Từ TP Đông Hà, Quảng Trị dọc theo Quốc lộ 9 khoảng 100km về phía Tây sẽ dẫn đến thị trấn Lao Bảo, huyện Hướng Hoá. Giai đoạn 2009 -2013 là thời kỳ hoàng kim khi Khu kinh tế thương mại đặc biệt Lao Bảo (KTTM) tại địa phương này được thành lập.

Lúc bấy giờ, lượng hàng hoá, giao thương xuất nhập khẩu diễn ra sôi động đưa thị trấn Lao Bảo trở thành vùng kinh tế phát triển rực rỡ.

Thị trấn Lao Bảo, huyện Hướng Hoá, Quảng Trị nhìn từ trên cao

Cổng chào ngay đầu thị trấn Lao Bảo đã cho thấy sự hoang tàn của tình hình kinh tế nơi đây

Thế nhưng, từng là một Khu kinh tế phát triển rực rỡ nhất miền Trung từ năm 2015 trở lại đây, Lao Bảo đã dần kém sôi động. Nhiều chủ đầu tư các trung tâm thương mại, kinh doanh hàng hoá “tháo chạy” do không trụ nổi khi gặp nhiều khó khăn.

Trung tâm thương mại Lao Bảo vắng tanh trong giờ cao điểm

Các gian hàng vắng bóng người mua bán

Đặc biệt, trong giai đoạn dịch COVID-19 xảy ra, tình hình phát triển kinh tế, hoạt động giao thương nơi đây giảm sút trầm trọng. Lao Bảo lúc này "thu mình" thành thị trấn đìu hiu, hoang tàn; nhịp sống người dân chậm lại, ngày càng khó khăn hơn.

Trụ sở kinh doanh giờ chỉ còn là phế tích

Ngày 20/10, dạo quanh thị trấn Lao Bảo, không khó để chúng tôi nhận ra, hàng loạt trung tâm thương mại, cửa hàng kinh doanh... đã đóng cửa, xuống cấp. Thậm chí, nhiều đại dự án đã trở thành nơi chăn thả trâu bò. Các công trình giao thông đô thị được đầu tư quy hoạch khá bài bản tuy nhiên không được tôn tạo, sửa chữa; cùng với đó là các tiện ích đô thị chưa được đồng bộ.

Trung tâm thương mại, kinh doanh bỏ hoang đã lâu 

Tại Trung tâm thương mại Lao Bảo, nơi còn số ít tiểu thương bám trụ lượng khách cũng đìu hiu, chúng tôi bắt gặp thi thoảng có một số đoàn đi du lịch ghé vào mua hàng kỷ niệm, hàng tiêu dùng nhập ngoại… 

Trung tâm thương mại giờ chỉ để chăn thả bò 

Trao đổi với PV, chị Nhung (tiểu thương kinh doanh ở Trung tâm thương mại Lao Bảo) cho biết, tại đây chủ yếu bán hàng sỉ cho các cửa hàng ở nơi khác, còn khách lẻ thì thi thoảng có đoàn du lịch mới có người vào tham quan, mua một số hàng kỷ niệm.

“Kinh doanh ở đây ngày càng khó khăn, lượng người và hàng hoá đi qua Cửa khẩu Lao Bảo càng giảm dần theo thời gian”, chị Nhung buồn bã nói.

Nhà xưởng bỏ hoang phế giữa trung tâm thị trấn Lao Bảo

Theo tìm hiểu, nguyên nhân một phần khiến Lao Bảo trở nên kém sôi động là kể từ khi có Thông tư hướng dẫn thực hiện một số điều của Quyết định số 72/2013 của Thủ tướng Chính phủ quy định cơ chế chính sách tài chính đối với Khu kinh tế cửa khẩu có hiệu lực thi hành từ ngày 1/10/2014, một số chính sách ưu đãi đặc biệt tại Khu KTTM đặc biệt Lao Bảo bị cắt giảm.

Hàng nghìn mét vuông đất kinh doanh bị bỏ hoang trở thành bãi đậu xe, nơi chăn thả gia súc

Trung tâm mua sắm từng nhộn nhịp nay đã bị bỏ hoang

Ngoài ảnh hưởng của việc cắt giảm cơ chế chính sách của Việt Nam, Khu KTTM đặc biệt Lao Bảo cũng chịu ảnh hưởng của sự thay đổi cơ chế chính sách của Lào cộng thêm sự suy thoái chung của khu vực đã làm giảm nhiều khả năng thu hút đầu tư vào địa bàn, nhiều dự án đầu tư phải chuyển nhượng hoặc chuyển mục tiêu đầu tư.

Cửa đóng, then cài là những gì đang diễn ra ở nhiều trung tâm thương mại, ki ốt kinh doanh ở thị trấn Lao Bảo

Theo báo cáo của BQL Khu kinh tế tỉnh Quảng Trị, Trong thời kỳ 1998- 2005 tình hình xuất nhập khẩu (XNK) trên địa bàn và qua cửa khẩu Lao Bảo bắt đầu có sự tăng trưởng. Thời kỳ 2006 - 2013 là thời kỳ hoạt động thương mại dịch vụ đạt đỉnh cao, với tổng kim ngạch XNK qua cửa khẩu Lao Bảo tăng gấp 3,5 lần giai đoạn 2001-2005.

Cửa khẩu Quốc tế Lao Bảo

Tuy nhiên, trong thời kỳ 2014 – 2018 do các chính sách ưu đãi giảm dần so với trước đây nên kim ngạch XNK qua cửa khẩu Lao Bảo giảm rõ dệt:  Năm 2014 đạt 398 triệu USD; Năm 2015 đạt 181 triệu USD; Năm 2016 đạt 137 triệu USD; Năm 2017 đạt 180 triệu USD và năm 2018 ước đạt 280 triệu USD.

Văn Bình - Hồ Phương