Hạn chế đầu cơ, lành mạnh hóa thị trường vàng

Góp ý về dự thảo luận Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), đại biểu Trần Kim Yến (Thành phố Hồ Chí Minh) bày tỏ băn khoăn về đề xuất đánh thuế thu nhập cá nhân khi chuyển nhượng vàng miếng.

Theo dự thảo Luật, Chính phủ đề xuất thu thuế 0,1% đối với hoạt động chuyển nhượng vàng miếng để nâng cao tính minh bạch của thị trường, hạn chế đầu cơ; đồng thời, giao Chính phủ quy định cụ thể ngưỡng giá trị vàng miếng chịu thuế, thời điểm áp dụng và điều chỉnh thuế suất cho phù hợp với lộ trình quản lý thị trường vàng.

Đại biểu Trần Kim Yến cho rằng, đa phần người dân coi vàng là tài sản tích lũy, dùng để dự phòng cho sự cố xảy ra trong cuộc sống. Vàng này có thể mua được từ khoản tiền tích được từ tiết kiệm, tức là sau khi đã trừ thuế nhưng nay khi bán vàng lại tiếp tục bị đánh thuế. "Đây có phải là thuế chồng thuế hay không?", đại biểu Trần Kim Yến băn khoăn và cho rằng, "việc đánh thuế vào khoản tiết kiệm từ vàng của người dân có thể không mang ý nghĩa nhân văn, ý nghĩa xã hội về mặt quản lý kinh tế".

Theo đại biểu Trần Kim Yến, mục tiêu của dự thảo Luật nhằm đánh thuế vào đối tượng đầu cơ, gây lũng đoạn thị trường và mong muốn ổn định thị trường vàng. Nhưng thuế suất chỉ 0,1% có thể chưa đủ để ngăn chặn việc đầu cơ trong mua bán vàng bởi thuế suất này không đáng kể so với mức lãi mà giới đầu cơ có thể thu được từ hoạt động kinh doanh vàng. "Quan trọng là cần có biện pháp để hạn chế đầu cơ, quản lý và lành mạnh hóa thị trường vàng", đại biểu Trần Kim Yến nêu.

Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp Phạm Văn Hòa phát biểu. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Đồng quan điểm, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) nhất trí với việc đánh thuế những người kiếm lợi nhuận từ chuyển nhượng, đầu cơ vàng miếng nhưng cho rằng mức thuế 0,1% đối với những người này "không là gì" và đề nghị xem xét việc đánh thuế đối tượng này, điều tiết lại thu nhập để hạn chế đầu cơ, làm mất ổn định thị trường.

Bên cạnh đó, đại biểu Phạm Văn Hòa cũng đề nghị cân nhắc việc đánh thuế đối với những người, gia đình mua vàng để dự trữ, tích lũy sau này cho con cháu hoặc phòng khi có ốm đau...

Cân nhắc mức xác định khởi điểm thuế

Thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập kinh doanh cũng là vấn đề được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm, cho ý kiến.

Cho rằng vấn đề này gây nhiều bàn tán trong dư luận, đại biểu Phạm Văn Hòa nêu, dự thảo Luật quy định, thu nhập kinh doanh dưới 200 triệu đồng/năm sẽ không chịu thuế thu nhập cá nhân.

Đại biểu Phạm Văn Hòa phân tích, nếu đã miễn trừ gia cảnh cho người không ăn lương là 15,5 triệu đồng/tháng (180 triệu/năm), thì một hộ kinh doanh có doanh thu 200 triệu đồng/năm, sau khi trừ chi phí (vốn, khấu hao), lợi nhuận thực tế có thể chỉ còn khoảng 16 - 17 triệu đồng/năm. "Nếu một hộ gia đình ba miệng ăn mà có thu nhập lợi nhuận chỉ khoảng 7 - 8 triệu đồng/tháng (giả sử lợi nhuận 50%), việc đánh thuế là "không nhân văn", đại biểu nêu.

Đại biểu Phạm Văn Hòa đề nghị nâng mức trần này, cụ thể, từ 200 triệu đồng lên mức 400 triệu đồng hoặc 500 triệu đồng trở lên thì mới tính thuế theo thuế kê khai, để chính sách thu thuế hợp lý và đảm bảo hài hòa.

Đại biểu Quốc hội TP Hà Nội Hoàng Văn Cường phát biểu. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Thảo luận về vấn đề này, đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) cũng cho rằng, mức 200 triệu đồng là không phù hợp.

Đại biểu Hoàng Văn Cường nêu ví dụ, một người bán sữa, nhập 900.000 đồng/hộp và bán ra là 1 triệu đồng/hộp, lãi 100.000 đồng/hộp. Nếu bán 200 hộp, doanh thu là 200 triệu đồng. Doanh thu 200 triệu nhưng thực ra phần chênh lệch chỉ được 20 triệu, phải đánh thuế ngay là không hợp lý. Trong khi đó, mức giảm trừ gia cảnh của một cá nhân đã là 186 triệu đồng, nếu như một cá nhân cộng với một người ăn theo là 260 triệu đồng. "Như vậy đáng ra người bán sữa phải bán ra doanh thu 2,6 tỷ đồng mới có được mức chênh lệch là 260 triệu đồng, khi đó họ mới phải nộp thuế", đại biểu Hoàng Văn Cường dẫn chứng.

Từ đó, đại biểu Hoàng Văn Cường đề nghị thay đổi lại mức xác định khởi điểm thuế của những người kinh doanh. Đối với những người bán hàng, đại lý, mức khởi điểm tối thiểu phải là 1,5 tỷ đồng, tức là mức chênh lệch khoảng 20% mới có được thu nhập là trên 260 triệu đồng và phải nộp thuế. Mức của những người kinh doanh dịch vụ, người kinh doanh không phải bỏ các chi phí, ít nhất phải 500 triệu đồng. Nhóm ngành khác, sản xuất kinh doanh phải có mức khởi điểm từ 1 tỷ đồng trở lên.

Tăng tính minh bạch trong điều hành quản lý thuế

Thảo luận về Luật Quản lý thuế (sửa đổi), đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng, dự thảo Luật quy định, các hộ kinh doanh phải thực hiện kê khai thuế. Từ 1/1/2016, chúng ta bỏ thuế khoán, chuyển sang kê khai thuế. Trong khi đó, các hộ kinh doanh e ngại việc kê khai thuế vì không có thói quen ghi chép. Đến cuối năm kê khai, vượt quá mức phải chịu thuế thì bắt đầu tính thuế, nhưng người kinh doanh không thể nhớ được trong năm qua kinh doanh thế nào, vô tình rơi vào tình trạng không khai đủ và trốn thuế.

Đại biểu Hoàng Văn Cường nêu, hiện đã có chủ trương hỗ trợ các hộ kinh doanh thực hiện tính thuế thông qua máy tính tiền, cơ quan thuế phải quản lý đầy đủ thông tin về doanh thu kinh doanh của một hộ và thông báo thuế cho các hộ vào cuối năm, không để các hộ kinh doanh phải báo cáo.

"Nếu hỗ trợ các hộ kinh doanh phương tiện tính tiền, cách thức quản lý, phần mềm..., kiến nghị trong dự thảo Luật, trích 0,1 % phần vượt thu thuế để hỗ trợ công tác quản lý thuế là phù hợp, hỗ trợ hộ kinh doanh hoạt động tốt hơn, mang lại lợi ích cho chính các hộ kinh doanh và toàn xã hội", đại biểu Hoàng Văn Cường nhấn mạnh.

Liên quan đến luật này, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Thành phố Hồ Chí Minh) tán thành cao với sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật nhằm bảo đảm nguồn thu ngân sách nhà nước bền vững, tạo môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch, tăng cường quản lý rủi ro và đẩy mạnh chuyển đổi số.

Tuy nhiên, liên quan đến phân nhóm người nộp thuế, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đề nghị bổ sung nguyên tắc: Mọi tiêu chí phân nhóm phải dựa trên dữ liệu có khả năng kiểm chứng được cập nhật định kỳ và được công khai trong khung tiêu chí chung. Điều này giúp bảo đảm minh bạch, phòng ngừa tùy nghi áp dụng và củng cố niềm tin của người nộp thuế đối với cơ quan thuế.

Bên cạnh đó, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng cho rằng, việc phép Chính phủ quyết định gia hạn nộp thuế trong trường hợp đặc biệt là quy định hợp lý nhưng "khá mở, dễ bị hiểu rộng". Do đó, đại biểu đề nghị xem xét, xác lập rõ tiêu chí trong trường hợp đặc biệt bao gồm: Biến động kinh tế vĩ mô, thiên tai, dịch bệnh, khủng hoảng chuỗi cung ứng hoặc yêu cầu ổn định kinh tế do Quốc hội giao.

"Việc quy định rõ nguyên tắc sẽ tạo tính tiên liệu cho doanh nghiệp, tránh lạm dụng chính sách gia hạn và tăng tính minh bạch trong điều hành quản lý thuế", đại biểu Nguyễn Tâm Hùng nhấn mạnh.