Chiều 19/6, với đa số đại biểu tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật Giá (sửa đổi), theo đó vé máy bay, sách giáo khoa sẽ tiếp tục được Nhà nước áp giá trần để có công cụ quản lý, tránh ảnh hưởng tiêu cực tới người dân, nhất là người thu nhập thấp.

Trước khi Quốc hội biểu quyết thông qua luật, thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính và Ngân sách Lê Quang Mạnh giải thích việc chưa bỏ khung giá để mặt hàng này theo cơ chế thị trường.

Hiện có 6 hãng hàng không khai thác các tuyến nội địa, nhưng thực tế vẫn do 3 hãng lớn nắm thị phần, trong đó Vietnam Airlines khoảng 35%, Vietjet Air 40% và Bamboo Airway 16%. Theo Luật Cạnh tranh, thị trường này có tính cạnh tranh hạn chế, trước mắt Nhà nước vẫn cần công cụ quản lý giá dịch vụ hàng không nội địa để ổn định thị trường.

 

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính và Ngân sách Lê Quang Mạnh

Về lâu dài, khi các loại hình giao thông phát triển đồng bộ, nhiều lựa chọn cho người dân, sẽ tính toán quy định giá dịch vụ vận chuyển hành khách hàng không nội địa cho phù hợp. Việc quy định giá trần vé máy bay vẫn bảo đảm quyền chủ động của doanh nghiệp. Bởi, hiện các hãng hàng không vẫn toàn quyền quyết định giá dịch vụ, trong đó có vé máy bay, chỉ riêng hạng phổ thông thì không được vượt giá trần.

Nếu không quy định giá trần thì đồng nghĩa với việc Nhà nước bỏ công cụ điều tiết giá. Các hãng hàng không hoàn toàn có thể đưa ra giá vé máy bay cao với hạng phổ thông, nhất là các dịp lễ, tết, mùa du lịch nhu cầu đi lại tăng cao. Việc này ảnh hưởng đến người dân, nhất là người có thu nhập thấp khó có thể tiếp cận các dịch vụ hàng không, làm tăng chi phí xã hội.

Ảnh: Hoàng Hà

Trần giá vé máy bay nội địa không thay đổi 8 năm nay, Bộ GTVT dự kiến tăng với mức trung bình 3,75% so với hiện tại. Với chặng bay trên 1.280 km, giá trần có thể lên tới 4 triệu đồng một lượt.

Theo luật thông qua hôm nay, việc định giá sách giáo khoa cũng theo hình thức giá trần.

Đây là mặt hàng thiết yếu, đối tượng tiêu dùng rất lớn, và giá mặt hàng này tác động trực tiếp tới số đông người dân. Hiện các nhà xuất bản vẫn cộng chi phí phát hành sách, mức chiết khấu rất cao (28-35% giá bìa), dẫn tới giá bị đẩy lên cao so với thu nhập của nhiều người dân. Vì vậy, cần thiết phải có công cụ kiểm soát để bảo đảm không tác động tiêu cực.

Ngoài ra, việc không quy định giá sàn với sách giáo khoa, Ủy ban Thường vụ cho là hợp lý vì đây là mặt hàng có tính đặc thù, đối tượng tiêu dùng mang tính bắt buộc, trong đó có cả đối tượng yếu thế. Nếu quy định giá sàn, các đơn vị phát hành sách không thể bán cho người dân với giá thấp hơn giá sàn, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi, nhất là người có thu nhập thấp. 

Về mặt hàng điện, Nhà nước vẫn định giá mặt hàng này. Ủy ban Thường vụ Quốc hội lý giải, định giá là biện pháp điều tiết với mức độ cao nhất của Nhà nước với giá hàng hóa, dịch vụ để đảm bảo các mục tiêu về hạn chế vị thế độc quyền, đời sống người dân.

Theo Điều 30 Luật Điện lực, giá điện được điều chỉnh trên cơ sở các yếu tố chi phí và mức độ, thời gian thay đổi giá được xem xét trong bối cảnh điều kiện phát triển kinh tế xã hội của đất nước, thu nhập của người dân.

Ảnh: Anh Nguyễn

Như vậy, khi thực hiện biện pháp định giá, Nhà nước đã tính đến mục tiêu hài hòa lợi ích giữa các bên, trong đó đã có cả mục tiêu ổn định giá cả phù hợp với kinh tế xã hội.

Luật Giá (sửa đổi) được thông qua cũng bỏ thịt heo, sữa cho người cao tuổi khỏi danh mục hàng hóa, bình ổn giá sau khi tiếp thu ý kiến các ĐBQH, Ủy ban Thường vụ Quốc hội. 

Tác giả: Trần Thường