Báo cáo thị trường tiền tệ tháng 11 của SSI Research cho biết,  dù chưa ghi nhận bước tiến cụ thể nào trong mối quan hệ Mỹ-Trung nhưng hai nước vẫn khẳng định về triển vọng tiến tới một thỏa thuận giai đoạn 1, nhờ vậy tâm lý tích cực tiếp tục được duy trì trong tháng 11, kênh trú ẩn là JPY và vàng đều giảm giá, lần lượt là -1.35% và -3.24% so với tháng 10.

Tín hiệu khả quan về đám phán thương mại khiến tỷ giá USD/CNY có thời điểm đã giảm dưới mốc 7.0 nhưng sau đó tăng trở lại, dao động quanh mức 7.03 CNY/USD.

Các chỉ số công nghiệp, bán lẻ, đầu tư đều cho thấy kinh tế Trung Quốc đang đi xuống. Trong tháng 11, PBoC đã giảm đồng loạt 5bps các lãi suất điều hành: lãi suất công cụ cho vay trung hạn-MLF (3.25%/năm), lãi suất repo kỳ hạn 7 ngày (2.5%/năm), lãi suất cho vay cơ bản-LPR kỳ hạn 1 năm (4.15%/năm). Bắc Kinh đang chấp nhận đánh đổi những rủi ro của hệ thống ngân hàng và nguy cơ lạm phát để kích thích nền kinh tế đang giảm tốc. Trong bối cảnh đó, áp lực giảm giá của đồng CNY vẫn còn lớn.

Trái lại, ở phía Mỹ, các chỉ báo vĩ mô cho thấy nền kinh tế Mỹ vẫn khá vững vàng. Tăng trưởng GDP quý 3/2019 của Mỹ ước tính lần 2 đạt 2.1%, cao hơn 0.2% so với số ước tính lần 1, số liệu việc làm phi nông nghiệp tăng tốt, chỉ số sản xuất PMI tháng 11 là 52.6-tăng 1.3 điểm so với tháng trước.

Fed tái khẳng định quan điểm giữ nguyên lãi suất 1.5-1.75% sau 3 lần điều chỉnh trong năm 2019, hỗ trợ đồng USD tăng giá, chỉ số DXY tăng +0.95% so với tháng trước, lên mức 98.3 vào cuối tháng 11.

Đồng tiền của các nước chịu nhiều ảnh hưởng từ chiến tranh thương mại như EUR, KWR, SGD, TWD… giảm giá sau bước tăng rất mạnh vào tháng 10.

Các thông tin liên quan đến thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung vẫn khó lường và vì vậy thị trường tài chính, tiền tệ vẫn có thể có biến động mạnh trong tháng 12. Trường hợp Mỹ - Trung đạt được thỏa thuận “tối thiểu” thị trường sẽ chú ý nhiều hơn đến các chỉ số kinh tế và động thái từ các ngân hàng Trung Ương. Với dự báo đa phần các quốc gia ngoài Mỹ đều tăng trưởng chậm lại, đồng USD nhiều khả năng sẽ được giữ giá.

Lãi suất VND trên liên ngân hàng tăng mạnh nửa cuối tháng 11 trong khi lãi suất USD lại giảm khoảng 25bps sau bước cắt giảm lãi suất lần 3 Fed vào cuối tháng 10 khiến cho chênh lệch lãi suất VND-USD tăng mạnh từ mức xấp xỉ 0 lên tới 2.4%/năm.

Cùng với đó là bối cảnh quốc tế ổn định, tỷ giá USD/CNY giảm về quanh mốc 7.0 nên tỷgiá USD/VND giao dịch trên ngân hàng giảm 10đ/USD, về mức 23,110/23,260; chênh lệch tỷ giá mua vào-bán ra giữ ở mức cao (150đ/USD). Như vậy, tỷ giá mua vào của ngân hàng tại cuối tháng 11 đã thấp hơn thời điểm cuối năm 2018 là 55đ/USD, tương đương 0.24%. Trong khi đó, yếu tố mùa vụ lại khiến tỷ giá tự do nhích tăng 60đ/USD, lên 23,240/23,260, tương đương tăng 0.26% so với tháng trước nhưng vẫn thấp hơn 0.13% so với thời điểm cuối năm 2018.

Ngoại trừ 2 tháng 5 và 6 tỷ giá bật tăng do leo thang chiến tranh thương mại khiến đồng CNY mất giá, tỷ giá mua vào của các NHTM luôn ở mức ngang bằng hoặc thấp hơn tỷ giá mua vào của NHNN là 23,200đ/USD. Nhờ vậy, NHNN đã mua được lượng lớn ngoại tệ, nâng dự trữ ngoại hối lên mức kỷ lục 73 tỷ USD, tương đương khoảng 14 tuần nhập khẩu và các NHTM cũng gia tăng lợi nhuận từ hoạt động ngoại hối.

Vào ngày giao dịch cuối cùng của tháng, NHNN đã giảm tỷ giá mua vào 25đ/USD, xuống 23,175đ/USD. Lực hút ngoại tệ về NHNN có thể giảm bớt, gián tiếp đẩy nguồn cung ngoại tệ ở lại thị trường trong giai đoạn cao điểm cuối năm. Đồng thời, động thái này tạo tín hiệu về chính sách quản lý linh hoạt, có tăng, có giảm không chỉ cho các thành viên thị trường mà cho cả các cơ quan nước ngoài khi đánh giá về chủ trương điều hành tỷ giá của Việt nam.

SSI Research nhận định, bước vào tháng cuối năm, có rất nhiều yếu tố cùng đan xen tác động lên tỷ giá. Ngoài các diễn biến phức tạp từ bên ngoài, trong nước, cầu ngoại tệ tăng cao phục vụ nhu cầu nhập khẩu hàng hóa, thặng dư thương mại giảm mạnh, trạng thái ngoại tệ của các NHTM cũng bớt dồi dào do đã bán một lượng lớn ngoại tệ về NHNN sẽ tạo áp lực lên tỷ giá.

Tuy nhiên ở chiều ngược lại, chênh lệch lãi suất VND-USD trên liên ngân hàng nới rộng, dòng kiều hối và ngoại tệ từ các giao dịch hợp tác kinh doanh, bán vốn vẫn tích cực sẽ hỗ trợ neo giữ tỷ giá. Rất có thể tỷ giá USD/VND cuối năm 2019 sẽ thấp hơn hoặc bằng tỷ giá cuối năm 2018, đánh dấu một năm điều hành tỷ giá thành công của NHNN.

Thực tế, việc giữ tỷ giá ổn định trong năm 2019 phản ánh các nền tảng vĩ mô tích cực của Việt Nam nhưng cũng khiến VND tăng giá trong tương quan với các đối tác lớn. Các quốc gia này vẫn đang mở rộng quy mô nới lỏng tiền tệ, đồng nội tệ của họ sẽ còn giảm giá trong năm 2020 và vì vậy về lâu dài sẽ tạo ra bất lợi nhất định cho hàng hóa Việt nam nếu VND vẫn giữ giá.

Xét trong bối cảnh tổng thể cùng việc cân đối với quan hệ thương mại Việt-Mỹ, mức điều chỉnh của đồng VND trong năm 2020 nếu có sẽ nằm trong khoảng 1%- 2% và sẽ được điều chỉnh dần từng bước tùy thuộc vào các diễn biến trên thế giới.

Khánh Linh (T/h)