Theo kết luận điều tra của Cơ quan CSĐT Bộ Công an, cựu giám đốc Sở GD&ĐT Quảng Ninh Vũ Liên Oanh và chủ tịch NSJ Group Hoàng Thị Thúy Nga cùng giữ vai trò chủ mưu, cầm đầu vụ sai phạm về đấu thầu xảy ra tại Sở GD và các đơn vị liên quan.

Kết luận nêu để được trúng các gói thầu tại dự án đầu tư trang thiết bị giáo dục ở Quảng Ninh, bà Nga đã chi hơn 30 tỷ đồng tiền cám ơn bà Oanh cùng 2 cựu cán bộ Sở này. Sau khi được lãnh đạo Sở tạo điều kiện, Nga yêu cầu nhân viên thực hiện quy trình 93 bước, lập Công ty MQF làm hồ sơ “quân xanh” đảm bảo chắc chắc cho NSJ thắng thầu, nâng giá thiết bị, chi tiền lại quả.

Ban đầu, bà Nga để cho NSJ Group tặng thí điểm thiết bị, dụng cụ học tập cho một số trường học với mức giá đã được nâng khống. Sau đó, doanh nghiệp này cùng Sở GD&ĐT mới lập dự án, hoàn thiện hồ sơ trúng thầu.

Để che giấu lợi nhuận thực tế nhằm hưởng lợi, bị can Hoàng Thị Thúy Nga chỉ đạo nâng giá thiết bị từ nước ngoài trước khi nhập khẩu vào Việt Nam. Chiêu thức mà bà Nga sử dụng là ký hợp đồng với các công ty trung gian để nâng khống giá, mà không ký trực tiếp với hãng sản xuất. Sau khi nhập khẩu hàng hóa, các bị can tiếp tục mua bán lòng vòng qua các công ty do bà Nga chi phối. Mục đích là nâng thêm giá trước khi đưa vào các gói thầu.

Các bị can Vũ Liên Oanh (trái) và Hoàng Thị Thúy Nga.

Cũng theo kết luận điều tra, từ khi nhập khẩu hàng hóa về nước, bà Nga đã lựa chọn hàng hóa độc quyền để đối phó sau này. Ngoài ra, bị can chỉ đạo nhân viên tiêu hủy tài liệu, chứng cứ. Mục đích để cơ quan chức năng không thu thập được thông tin liên quan đến chi phí của NSJ và Công ty MQF.

Những thủ đoạn trên của các bị dẫn đến việc khi xác định hậu quả thiệt hại vụ án, Hội đồng định giá tài sản đã từ chối định giá tài sản vì không thu thập được đầy đủ dữ liệu, cơ sở pháp lý, tính hợp lý, khách quan, trung thực để hội đồng có kết luận về giá trị của tài sản cần định giá ở 6 gói thầu (từ năm 2016 đến 2019).

Kết luận điều tra cho thấy bà Nga và đồng phạm nhập khẩu các sản phẩm hàng hóa không có trên thị trường để thực hiện hành vi thao túng giá. Điều này khiến thị trường trong nước không có các sản phẩm thiết bị giáo dục tương tự, nên không thực hiện được việc định giá bằng phương pháp so sánh.

Ngoài ra, bị can Nga chỉ đạo nhân viên tiêu hủy tài liệu, chứng cứ, nên cơ quan tố tụng không thu thập được các thông tin liên quan đến chi phí của Công ty NSJ và Công ty MQF. Do đó, không có căn cứ định giá được các thiết bị bằng phương pháp chi phí.

Manh mối phá án xuất hiện khi bị can Ngô Mạnh Hùng (Phó tổng giám đốc Công ty MQF) khai trong thời gian làm việc, ông ta đã copy một số dữ liệu, tài liệu của công ty vào USB. Trong đó có phản ánh được giá gốc của các thiết bị giáo dục mà Công ty NSJ và Công ty MQF đã nhập khẩu.

Cơ quan điều tra đã thu thập được USB này từ ông Phương (em trai bị can Hùng). Dữ liệu thể hiện NSJ có thông tin giá mua trực tiếp từ các hãng sản xuất năm 2019, 2020 dùng để tính toán hiệu quả dự án cung cấp thiết bị cho gói thầu tiểu học năm 2019 tại Quảng Ninh. Doanh nghiệp còn tặng cho một số đơn vị ở Hà Nội, Hải Phòng, Nghệ An, Bắc Ninh.

Ngô Mạnh Hùng và các bị can cùng những người trực tiếp tham gia lập, ký các tài liệu này đều xác nhận giá mua trực tiếp nêu trên. Ngoài ra, cơ quan điều tra thu được tờ khai hải quan đối với một số hàng hóa cùng chủng loại với hàng hóa cung cấp cho các dự án do Công ty MQF, Công ty NSJ nhập khẩu.

Căn cứ những tài liệu đã thu thập, cơ quan điều tra làm rõ tổng giá trị của 6 gói thầu mua sắm thuộc 6 dự án là hơn 636 tỷ đồng. Tuy nhiên, do không đủ căn cứ xác định hậu quả thiệt hại của 4 dự án (từ năm 2016 đến 2018), cơ quan tố tụng chỉ xem xét trách nhiệm hình sự đối với các bị can tại 2 dự án mầm non và dự án tiểu học năm 2019. Tổng giá trị 2 gói thầu mua sắm này là hơn 323 tỷ đồng. Với sai phạm của 15 bị can, cơ quan điều tra xác định hậu quả thiệt hại của vụ án là trên 80 tỷ đồng.

Tác giả: Hoàng Lam