Công ty CP Cấp nước Thừa Thiên-Huế tiền thân là Công ty Cấp nước Thừa Thiên-Huế được thành lập theo Quyết định số 878/QĐ/UB năm 1992 của UBND tỉnh Thừa Thiên-Huế. Năm 2005, UBND tỉnh Thừa Thiên-Huế ban hành quyết định về việc chuyển Công ty Cấp thoát nước Thừa Thiên-Huế thành Công ty TNHH Nhà nước MTV Xây dựng và Cấp nước Thừa Thiên-Huế.

Năm 2016, UBND tỉnh ban hành quyết định chuyển Công ty TNHH Nhà nước MTV Xây dựng và Cấp nước thành Công ty CP Cấp nước Thừa Thiên-Huế, với mục tiêu đảm bảo an ninh nước sạch; sản xuất và cung cấp nước an toàn… Đồng thời, mở rộng và phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh đối với những lĩnh vực, ngành nghề có lợi thế để nâng cao hiệu quả hoạt động và giá trị doanh nghiệp...

Dự án nuôi trồng nông nghiệp sạch tại xã Lộc An (huyện Phú Lộc) được Công ty CP Cấp nước Thừa Thiên-Huế đầu tư xây dựng nhưng chưa được cấp thẩm quyền cấp phép.

Tuy nhiên, trong quá trình quản lý, điều hành, Công ty CP Cấp nước Thừa Thiên-Huế để xảy ra nhiều tồn tại, thiếu sót và vi phạm. Theo Thanh tra tỉnh Thừa Thiên-Huế, tổng giá trị tài sản của nhân dân đóng góp đã được công ty này ghi tăng giá trị tài sản cổ đông, đang theo dõi và chưa nộp trả ngân sách Nhà nước là 2.511,6 triệu đồng, cần phải sớm thu hồi nộp ngân sách Nhà nước.

Bên cạnh đó, tổng giá trị tài sản chưa nhận nợ đầy đủ theo các quyết định của UBND tỉnh đối với 8 công trình là 11.450,8 triệu đồng và công trình “Hệ thống nối mạng cấp nước sạch xã Phong Hiền” (phần thuế GTGT đang theo dõi nợ phải trả UBND tỉnh) là 220,78 triệu đồng.

Theo phương án nhận nợ tài sản, Công ty CP Cấp nước phải hoàn trả giá trị đầu tư cho ngân sách theo tiến độ khấu hao giá trị còn lại của tài sản. Tính đến cuối năm 2021, giá trị khấu hao phải nộp trả ngân sách trên giá trị nhận nợ của các công trình nêu trên là 3.890,5 triệu đồng, cần phải thu hồi kịp thời vào ngân sách Nhà nước. Công ty CP Cấp nước có trách nhiệm tiếp tục trích khấu hao để hoàn trả ngân sách số tiền còn lại 7.781,08 triệu đồng theo quy định.

Ngoài ra, có 7 công trình được nghiệm thu sau khi cổ phần hóa nhưng chưa xác định được nguồn vốn Công ty CP Cấp nước đầu tư trước hay sau khi cổ phần hóa với tổng số tiền 8.020,5 triệu đồng. Trong trường hợp, nguồn vốn công ty đầu tư trước thời điểm cổ phần hóa chưa được vốn hóa đầy đủ thì nộp về ngân sách Nhà nước theo quy định.

Điều đáng nói, đối với tài sản Nhà nước đầu tư tại Công ty CP Cấp nước Thừa Thiên-Huế sau cổ phần hóa, Công ty chưa hạch toán tăng giá trị tài sản theo quy định; giá trị nghiệm thu thanh toán công trình chưa được theo dõi chính xác trên sổ sách kế toán; chậm lập hồ sơ trình cấp có thẩm quyền phê duyệt quyết toán. Trong đó, có 3 công trình đầu tư trước và sau cổ phần hóa, nghiệm thu hoàn thành từ năm 2017 nhưng đến nay vẫn chưa được phê duyệt quyết toán dự án hoàn thành.

Theo quy định tại Thông tư số 54/2013-BTC, Thông tư 76/2017/TT-BTC, hiện nay Chính phủ đã ban hành Nghị định 43/2022/NĐ-CP ngày 24/6/2022 quy định việc quản lý, sử dụng và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng cấp nước sạch, thì tài sản Nhà nước đầu tư được xử lý theo hình thức tăng vốn Nhà nước tại doanh nghiệp hoặc hoàn trả giá trị tài sản cho Nhà nước.

Tuy nhiên, việc tăng vốn Nhà nước tại doanh nghiệp là không khả thi do hiện nay, Công ty CP Cấp nước đang nhận nợ và thuê tài sản của Nhà nước khi cổ phần hóa với giá trị khá lớn. Hơn nữa, việc tăng vốn Nhà nước tại doanh nghiệp phải được sự thống nhất của các cổ đông; hoặc giao theo hình thức có hoàn trả giá trị tài sản cho Nhà nước trong vòng 90 ngày theo Nghị định số 43/2022/NĐ-CP là rất khó khăn cho Công ty, khó thực hiện trên thực tế…

Theo UBND tỉnh và Thường trực HĐND tỉnh Thừa Thiên-Huế, trong khi chờ hướng dẫn thực hiện Nghị định 43/2022/NĐ-CP, Công ty sớm thực hiện hoàn trả phần vốn Nhà nước theo thời gian sử dụng còn lại (giá trị khấu hao). Giá trị khẩu hao tạm tính theo giá trị xây lắp được nghiệm thu đưa vào sử dụng đến thời điểm 31/12/2021 là 1.756,6 triệu đồng, chênh lệch tăng so với số công ty đã trích khấu hao là 1.578,7 triệu đồng. Đồng thời, Công ty CP Cấp nước tiếp tục rà soát, tập hợp bổ sung các chi phí có liên quan hình thành tài sản, xác định chính xác chi phí khấu hao tài sản để hoàn trả phần vốn Nhà nước theo quy định.

Bên cạnh đó, Công ty CP Cấp nước chưa hạch toán vào thu nhập khác với tổng số tiền 5.451.849.777 đồng; hạch toán không đúng quy định, làm tăng chi phí trong kỳ (2017 – 2021) so với thực tế với tổng số tiền là 41.142.590.053 đồng, dẫn đến thuế thu nhập doanh nghiệp tăng so với số quyết toán của công ty với tổng số tiền 9.318.887.966 đồng, cần thu hồi nộp kịp thời vào ngân sách Nhà nước…

Ngoài ra, về đầu tư dự án nuôi trồng nông nghiệp sạch Lộc An và dự án nhà lưới trồng rau tại nhà máy xử lý Quảng Tế 1, cả hai dự án Công ty CP Cấp nước không thực hiện theo đúng các trình tự, thủ tục quy định của pháp luật về đầu tư, xây dựng và đất đai. Dự án được đầu tư xây dựng nhưng chưa được cơ quan có thẩm quyền cấp phép theo quy định, hạch toán kế toán chưa tập hợp đầy đủ và chính xác các chi phí để hình thành nên tài sản cố định... có nguy cơ lãng phí vốn đầu tư nếu không có phương án xử lý phù hợp.

Theo Chánh Thanh tra tỉnh Thừa Thiên-Huế, trách nhiệm để xảy ra các vi phạm, khuyết điểm, tồn tại qua thanh tra việc chấp hành pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước và việc chấp hành các quyết định của chủ sở hữu tại Công ty CP Cấp nước thuộc về HĐQT, người đại diện vốn nhà nước tại Công ty, Chủ tịch HĐQT, Ban Kiểm soát, Ban Tổng Giám đốc, Kế toán trưởng và các cá nhân có liên quan giai đoạn 2017 – 2021.

Từ nội dung kết luận nêu trên, Chánh Thanh tra tỉnh kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên-Huế chỉ đạo kiểm điểm trách nhiệm và có hình thức xử lý phù hợp đối với Chủ tịch HĐQT, kế toán trưởng và các tập thể, cá nhân có liên quan thời kỳ 2019 - 2021; chỉ đạo làm rõ trách nhiệm tổ chức, cá nhân có liên quan đến những tồn tại, thiếu sót, vi phạm.

Đồng thời, chỉ đạo Sở Tài chính tỉnh, định kỳ hàng năm theo dõi việc Công ty CP Cấp nước nộp, hoàn trả phần vốn nhà nước theo thời gian sử dụng còn lại (giá trị khấu hao) đối với các công trình đã được nhận nợ nhưng chưa đầy đủ và các công trình được đầu tư từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước từ năm 2017 đến 2021.

Đồng thời, rà soát để xử lý theo quy định đối với 7 công trình được nghiệm thu sau khi cổ phần hóa nhưng chưa xác định được nguồn vốn Công ty CP Cấp nước đầu tư trước hay sau khi cổ phần hóa với tổng số tiền 8.020,5 triệu đồng…

Tác giả: Hải Lan