Đòi công bằng

Đại diện Hiệp hội các Nhà nhập khẩu Ô tô chính hãng Việt Nam (VIVA) vừa gửi văn bản đến Thủ tướng Chính phủ và Quốc hội góp ý về quy định hỗ trợ giảm lệ phí trước bạ.

Nội dung văn bản viết: “Chúng tôi được biết rằng Chính phủ Việt Nam sẽ tiếp tục giảm 50% lệ phí trước bạ lần thứ hai đối với riêng ô tô sản xuất hoặc lắp ráp trong nước nhằm hỗ trợ các công ty ô tô trong đại dịch Covid-19. Chỉ giảm 50% thuế trước bạ đối với các xe lắp ráp trong nước đã cho thấy hiệu quả, nhưng cũng là sự phân biệt đối xử ưu tiên xét trên toàn quốc”.

Theo VIVA, năm 2021, quy định cách ly xã hội nghiêm ngặt tại Việt Nam buộc tất cả các nhà nhập khẩu và nhà phân phối ô tô nhập khẩu nguyên chiếc phải tạm ngừng kinh doanh. Sự phân biệt đối xử, ưu tiên chỉ riêng với ô tô sản xuất lắp ráp trong nước là thiếu công bằng đối với ô tô nhập khẩu.

Nếu xe nhập khẩu được giảm 50% lệ phí trước bạ, khách mua xe sang, siêu sang được hưởng lợi nhiều nhất.

Trong khi đó, các DN phân phối ô tô nhập khẩu cũng đang phải gánh nhiều tổn thất khi các đại lý bán hàng, các văn phòng đăng ký, đăng kiểm xe ngưng hoạt động khi giãn cách xã hội. Tuy nhiên, DN vẫn phải chi trả chi phí thuê cơ sở thương mại, thuế, lưu kho và nguồn nhân lực.

Hơn nữa, VIVA cho rằng sự phân biệt đối xử ưu tiên xét trên tầm quốc gia này vi phạm quy định của Hiệp ước chung về thuế quan và mậu dịch (GATT) mà Việt Nam đã ký kết cũng như được hưởng các lợi ích to lớn tại nước ngoài, khi tất cả các hiệp định thương mại tự do (FTA) đã được thực thi.

Năm 2020, những nhà nhập khẩu và đại lý bán ô tô nhập khẩu nguyên chiếc chịu ảnh hưởng tiêu cực bởi việc giảm lệ phí trước bạ mang tính phân biệt đối xử. Họ đang sử dụng khoảng 3.000 lao động. Mặc dù sản lượng bán ra nhỏ hơn, nhưng họ lại đóng khoản thuế cao hơn nhiều trên mỗi chiếc xe.

"Dịch Covid-19 tại Việt Nam đang ảnh hưởng chung tới tất cả các DN kinh doanh ô tô. Do đó, chúng tôi đề nghị việc giảm lệ phí trước bạ cũng cần phải áp dụng cho cả ô tô nhập khẩu nguyên chiếc và đây cũng sẽ là sự hỗ trợ cho toàn cộng đồng, VIVA đề nghị.

Theo chuyên gia ô tô Nguyễn Minh Đồng, đại dịch Covid đã gây thiệt hại nặng nề cho hầu hết các DN tại Việt Nam thời gian qua, không chỉ với các DN sản xuất lắp ráp mà cả các DN nhập khẩu. Vì vậy, cần có sự đối xử công bằng. DN nhập khẩu ô tô có đóng góp lớn cho ngân sách, cũng sử dụng nhiều lao động và các dịch vụ tại chỗ. Họ đang gặp khó khăn, cần được hỗ trợ.

Việc giảm lệ phí trước bạ cho cả ô tô nhập khẩu chắc chắn không làm hụt thu thêm cho ngân sách Nhà nước, mà có thể còn tăng lên.

Minh chứng rõ nhất là đợt giảm lệ phí trước bạ với ô tô sản xuất lắp ráp trong nước nửa cuối năm 2020. Ban đầu, Bộ Tài chính ước tính giảm 50% lệ phí trước bạ với ô tô trong nước sẽ làm giảm thu ngân sách khoảng 3.700 tỷ đồng.

Nhưng theo số liệu từ Tổng cục Thuế, việc giảm 50% lệ phí trước bạ cho ô tô "nội" từ 28/6 đến 31/12/2020 giúp thu ngân sách tăng hơn 11.200 tỷ đồng. Trong đó, riêng thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế giá trị gia tăng tăng hơn 8.200 tỷ đồng, phí và lệ phí trước bạ tăng hơn 3.000 tỷ đồng. Tuy phí trước bạ giảm nhưng doanh số bán xe tăng nên số thu tăng.

Hơn nữa, việc giảm lệ phí trước bạ với ô tô nhập khẩu cũng tránh bị quốc tế chỉ trích là vi phạm cam kết về đối xử công bằng trong những FTA Việt Nam đã ký kết, ông Đồng nhận xét.

Ô tô nội lo ngại

Trong quá khứ, vào năm 2008 khi khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu xảy ra, đến 1/5/2009, Chính phủ và Quốc hội Việt Nam đã quyết định giảm 50% lệ phí trước bạ và thuế giá trị gia tăng ô tô chung cho tất cả, không phân biệt xe sản xuất lắp ráp trong nước và nhập khẩu nguyên chiếc. Điều này đã giúp cho thị trường ô tô khởi sắc, giữ được đà tăng trưởng, giúp các DN vượt qua khó khăn.

Doanh số xe trong nước có thể lại bị xe nhập khẩu bỏ xa.

Theo tính toán, nếu ô tô nhập khẩu được hỗ trợ giảm 50% lệ phí trước bạ, khách hàng mua xe sang, siêu sang sẽ được hưởng lợi nhiều nhất. Ví dụ, một chiếc Rolls Royce có giá bán 30 tỷ đồng hiện phải chịu lệ phí trước bạ từ 3-36 tỷ đồng, tùy từng địa phương. Nếu được giảm 50% sẽ giảm được khoản tiền nộp từ 1,5-1,8 tỷ đồng. Những mẫu xe sang có giá bán tầm 5 tỷ cũng được giảm từ 250-300 triệu đồng.

Không chỉ vậy, ngay các mẫu xe bình dân nhập khẩu ăn khách cũng được hưởng lợi. Chẳng hạn, mẫu Toyota Cross có giá bán từ 720-918 triệu đồng, khách hàng sẽ tiết kiệm được từ 36-60 triệu đồng nhờ được giảm 50% lệ phí trước bạ.

Tuy nhiên, lo ngại nhất là xe sản xuất lắp ráp trong nước, đã khó khăn nhưng ô tô nhập khẩu vẫn tăng mạnh. Xe nhập khẩu lại có lợi thế cạnh tranh khi chi phí sản xuất thấp hơn xe "nội" từ 15-20%, vì vậy có thể gây khó khăn cho sự phục hồi sản lượng của xe sản xuất lắp ráp trong nước.

Tổng cục Hải quan cho hay, 9 tháng đầu năm nay kim ngạch nhập khẩu ô tô nguyên chiếc tăng mạnh, bất chấp đại dịch Covid... Tính đến hết tháng 9/2021, lượng ô tô nguyên chiếc các loại nhập khẩu đạt 114.377 chiếc, trong đó ô tô 9 chỗ ngồi trở xuống đạt 78.282 chiếc, tăng 57,8% so với cùng kỳ năm trước.

Còn theo số liệu từ Hiệp hội các Nhà sản xuất ô tô Việt Nam, hết 9/2021, doanh số bán hàng của xe lắp ráp trong nước giảm 6%, còn xe nhập khẩu tăng 26% so với cùng kì năm trước.

Việc giảm lệ phí trước bạ sẽ giúp xe nhập khẩu từ Thái Lan và Indonesia hưởng lợi lớn, vì hai quốc gia này chiếm trên 70% số xe nhập khẩu dưới 10 chỗ của Việt Nam. Mặc dù vậy, hầu hết DN sản xuất lắp ráp ô tô trong nước vẫn đang nhập khẩu xe nguyên chiếc về phân phối. Nếu lệ phí trước bạ giảm cho cả xe nhập khẩu nguyên chiếc thì các DN này cũng được hưởng lợi. Chỉ có điều, doanh số xe trong nước có thể lại bị xe nhập khẩu bỏ xa.

Tác giả: Trần Thủy