thương. Còn thương án 2, Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia trở thành Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và điều hành thị trường điện 100% vốn Nhà nước trực thuộc Bộ Công thương.

Bộ này đánh giác cả hai phương án nêu trên đều đảm bảo các tiêu chí về tính độc lập, khách quan của A0 so với hiện tại, khả năng phối hợp với các đơn vị liên quan và khả năng linh hoạt đổi mới, sáng tạo. Tuy nhiên, theo Bộ Công thương, trong điều kiện hiện nay, để đáp ứng mục tiêu chuyển nguyên trạng A0, thì phương án 1 là hợp lý. Còn giai đoạn tiếp theo, sau khi Luật Giá và Luật Điện lực sửa đổi được ban hành, có thể xem xét thêm phương án 2.

Song, rà soát các quy định pháp luật hiện hành, Bộ Công thương không có chức năng thực hiện việc quản lý, điều hành trực tiếp A0. Do đó để điều chỉnh, Bộ Công thương kiến nghị Thủ tướng ban hành quyết định chuyển nguyên trạng Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia về Bộ Công thương; Giao Bộ Công thương chủ trì rà soát, sửa đổi, bổ sung Nghị định số 96/2022/NĐ-CP quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Công thương;

Bộ cũng kiến nghị giao Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp chủ trì sửa đổi, bổ sung Nghị định số 26/2018/NĐ-CP quy định Điều lệ tổ chức và hoạt động, và giao Bộ Tài chính chủ trì ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành các quy định về giá điều độ vận hành hệ thống điện và giá điều hành giao dịch thị trường điện lực, các cơ chế đặc thù về chi phí duy trì hoạt động của đơn vị, chế độ tiền lương...

Tác giả: Hồng Hạnh