Ngân hàng Nhà nước vừa công bố tổng hợp nghiên cứu, giải trình, tiếp thu ý kiến của các bộ, ngành, các tổ chức tín dụng và các tổ chức có liên quan đối với đề nghị xây dựng Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi).

Ngoài đóng góp ý kiến của Bộ Nội vụ và Bộ Tài nguyên & Môi trường, cơ quan soạn thảo Dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (TCTD) sửa đổi đã nhận được đóng góp ý kiến của các TCTD.

Cơ quan soạn thảo cho biết, có nhiều ý kiến được NHNN không tiếp thu và có những ý kiến chỉ tiếp thu một phần.

Cụ thể, về việc xử lý tài sản đảm bảo, có một số ngân hàng đề nghị quy định hợp đồng bảo đảm đã qua thủ tục công chứng, đăng ký thế chấp thì tổ chức tín dụng có quyền được xử lý tài sản bảo đảm luôn nếu khách hàng có các dấu hiệu cần phải xử lý tài sản bảo đảm theo quy định tại hợp đồng bảo đảm và hợp đồng tín dụng mà không cần phải qua thủ tục khởi kiện tại tòa án.

Quy định, một cơ quan chuyên trách thực hiện xử lý tài sản bảo đảm (có thể giao cho Cơ quan Thi hành dân sự, Thừa phát lại hoặc một cơ quan chuyên môn khác) mà không cần bản án/quyết định của Tòa án, chỉ cần căn cứ vào hợp đồng tín dụng, hợp đồng bảo đảm (đã qua công chứng, đăng ký thế chấp).

Cơ quan chuyên trách này có quyền cưỡng chế, thu giữ, phát mại tài sản bảo đảm mà không cần bản án. Đồng thời, quy định việc tổ chức tín dụng trả phí/chi phí cho cơ quan chuyên trách này thực hiện việc xử lý tài sản bảo đảm phù hợp thực tế để có thể thực hiện được công việc.

Quy định các điều kiện để tổ chức tín dụng nhận chính tài sản bảo đảm để thu nợ. Quy định cơ quan đăng ký sở hữu có trách nhiệm phải thực hiện thủ tục chuyển tên cho người mua tài sản bảo đảm hoặc chuyển tên cho tổ chức tín dụng trong trường hợp nhận tài sản bảo đảm để trừ nợ theo yêu cầu của tổ chức tín dụng mà không cần sự chú ý của chủ sở hữu tài sản.

Với kiến nghị trên, Ngân hàng Nhà nước không đồng ý. Ngân hàng Nhà nước nhấn mạnh, việc xử lý tài sản bảo đảm phải được thực hiện trên cơ sở thỏa thuận của các bên; đồng thời, phải tuân thủ theo trình tự, thủ tục quy định. Mặt khác, đề xuất này nằm ngoài phạm vi điều chỉnh của Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi).

Cơ quan soạn thảo cũng không đồng ý với đề xuất bổ sung chức năng, quyền hạn, trách nhiệm của ngân hàng trong việc thực hiện chuỗi cung ứng dịch vụ thanh toán, làm rõ quyền hạn và trách nhiệm của ngân hàng đối với các trung gian thanh toán trong việc xử lý các giao dịch thanh toán. Bổ sung thêm chức năng, quyền hạn, trách nhiệm của ngân hàng trong việc xử lý các giao dịch nghi ngờ là bất hợp pháp. Bổ sung thêm chức năng, quyền hạn, trách nhiệm của ngân hàng trong việc dừng/tạm dừng cung ứng sản phẩm dịch vụ ngân hàng đối với các đối tượng khách hàng nghi ngờ có dấu hiệu vi phạm pháp luật.

Theo NHNN, các đề xuất này không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật, sẽ xem xét quy định ở các văn bản dưới Luật, các văn bản hướng dẫn của NHNN.

Về chính sách 5 (thu giữ tài sản bảo đảm), Cơ quan soạn thảo không tiếp thu với đề nghị bổ sung quy định "Các hợp đồng bảo đảm có hiệu lực mà không có thỏa thuận này thì tổ chức tín dụng được thư giữ tài sản bảo đảm theo quy định tại Luật này". Lý giải về việc không tiếp thu đề nghị này, NHNN cho biết việc quy định như nội dung đã đề xuất bảo đảm quyền của các TCTD đối với các hợp đồng bảo đảm ký trước ngày Nghị quyết 42/2017/QH14. Các hợp đồng bảo đảm ký sau ngày Nghị quyết 42/2017/QH14 có hiệu lực, các TCTD có trách nhiệm thỏa thuận về thu giữ trong hợp đồng với khách hàng.

Ngoài ra, Cơ quan soạn thảo cũng không tiếp thu với đề xuất bổ sung quy định đối với các cơ quan công an, UBND cấp xã cần có quy định chế tài mạnh hơn như tham gia cưỡng chế việc thu giữ tài sản bảo đảm cùng TCTD khi có yêu cầu từ các TCTD yêu cầu thu giữ. NHNH lý giải, việc vay và đi vay là quan hệ dân sự giữa bên vay và bên cho vay. Việc đề xuất áp dụng các chế tài cưỡng chế thu giữ dành cho bên vay không trả được nợ khi chưa có bản án, quyết định của Tòa án có thể xem xét là việc hành chính hóa các quan hệ dân sự. Do đó, chứ có cơ sở để tiếp thu nội dung này.

Bên cạnh đó, NHNN tiếp thu ý kiến sẽ bổ sung các vướng mắc đối với các khoản vay ngoài tiêu dùng, các sản phẩm tín dụng khác (LC, bảo lãnh...), tại Khoản II điểm 4 (Chính sách 4. Quy định về dịch vụ ngân hàng qua phương tiện điện tử và số hóa dịch vụ ngân hàng, việc xét duyệt cấp tín dụng, kiểm tra sử dụng tiền vay qua sử dụng các phương tiện điện tử), bên cạnh các vướng mắc đã được nêu tại dự thảo về lưu trữ điện tử đối với các khoản vay tiêu dùng có quy mô nhỏ qua kênh điện tử, các kênh/nền tảng số.

Đồng thời, cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu đề xuất bổ sung về việc trường hợp có các tài sản nằm trên, nằm trong tài sản bảo đảm nhưng không thuộc tài sản bảo đảm mà bên bảo đảm không di dời trong thời hạn công khai thông tin thì bên nhận bảo đảm có quyền thu giữ và xử lý đối với tài sản bảo đảm. Đối với trường hợp khi thu giữ có các tài sản khác không phải tài sản bảo đảm mà Bên bảo đảm không di dời thì bên nhận bảo đảm có thể di dời, chi phí di dời do chủ tài sản chịu, TCTD không phải chịu trách nhiệm đối với các hư hỏng, thiệt hại do hao mòn tự nhiên hoặc phát sinh trong quá trình di dời, quản lý tài sản. TCTD được thu giữ các tài sản này kèm theo việc thu giữ tài sản bảo đảm.

Đối với quy định xét duyệt cấp tín dụng, kiểm tra sử dụng tiền vay, cơ quan soạn thảo đã tiếp thu đề xuất không yêu cầu khác hàng cung cấp tài liệu chứng minh phương án sử dụng vốn khả thi, khả năng tài chính của mình, mục đích sử dụng vốn hợp pháp, biện pháp bảo đảm tiền vay trước khi quyết định cấp tín dụng trong hoạt động cho vay tiêu dùng không tài sản bảo đảm và hoạt động cho vay/cầm cố được đảm bảo bằng tiền gửi/giấy tờ có giá.

Tác giả: Tuệ Minh