Vụ tập kích Sơn Tây năm 1970 (Nguồn: Internet)

Đây là một kế hoạch được người Mỹ chuẩn bị hết sức công phu, tốn kém với sự tham gia của rất nhiều quan chức chóp bu trong bộ máy chiến tranh khổng lồ của một cường quốc quân sự.

Kì 1: Những vị khách không mời rơi xuống Việt Nam

Theo Giáo sư Benjamin F.SChemmer – một sỹ quan cấp cao của Lầu Năm Góc thống kê: 85% các Phi công Mỹ đã bay trên 15 phi vụ ném bom miền Bắc. Họ đã gây ra không ít tội ác trước khi số phận được quyết định đến “an dưỡng” tại Hỏa Lò của Hà Nội.

Trung úy hải quân Evertt Alvarez là một trong những người nổi tiếng nhất nước Mỹ trong những năm cuối của thập niên 60. Nhưng không phải anh ta đã có một hành động anh hùng, một khả năng phi thường, hay một chiến tích oanh liệt nào đó; mà đơn giản Evertt Alvarez chính là viên Phi công Mỹ đầu tiên bị lực lượng phòng không Việt Nam bắn rơi và bị bắt làm tù binh.

Năm đó Evertt Alvarez mới có 26 tuổi, phải ngồi trong buồng giam số 6, Hỏa Lò gần 10 năm. Anh là người có “thâm niên” tù binh cao nhất ở Việt Nam. Bị bắt giam chưa được bao lâu, anh ta đã phải dở khóc, dở cười khi nhận được tin cô vợ trẻ của mình ở Mỹ đòi tòa án cho ly dị với chồng để đi tìm hạnh phúc mới.

Đây là lần thứ hai “Pop” Kiern là tù binh. Lần đầu, trong Chiến tranh Thế giới thứ II, anh ta là phi công lái máy bay B17 và bị bắn rơi trong chuyến công vụ đầu tiên tại mặt trận Đức. “Pop” Kiern đã phải nằm ở trại giam của Đức Quốc xã 9 tháng. Nhưng đó là trại giam của bọn phát xít, và anh ta đã chiến đấu trong lực lượng của quân Đồng Minh. Khi sang Việt Nam, “Pop” Kiern lái chiếc F105 “Thần Sấm” đã bị bắn rơi, bị bắt làm tù binh ngày thứ ba sau khi đến chiến trường này. Mãi đến năm 1973, sau khi được trao trả, anh ta đã chua chát thú nhận: “Tôi chỉ thực nghiệm vài giờ bay chiến đấu theo mệnh lệnh của cấp trên, còn sau đó thì làm tù binh gần 10 năm trời. Hình ảnh của Không lực Hoa Kì sẽ kiêu hùng hơn, nếu không  có những chiếc máy bay bị lưới lửa phòng không Việt Nam bắn rơi và những tù binh như chúng tôi”.

So với Trung tá “Pop” Kiern, cuộc đời cầm lái của Trung tá James Robinson Risner có vẻ oanh liệt hơn. Là một người hùng trong cuộc chiến tranh Triều Tiên, với 109 phi vụ thành công và hơn 3.000 giờ bay chiến đấu, Risner đã bắn hạ được 8 phi cơ của đối phương trong các cuộc không chiến ác liệt. Nhưng khi sang chiến trường Việt Nam, mới bay đến phi vụ thứ 5 thì anh ta đã bị bắn cháy, Risner lái máy bay lao ra biển và nhảy dù xuống nước.

Một điều cần phải nói thêm là: Khi bộ đội ta bắn rơi và bị bắt làm tù binh, “người hùng” Mỹ này đã khai báo ngoan ngoãn  và thành khẩn đến mức ngạc nhiên. Nghe nói, sau ngày được trao trả, anh ta quay lại tiếp tục phục vụ trong quân đội Mỹ  và còn được vinh thăng tới cấp Thượng tướng.

“Cậu ấm” bị thương rất nặng nhưng cũng đã kịp nhảy dù và rơi tõm xuống hồ Trúc Bạch. Khi người ta kịp tới để vớt lên, “cậu ấm” chỉ còn thoi thóp như một cái xác không hồn. Ba tháng sau ngày McCain con bị bắn rơi, McCain bố được Tổng thống Mỹ ký quyết định thăng chức Đô đốc chỉ huy trưởng các lực lượng tác chiến khu vực Thái Bình Dương để tiếp tục tiến hành chiến tranh xâm lược Việt Nam.

Sau ngày được trao trả, McCain đã trở thành Thượng nghị sĩ Mỹ; thậm chí còn là ứng cử viên Tổng thống. Ngài Thượng nghị sĩ John Sidney McCain cũng đã nhiều lần trở lại thăm Việt Nam, thăm lại nơi mình đã bị bắn rơi và cả phòng giam mình đã nằm những tháng ngày đằng đẵng.

Cuối tháng 11/1970, Quân đội Mỹ đã sử dụng một số lượng lớn máy bay trực thăng, máy bay vận tải cùng hàng trăm máy bay phản lực chiến đấu khác hộ tống, phối hợp để đưa một đơn vị đặc nhiệm đến Sơn Tây nhằm giải thoát cho gần 100 Phi công Mỹ  là tù binh bị bắn rơi tại miền Bắc Việt Nam.

Hoàng Hà 

(lược trích theo tác phẩm "Phi công Mỹ ở Việt Nam" của nhà văn Đặng Vương Hưng).