"Mua bán chui" là cụm từ được giới đầu tư sử dụng để nói về việc lãnh đạo doanh nghiệp và người có liên quan mua, bán cổ phiếu mà không đăng ký giao dịch trước tối thiểu 3 ngày làm việc theo quy định của pháp luật.

Theo quy định pháp luật, giả định, lãnh đạo một doanh nghiệp muốn bán cổ phiếu trong khoảng thời gian 10-17/1/2022, thì người này bắt buộc phải gửi văn bản đến các cơ quan quản lý và thực hiện công bố thông tin giao dịch chậm nhất vào ngày 5/1/2022 (do các ngày 8-9/1/2022 là cuối tuần, không phải ngày làm việc).

Xét vi phạm bán chui 74,8 triệu cổ phiếu trong phiên 10/1 mà UBCKNN vừa công bố, số tiền thu về dự kiến gần 1.600 tỷ đồng (giá thị trường 21.150 đồng/cổ phiếu). Dù vậy, giá trị xử phạt trong trường hợp này không tính theo giá thị trường, mà tính theo mệnh giá (10.000 đồng/cổ phiếu). Theo đó, giá trị xử phạt theo khung 3-5% (của 748 tỷ đồng) có thể nằm trong khoảng 22,4-37,4 tỷ đồng.

Tuy nhiên, Nghị định 128 có hiệu lực từ ngày 1/1/2022 quy định, mức phạt tiền tối đa đối với hành vi mua bán chui của cá nhân chỉ là 1,5 tỷ đồng.

Cá nhân bị phạt gần 1 tỷ đồng vì mua bán chui cổ phiếu

Năm 2021, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã xử phạt hơn 303 vụ vi phạm công bố thông tin, làm giá, thao túng cổ phiếu… trên thị trường chứng khoán. Số tiền xử phạt thu được tăng 5,6% so với năm 2020, đạt gần 21 tỷ đồng.

Các vi phạm phổ biến nhất là báo cáo không đúng thời hạn về kết quả giao dịch, không công bố thông tin về việc dự kiến giao dịch, không công bố thông tin đối với thông tin phải công bố theo quy định pháp luật.

Một trong những vụ mua bán chui cổ phiếu gây chú ý trong năm 2021, có mức phạt lên tới gần 1 tỷ đồng. Cụ thể, tháng 7/2021, ông Trần Văn Bê - anh rể một lãnh đạo Ngân hàng VPBank bị phạt 940,35 triệu đồng vì mua bán cổ phiếu chui.Ông Bê đã mua hơn 1,48 triệu cổ phiếu VPB, bán 59.000 cổ phiếu VPB trong tháng 1/2021; mua hơn 1,88 triệu cổ phiếu VPB trong tháng 2/2021; mua 59.000 cổ phiếu VPB ngày 3/3/2021 nhưng không công bố thông tin về việc dự kiến giao dịch.

Ngoài phạt hành chính, ông Bê còn bị phạt bổ sung là bị đình chỉ giao dịch chứng khoán trong 4 tháng. Quyết định có hiệu lực từ ngày 23/7/2021.

Một vi phạm khác đáng chú ý là CTCP Thaiholdings (tổ chức liên quan ông Nguyễn Đức Thụy - Phó chủ tịch HĐQT Ngân hàng LienVietPostBank - LPB) bị phạt vì mua bán chui cổ phiếu LPB. Cụ thể, Thaiholdings đã mua 145.600 cổ phiếu LPB vào ngày 6/5, bán 719.400 cổ phiếu LPB vào ngày 16/6 nhưng không công bố thông tin về việc dự kiến giao dịch. Thaiholdings bị phạt 260 triệu đồng.

Tác giả: Việt Linh