Là một trong ba chỉ số tính gộp chung trong chỉ số nộp thuế trong Báo cáo Môi trường kinh doanh toàn cầu 2014 do Ngân hàng Thế giới (WB) vừa công bố có xếp hạng gần cuối bảng, bảo hiểm xã hội (BHXH) được xếp vào danh mục “nóng” các chỉ số về môi trường kinh doanh mà Chính phủ đang tập trung chỉ đạo quyết liệt.

Số giờ khai BHXH sẽ giảm từ 335 giờ hiện nay xuống 108 giờ

Theo đó, mảng việc này phải đẩy nhanh việc cắt giảm thủ tục hành chính, để cải thiện môi trường kinh doanh.
 
Theo các quy định liên quan đến BHXH, tổng số thủ tục về nộp BHXH lên tới 263 loại, trong đó có khoảng 118 thủ tục liên quan tới thu chi, cấp thẻ bảo hiểm và các chế độ chính sách xã hội. Với số lượng lớn các thủ tục hành chính này, nộp BHXH được coi là một trong những quy trình rườm rà, phức tạp và tiêu tốn nhiều thời gian nhất đối với không chỉ các DN trong quá trình làm BHXH và bảo hiểm y tế (BHYT) cho người lao động, mà cả với người dân nói chung.
 
Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn tới tình trạng nhiều DN “trốn” nộp BHXH cho người lao động hoặc không thực hiện đủ các nghĩa vụ, trách nhiệm về các chính sách xã hội đối với người lao động liên quan đến BHXH và BHYT.
 
Để khắc phục tình trạng này và giảm bớt gánh nặng về thủ tục cho DN, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 19 về các giải pháp cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và mới đây nhất là Chỉ thị về tăng cường quản lý và cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực thuế và hải quan, nhằm đẩy nhanh thời gian thực hiện cắt giảm. Theo đó, chỉ đạo BHXH phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan hữu quan nghiên cứu sửa đổi bổ sung quy trình thu nộp BHXH và BHYT, nhằm cắt giảm 1/3 số thủ tục và 50% số giờ nộp ngay trong năm 2014.
 
Ông Tống Văn Sinh, Phó tổng giám đốc BHXH cho biết, BHXH đã tiến hành rà soát toàn bộ các thủ tục hành chính và quy trình các bước nộp BHXH hiện hành, theo đó sẽ thực hiện cắt giảm từ 263 thủ tục xuống còn 111 thủ tục, đồng thời ban hành hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO tại 3 cấp thành phố, quận, huyện.
 
Trong tổng số 111 thủ tục còn lại, theo ông Sinh, chỉ còn 10 loại thủ tục hành chính liên quan trực tiếp đến các bước khai báo của DN về nộp BHXH và BHYT, trong đó có 3 thủ tục đặc biệt quan trọng sẽ được giảm triệt để.
 
Thứ nhất là về thủ tục khai và biểu mẫu tờ khai tham gia BHXH. “Khâu này trước đây rất phức tạp với nhiều loại giấy tờ. Song hiện nay chúng tôi thực hiện cắt giảm và đơn giản hóa chỉ trong 1 khâu thủ tục với một tờ khai tham gia BHXH bao gồm các chỉ tiêu định danh đối tượng tham gia như họ tên, ngày tháng năm sinh, giới tính, địa chỉ, mức lương, nơi khám bảo hiểm y tế của người lao động trong DN”, ông Sinh nói và cho biết thêm, với một biểu mẫu khai đơn giản này, theo quy định, DN chỉ cần khai cập nhật trong quá trình đóng BHXH hàng tháng và khai báo trong trường hợp có biến đổi về số lượng lao động, hoặc thay đổi về mức lương của người lao động, còn nếu không có thay đổi thì DN sẽ không cần khai báo.
 
Cắt giảm quan trọng thứ hai, theo ông Sinh, là thay đổi cách quản lý sổ BHXH và xác nhận quá trình đóng BHXH cho người lao động của DN. Theo đó, số BHXH sẽ do cơ quan bảo hiểm ghi dựa trên cơ sở tính toán biến động trong khai báo của DN và xác nhận cho người lao động về quá trình đóng bảo hiểm, DN chỉ cần khai báo bổ sung.
 
“Cách làm này đã đơn giản hóa được rất nhiều thời gian và thủ tục, nên có thể coi là một cải cách lớn trong quản lý và thủ tục xác nhận của cơ quan BHXH”, ông Sinh nhấn mạnh.
 
Thứ ba là cơ quan BHXH sẽ áp dụng triển khai rộng rãi trên toàn quốc việc khai báo qua mạng, nhằm giảm tối đa thủ tục và thời gian cho DN. Hiện thủ tục này đang được triển khai thí điểm tại 10 tỉnh, thành phố lớn, như TP. HCM, Hà Nội… Ông Sinh cho biết, trong tháng 8 sẽ tổng kết đánh giá kết quả triển khai thí điểm để chính thức đưa vào áp dụng trên toàn quốc ngay trong năm nay.
 
Về số giờ khai báo BHXH, theo ông Sinh, cơ quan BHXH đã làm việc với các chuyên gia tư vấn quốc tế và thống nhất sẽ giảm từ 335 giờ hiện nay xuống còn 108 giờ.
 
Về phía Bộ Tài chính, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn đề xuất, Bộ Tài chính và BHXH sẽ tiếp tục rà soát, thống nhất đưa ra kiến nghị sửa đổi văn bản chính sách luật pháp liên quan đến BHXH, nhằm cắt giảm thời gian và thủ tục, đồng thời phân định rõ ràng số giờ và thủ tục cắt giảm giữa hai cơ quan, đảm bảo thực hiện cắt giảm xuống còn 171 giờ đối với cả nộp thuế và BHXH.
 
Bên cạnh đó, ông Tuấn cũng đề nghị, về lâu dài cần hợp nhất mã số các cá nhân và DN trong cả lĩnh vực thuế và BHXH, tạo điều kiện để DN chỉ phải nộp báo cáo 1 lần cho cả hai cơ quan, coi đây là chiến lược phát triển sau năm 2015 của cả ngành thuế và BHXH để cải thiện môi trường kinh doanh.   
 
Hiếu Minh