Nhiều chủ đầu tư, nhà thầu tư vấn thiết kế, đơn vị thẩm tra vẫn coi nhẹ kỷ cương dẫn đến còn nhiều gói thầu gây thất thoát cho ngân sách nhà nước nhiều tỷ đồng.

Sai từ gói nhỏ đến gói lớn

Kiểm toán Nhà nước khu vực V vừa công bố kết quả kiểm toán hoạt động xây dựng và quản lý, sử dụng vốn đầu tư của một số dự án xây dựng đường giao thông (khởi công từ tháng 3 đến tháng 9/2016) tại huyện đảo Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang.

Cụ thể về chi phí đầu tư, tại các dự án: Đường cơ động phía Bắc đảo Phú Quốc, đường trung tâm giai đoạn 2, đường trung tâm đoạn 3 và đường nhánh số 4 đều có sự chênh lệch giữa số liệu báo cáo kiểm toán và số liệu kiểm toán thực tế, cao hơn khoảng từ 5,7-18,3 tỷ đồng.

Được biết, các dự án trên do UBND huyện Phú Quốc làm chủ đầu tư, đơn vị đại diện cho chủ dự án là Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Phú Quốc. Nguyên nhân của việc chênh lệch này được xác định là do giảm trừ chi phí khảo sát bước lập dự án; giảm chi phí xây lắp do sai khối lượng, đơn giá và dự phòng phí…

Có thể kể đến trường hợp khác diễn ra tại Lâm Đồng. Theo đó, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng công bố kết luận thanh tra đã chỉ ra hiện tượng như trên tại 6 công trình do Chủ tịch UBND huyện Đức Trọng chịu trách nhiệm. Kết luận thanh tra cho thấy, việc quản lý đầu tư xây dựng cơ bản tại 6 công trình của huyện Đức Trọng đã để xảy ra sai phạm lên đến hơn 7,6 tỷ đồng. Đơn cử, đối với công trình duy tu và chăm sóc cây xanh, thảm cỏ tuyến đường cao tốc Liên Khương – Prenn, Chủ đầu tư không báo cáo kịp thời những bất hợp lý đối với định mức tưới nước theo các định mức được công bố để đề xuất cơ quan có thẩm quyền xây dựng, công bố định mức cho phù hợp, nên để xảy ra các sai phạm với số tiền 1,561 tỷ đồng.

Bộ Xây dựng thời gian qua cũng công bố một loạt kết luận thanh tra về công tác quản lý dự án, và câu chuyện sai sót trong lập dự toán cũng thường xuyên được đề cập. Đơn cử như Dự án Đầu tư xây dựng hồ chứa nước sông Ray và Dự án Thủy lợi Phước Hòa. Tại các dự án này, công tác lập, thẩm tra, phê duyệt hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công và dự toán còn một số sai sót do áp dụng các định mức, đơn giá chưa phù hợp; chưa đảm bảo các chỉ tiêu kinh tế - kỹ thuật; tính toán một số khối lượng chưa đúng dẫn đến làm tăng giá trị dự toán số tiền trên 24,2 tỷ đồng.

Tại Tổng công ty Truyền tải điện quốc gia (EVNNPT) có Ban Quản lý dự án các công trình điện miền Bắc, Ban Quản lý dự án các công trình điện miền Nam và các dự án đều có những tính toán khối lượng sai với số tiền rất lớn.

Cụ thể, công tác lập, thẩm định, phê duyệt dự toán chi phí xây dựng công trình (giá gói thầu) còn sai sót do một số nguyên nhân: Tính khối lượng cột thép chưa chính xác; lắp dựng cột điện một số vị trí có thể sử dụng bằng máy kết hợp với thủ công nhưng dự toán lập bằng thủ công; vận dụng một số mã định mức không phù hợp; giá vật tư, vật liệu chưa phù hợp làm tăng giá trị dự toán (giá gói thầu) số tiền trên 58,626 tỷ đồng. 

Chưa xử lý đến nơi đến chốn

Câu chuyện tính toán sai khối lượng, lập đơn giá không thực tế thời gian qua đã được Báo Đấu thầu phản ánh nhiều. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, hiện tượng này ngày càng phổ biến, gây thất thoát ngân sách.

Kết luận của Thanh tra tỉnh Lâm Đồng chỉ rõ: “Công tác lập, thẩm tra, thẩm định, phê duyệt thiết kế - dự toán, tạm ứng, giám sát nghiệm thu, thanh quyết toán công trình còn hạn chế như: tính sai, tính trùng khối lượng, áp dụng mã định mức, giá vật liệu và cự ly vận chuyển sai quy định; số liệu giữa dự toán và bản vẽ không trùng khớp, chưa thực hiện đúng chủ trương, không điều chỉnh giá nhân công trước khi đấu thầu”.

Ngoài những nguyên nhân khách quan, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng khẳng định, các đơn vị tư vấn thiết kế, tư vấn thẩm tra, tư vấn giám sát, đơn vị thi công và chủ đầu tư còn thiếu chặt chẽ, chủ quan trong công tác thiết kế, tính toán lập và thẩm tra, thẩm định thiết kế, dự toán, nghiệm thu… dẫn đến các sai phạm nêu trên.

Theo các chuyên gia, chất lượng của công tác lập dự toán có ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả của dự án đầu tư. Tuy nhiên, những sai phạm xảy ra trong xây dựng dự toán lại chưa được xử lý nghiêm khắc, đúng mức độ. Do đó, còn rất nhiều chủ đầu tư, nhà thầu tư vấn thiết kế, đơn vị thẩm tra vẫn coi nhẹ kỷ cương dẫn đến còn nhiều gói thầu gây thất thoát cho ngân sách nhà nước nhiều tỷ đồng.

Theo báo Đấu thầu