Phái đoàn đại diện thường trực Việt Nam tại Liên hợp quốc tham dự phiên thảo luận của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. (Ảnh: Hữu Thanh/TTXVN)

Việt Nam lần đầu tiên tham gia đảm nhận vai trò Ủy viên không thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2008-2009 và đã có nhiều đóng góp thực chất, tích cực, để lại dấu ấn, được bạn bè quốc tế ghi nhận và đánh giá cao.

Xuất phát từ mong muốn trở thành thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, cũng như nhu cầu hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, ngay sau khi kết thúc nhiệm kỳ 2008-2009, Việt Nam tiếp tục ứng cử làm Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021, tiếp tục đóng góp lớn hơn vào hòa bình, phát triển và thịnh vượng trên thế giới.

Là một trong sáu cơ quan chính của Liên hợp quốc, Hội đồng Bảo an được các quốc gia thành viên trao trách nhiệm chính đối với việc duy trì hòa bình và an ninh quốc tế. Tất cả các nước thành viên Liên hợp quốc đồng ý chấp nhận và thực thi các quyết định của Hội đồng Bảo an.

Trong khi các cơ quan khác của Liên hợp quốc chỉ có thể đưa ra các quyết định mang tính khuyến nghị đối với các chính phủ của các quốc gia thành viên. Các quyết định và nghị quyết của Hội đồng Bảo an, khi đã được thông qua đều mang tính chất ràng buộc và tất cả các thành viên của Liên hợp quốc đều có trách nhiệm phải tôn trọng và thi hành.

Hội đồng Bảo an gồm 15 thành viên: năm thành viên thường trực (Trung Quốc, Pháp, Nga, Anh và Hoa Kỳ) và 10 thành viên không thường trực có nhiệm kỳ 2 năm do Đại hội đồng Liên hợp quốc bầu. 10 ghế không thường trực Hội đồng Bảo an được phân theo khu vực địa lý.

Đóng góp tích cực, chủ động và toàn diện

Ngay sau khi được Đại hội đồng Liên hợp quốc bầu làm thành viên không thường trực Hội đồng Bảo an nhiệm kỳ 2008-2009, Việt Nam đã bắt nhịp nhanh, tham gia đóng góp tích cực, chủ động và toàn diện trên tất cả các vấn đề của Hội đồng Bảo an.

Không chỉ bắt nhịp nhanh, tham gia đầy đủ 1.500 cuộc họp của Hội đồng Bảo an, Việt Nam còn đóng góp tích cực trên tất cả các vấn đề và tất cả các khâu từ phát biểu, tham gia thương lượng, đóng góp xây dựng nghị quyết, văn kiện, làm Chủ tịch và Phó Chủ tịch một số tiểu ban của Hội đồng Bảo an, hai lần làm Chủ tịch tháng của Hội đồng Bảo an, xây dựng Báo cáo năm về công việc của Hội đồng Bảo an, cũng như chủ trì soạn thảo, thương lượng giúp Hội đồng Bảo an thông qua 1 Nghị quyết về phụ nữ và hòa bình an ninh.

Là đại diện của châu Á, Việt Nam đã quan tâm thúc đẩy giải quyết hòa bình các vấn đề ở khu vực. Việt Nam quan tâm thúc đẩy các vấn đề ở các khu vực khác như châu Phi, Trung Đông.

Trong hai lần là Chủ tịch tháng của Hội đồng Bảo an, Việt Nam đều thúc đẩy thảo luận mở về vấn đề hòa bình Trung Đông.

Trọng tâm xuyên suốt trong hai năm 2008-2009 tại Hội đồng Bảo an, Việt Nam triển khai hiệu quả đường lối đối ngoại yêu chuộng hòa bình, đóng góp tích cực trong việc giải quyết xung đột, khủng hoảng trên thế giới, ủng hộ các giải pháp thông qua thương lượng hòa bình, hạn chế các biện pháp trừng phạt, dựa trên cơ sở luật pháp quốc tế và các nguyên tắc của Hiến chương Liên hợp quốc và bảo đảm các quyền dân tộc cơ bản. Qua đó, đóng góp cho hòa bình, an ninh thế giới nói chung, đảm bảo môi trường an ninh, tạo thuận lợi cho công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Toàn cảnh một phiên thảo luận mở của Hội đồng Bảo an. (Ảnh: Hữu Thanh/TTXVN)

Sự tham gia và biểu quyết của Việt Nam tại Hội đồng Bảo an về các vấn đề chống chiến tranh, giải trừ quân bị, chống khủng bố, hạn chế việc áp dụng các biện pháp trừng phạt, đóng góp cho việc bảo vệ độc lập, chủ quyền, đẩy lùi những âm mưu lợi dụng dân chủ, nhân quyền để can thiệp... đã góp phần bảo đảm lập trường nguyên tắc cũng như các lợi ích quốc gia.

Đồng thời, Việt Nam đã linh hoạt, khéo léo xử lý tốt quan hệ với các nước lớn, các nước có lợi ích liên quan, và các bạn bè truyền thống... trên cơ sở tôn trọng và bảo vệ các lợi ích chính đáng của các bên, phù hợp với Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế.

Việt Nam đã duy trì trao đổi, tham vấn thường xuyên với các nước thành viên Hội đồng Bảo an ở các cấp, tại New York và thủ đô các nước (đặc biệt với Nga, Trung Quốc), tạo được mối quan hệ hợp tác, tin cậy, thẳng thắn (với Hoa Kỳ, Anh, Pháp...).

Bên cạnh đó, Việt Nam định kỳ trao đổi với các nhóm nước châu Á, châu Phi, Ả Rập và giữ vai trò nòng cốt trong Nhóm các nước Không liên kết tại Hội đồng Bảo an.

Nâng cao hình ảnh, vị thế của Việt Nam

Có thể nói, hoạt động của Việt Nam tại cơ chế hợp tác đa phương quan trọng này đã góp phần nâng cao hình ảnh, vị thế của Việt Nam, thúc đẩy quan hệ song phương giữa Việt Nam và các đối tác, là minh chứng cụ thể, rõ nét về một Việt Nam chủ động, vững tin trong hội nhập quốc tế.

Tổng Thư ký Liên hợp quốc và lãnh đạo nhiều nước, đặc biệt là các nước lớn, các đối tác quan trọng và trong khu vực đều đánh giá cao những đóng góp của Việt Nam tại Hội đồng Bảo an; thể hiện một Việt Nam chủ động, đóng góp tích cực, trách nhiệm, xây dựng vào công việc chung và mong Việt Nam giữ vai trò lớn hơn trong việc tham gia giải quyết các vấn đề khu vực và quốc tế, đặc biệt khi Việt Nam đảm nhiệm chức Chủ tịch ASEAN vào 2010.

Đặc biệt các nước Không liên kết, đang phát triển đánh giá Việt Nam có nhiều đóng góp vào việc phát huy vai trò và tiếng nói của các nước Không liên kết, đang phát triển thông qua việc thường xuyên tham khảo ý kiến, kinh nghiệm các nước này, nhất là trong soạn thảo Báo cáo hoạt động năm của Hội đồng Bảo an.

Trong hai năm 2008-2009, nhiều nước chủ động đặt vấn đề thăm Việt Nam, đáp ứng nhanh chóng và thu xếp thuận lợi các chuyến thăm của Lãnh đạo Cấp cao Việt Nam, bày tỏ nguyện vọng tiếp xúc với Trưởng đoàn Việt Nam tại các hội nghị quốc tế.

Hoạt động của Việt Nam tại Hội đồng Bảo an không chỉ giúp nâng cao vị thế đất nước trên trường quốc tế, mà còn góp phần đưa các quan hệ song phương với các nước đi vào chiều sâu; mở ra cơ hội đầu tư, thương mại hay thị trường mới tại nhiều nước và khu vực...

Trong nhiệm kỳ 2008-2009, cả một bộ máy tham mưu, hoạch định chính sách đã vận hành nhịp nhàng, hiệu quả để triển khai tốt việc Việt Nam tham gia Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.

Để phối hợp nhịp nhàng tất cả các khâu, một cơ chế phối hợp, tham mưu liên ngành và phân cấp quyết định về Hội đồng Bảo an đã được xây dựng nhằm bảo đảm sự chỉ đạo sát sao của Đảng, Nhà nước và Chính phủ đối với các hoạt động của Việt Nam tại Hội đồng Bảo an, đồng thời vẫn xử lý được nhanh chóng, chính xác khối lượng công việc đồ sộ, phức tạp của Hội đồng Bảo an.

Quá trình Việt Nam tham gia Hội đồng Bảo an đã đem lại nhiều kinh nghiệm quý báu về phối hợp liên ngành. Những kinh nghiệm này cần tiếp tục được phát huy trong hoạt động tại các diễn đàn đa phương.

Trong quá trình tham gia, đóng góp tại Hội đồng Bảo an, Việt Nam đã làm tốt công tác nghiên cứu chiến lược, dự báo tình hình, đồng thời đã đào tạo được một đội ngũ cán bộ ngoại giao đa phương có bản lĩnh, nắm vững chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước, giỏi ngoại ngữ, trưởng thành và được rèn luyện qua thực tế.

Bằng kinh nghiệm là Ủy viên không thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2008-2009, với sự nỗ lực của mình, Việt Nam đã nhận được sự đánh giá cao của bạn bè quốc tế.

Bên cạnh đó, việc tổ chức thành công các cuộc họp và sự kiện quốc tế lớn trong thời gian vừa qua đã góp phần nâng vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế và trong các mối quan hệ đa phương./

Theo TTXVN