Theo luật Thuế tiêu thụ đặc biệt đã được Quốc hội khóa XIII thông qua, mặt hàng “bia, rượu” được quy định với mức chịu thuế: từ 1-1-2016 là 55%, từ 1-1-2017 là 60%, từ 1-1-2018 là 65%. Như vậy, lộ trình Thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ngành bia trong 3 năm tới sẽ tăng 5% mỗi năm. Đồng thời, Giá tính thuế là Giá cơ sở sản xuất bán ra, mức khống chế giá bán không quá 10%.

Ngày 11 – 5 – 2015, Bộ Tài chính có công văn số 6041/BTC-CST về việc “Lấy ý kiến về dự thảo Nghị định hướng dẫn Luật số 70/2014/QH13 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt” khiến các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh bia không khỏi hoang mang.

Tăng giá tính thuế

Lo lắng trước Dự thảo Nghị định, Đại diện Nhà máy bia châu Á – Thái Bình Dương (Hà Nội), ông Bùi Thanh Sơn cho biết: “Với việc tăng thuế tiêu thụ ngành bia lên 5% mỗi năm, các doanh nghiệp hiện nay đang xem xét lại cơ cấu sản xuất để điều chỉnh phù hợp trong 3 năm tới, đảm bảo sản xuất kinh doanh có thể duy trì và kiểm soát được. Thêm vào đó, việc tính thuế tiêu thụ dựa trên giá của các công ty con, công ty liên kết bán ra thị trường là chưa phù hợp với luật thuế tiêu thụ hiện hành; điều này vô hình chung làm cho công tác kê khai thuế của doanh nghiệp trở nên phức tạp, gây phiền hà cho công tác thực hiện của đơn vị cũng như cơ quan thuế. Thông thường doanh nghiệp sản xuất không thể kiểm soát giá bán của các công ty thương mại và đại lí bán lẻ. Nếu doanh nghiệp sản xuất kiểm soát giá bán của các công ty này là trái với quy định”.

Mặt khác, việc kê khai, quyết toán thuế tiêu thụ đặc biệt đối với cơ sở sản xuất trong nước trên cơ sở giá bán của các công ty con và công ty liên kết rất phức tạp, khó khăn. Điều này trái với chủ trương, định hướng của nhà nước về đơn giản hóa thủ tục, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp kê khai, nộp thuế. Hơn nữa, quy định như trong Dự thảo Nghị định là không khuyến khích chuyên môn hóa trong hoạt động sản xuất kinh doanh, phân phối hàng hóa, phát triển thị trường, ảnh hưởng tới quyền lợi người tiêu dùng, không phù hợp với kinh tế thị trường…

Luật thuế tiêu thụ đặc biệt quy định “giá căn cứ tính thuế tiêu thụ đặc biệt của cơ sở sản xuất bị khống chế không được thấp hơn 10% giá bình quân của cơ sở kinh doanh thương mại. Tuy nhiên, Dự thảo Nghị định lại khống chế mức giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt “không được thấp hơn 5% so với giá bán cao nhất của cơ sở kinh doanh thương mại”.

Thực tế, do tính chuyên môn hóa cao trong ngành sản xuất rượu bia nên các cơ sở thương mại phải thực hiện các chức năng vận chuyển, phân phối, đào tạo đội ngũ nhân viên bán hàng, quảng cáo, khuyến mại, phát triển thị trường, dịch vụ khách hàng…, các chi phí đó rất lớn chiếm tới 9-10% giá bán sản phẩm. Hơn nữa, việc tính thuế đối với cơ sở sản xuất sẽ gặp trở ngại, khó khăn khi phải kiểm soát giá bán cao nhất của cơ sở kinh doanh thương mại do quan hệ giữa công ty sản xuất và phân phối là độc lập. Do đó, việc quy định mức khống chế 5% sẽ không đủ bù đắp các chi phí cho hoạt động thương mại bán hàng, phát triển thị trường của doanh nghiệp, từ đó, làm giảm sự cạnh tranh của doanh nghiệp trong hội nhập.

Trao đổi với An ninh Tiền tệ và Truyền thông (ANTT.VN), PGS.TS Nguyễn Văn Việt – Chủ tịch Hiệp hội Bia – Rượu – NGK Việt Nam cho rằng ngành sản xuất bia hiện nay đang thực hiện theo quy hoạch dưới sự quản lí của các cơ quan bộ ngành rất tốt, song, để thực hiện một chủ trương cần xem xét kĩ lưỡng, cân nhắc cái được và cái tồn tại.