Thông báo kết luận của Thanh tra Chính phủ (TTCP) nêu rõ: "Trong giai đoạn 2006 - 2017, công tác quy hoạch, kế hoạch, quản lý sử dụng đất đã được UBND tỉnh Phú Thọ tổ chức thực hiện, dần đi vào nề nếp theo quy định của pháp luật... Tuy nhiên, công tác quy hoạch, kế hoạch, quản lý, sử dụng đất và đầu tư xây dựng đối với một số dự án Khu nhà ở đô thị còn một số tồn tại".

Cụ thể, những vấn đề như công tác lập, thẩm định, phê duyệt dự toán và nghiệm thu thanh toán các gói thầu, đề xuất quyết toán, điều chỉnh giá không đúng quy định, định mức của Bộ Xây dựng, sai phạm về tài chính trong hoạt động khoáng sản...

Sai phạm về tài chính trong hoạt động khoáng sản

Cơ quan thanh tra đã chỉ ra nhiều sai phạm trong công tác quản lý, khai tác tài nguyên khoáng sản tại Phú Thọ. Trong giai đoạn 2006 2017, sản lượng khoáng sản kê khai nộp phí bảo vệ môi trường trên 21,5 triệu (tấn và m3), trong đó giai đoạn 2009 - 2015 có số lượng khoáng sản thành phẩm ra số lượng quặng khoáng sản nguyên khai để tính phí bảo vệ môi trường, nhưng UBND tỉnh Phú Thọ không thực hiện, các sở ngành chức năng cũng không tham mưu cho UBND tỉnh thực hiện, dẫn đến thất thu đáng kể cho ngân sách nhà nước.

Công tác quản lý, khai thác khoáng sản ở Phú Thọ có nhiều sai phạm. (Ảnh: P.Bình)

Bên cạnh đó, công tác lập, thẩm định, phê duyệt thăm dò, khai thác, chế biến khoáng sản giai đoạn 2006 -2 010, định hướng đến năm 2020 được Sở Công Thương thẩm định, trình UBND tỉnh Phú Thọ phê duyệt nhưng nội dung quy hoạch lại không xác định khu vực điểm mỏ và loại khoáng sản cần thăm dò. Cơ quan thanh tra cũng chỉ rõ công tác lập, phê duyệt quy hoạch, khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản theo thẩm quyền, UBND tỉnh Phú Thọ chưa ban hành quyết định phê duyệt, vi phạm Luật Khoáng sản.

Quá trình thanh tra, TTCP phát hiện UBND tỉnh Phú Thọ đã thu hồi đất cho hoạt động khoáng sản vượt 333,34 ha so với quy hoạch sử dụng đất được Chính phủ phê duyệt, vào các loại đất khác, vi phạm Luật Đất đai.

Qua kiểm tra 34 giấy chứng nhận đầu tư, TTCP cho biết có 20 giấy chứng nhận đầu tư, tại mục ưu đãi đầu tư ghi "dự án được hưởng các ưu đãi theo các quy định pháp luật hiện hành" nhưng không ghi đầy đủ thông tin về ưu đãi theo hướng dẫn của Chính phủ và quyết định của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Tỉnh Phú Thọ cũng gia hạn giấy phép khai thác khoáng sản sai quy định. Cụ thể, năm 2012, địa phương này gia hạn 2 giấy phép khai thác khoáng sản trước khi Bộ Tài nguyên và Môi trường công bố khu vực khoáng sản phân tán nhỏ lẻ cho Công ty TNHH Khoáng sản Thành Phương khai thác, chế biến cao lanh tại dốc Mận, xã Dị Nậu, huyện Tam Nông; Công ty TNHH Khoáng sản và xây dựng HAT khai thác Sepentin tại xã Tất Thắng, huyện Thanh Sơn.

Đáng chú ý, đoàn thanh tra còn phát hiện 24 giấy phép khai thác khoáng sản cấp phép chưa đầy đủ thủ tục, nội dung và hình thức theo mẫu quy định của Bộ Tài nguyên và Môi trường. Việc khai thác khoáng sản của một số doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh không đáp ứng quy định về đánh giá hàm lượng, trữ lượng...

Theo TTCP, tính đến hết năm 2017, tổng số tiền ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường của 159 dự án phải nộp trên 33,7 tỷ đồng nhưng vẫn còn nợ đọng trên 12,7 tỷ đồng của 52 đơn vị, vi phạm quy định của Chính phủ và quyết định của Thủ tướng.

Qua thanh tra công tác quản lý trong hoạt động khoáng sản, TTCP phát hiện nhiều sai phạm, trong đó sai phạm về tài chính trong hoạt động khoáng sản được chỉ rõ với tổng số tiền hơn 24,1 tỷ đồng.

Doanh nghiệp Xuân Trường "ăn" tiền chênh lệch dự án

Trong số những vi phạm về tài chính trên địa bàn Phú Thọ, doanh nghiệp Xây dựng Xuân Trường bị phát hiện "ăn" tiền chênh lệch tại hàng loạt dự án.

Cụ thể, tại Dự án điều chỉnh tuyến Quốc lộ 32C đoạn qua TP Việt Trì do Sở Giao thông vận tải Phú Thọ làm chủ đầu tư, bị phát hiện sai phạm tổng số tiền hơn 8.045 tỷ đồng.

Những sai phạm rõ ràng như việc CTCP Tư vấn đầu tư xây dựng công trình giao thông 1 - CIENCO1 không thực hiện việc lập dự toán nhưng vẫn hưởng số tiền 220 triệu đồng.

TTCP xác định: Doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường hưởng chênh lệch hơn 4,1 tỷ đồng do áp dụng định mức không đúng quy định giữa thi công bằng máy và thủ công.

Cũng trong dự án này, Sở Giao thông vận tải Phú Thọ thanh toán không đúng quy định cho doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường đối với khoản thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường số tiền hơn 3,6 tỷ đồng....

Cũng là Doanh nghiệp Xây dựng Xuân Trường, tại dự án Cải tạo, nâng cấp đường vùng chậm lũ đoạn Thanh Sơn – Bến Ngọc – La Phù do Sở NN-PTNT Phú Thọ làm chủ đầu tư, giá trị áp dụng định mức không đúng quy định gần 2 tỷ đồng.

Một "ông lớn" trong lĩnh vực xây dựng ở Phú Thọ là Công ty Cổ phần Đạt Hưng, là nhà thầu thi công dự án Cứng hóa mặt đê tả Sông Lô (gói thầu số 5) thuộc dự án Cầu sông Lô và cứng hóa mặt đê tả sông lô, huyện Đoan Hùng do Sở NN-PTNT Phú Thọ làm chủ đầu tư sai phạm số tiền 116,80 triệu đồng.

Tại dự án Khu công nghiệp Thụy Vân, Doanh nghiệp Xây dựng Xuân Trường tiếp tục được áp dụng không đúng định mức 2,9 tỷ đồng. Giá trị chênh lệch tăng khi điều chỉnh mức đào đất cấp IV về đất cấp III do doanh nghiệp này thực hiện tiếp tục áp dụng không đúng 343 triệu đồng…

UBND tỉnh Phú Thọ buông lỏng quản lý?

Theo Kết luận thanh tra, dự án khu nhà ở phường Nông Trang theo quy định phải được đấu giá hoặc đấu thầu xây dựng công trình nhưng UBND tỉnh Phú Thọ cho phép chuyển mục đích sử dụng đất để không đấu giá. Vì vậy, TTCP kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ thực hiện điều chỉnh và hoàn thiện lại trình tự, thủ tục thực hiện dự án đầu tư theo quy định.

Quy hoạch chi tiết Khu đô thị nhà ở đồng Trằm Đá, TP Việt Trì (Phú Thọ)

Đối với Dự án Khu nhà ở và dịch vụ thương mại đồng Trằm Đá, TP Việt Trì: "Do không tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất và dự án đã hoàn thành toàn bộ phần hạ tầng kỹ thuật và đã bán chuyển nhượng căn hộ cho khách hàng. Do đó, không thể tổ chức đấu giá lại quyền sử dụng đất. Để đảm bảo ổn định cho người dân mua căn hộ ở lâu dài, tránh phát sinh khiếu kiện phức tạp, đông người. Vì vậy, cần rà soát lại nghĩa vụ tài chính đất đai, xác định lại tiền sử dụng đất phải nộp theo quy định và thu đúng, thu đủ về ngân sách nhà nước. Tổ chức kiểm điểm nghiêm túc Sở Kế hoạch và Đầu tư (KHĐT), Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT), Sở Tài chính và các tổ chức, cá nhân có liên quan đối với sai phạm trên".

Đáng chú ý, đối với Dự án Tổ hợp khách sạn, trung tâm thương mại và căn hộ cao cấp Mường Thanh Phú Thọ, Thanh tra Chính phủ xác định, năm 2016, Doanh nghiệp xây dựng tư nhân số 1 tỉnh Điện Biên (Tập đoàn Mường Thanh) trúng đấu giá quyền sử dụng đất lô đất thương mại, dịch vụ tại phường Gia Cẩm, TP Việt Trì với diện tích 10.052 m2, thời hạn thuê đất là 50 năm. Sau khi được cấp phép dự án Tổ hợp khách sạn, trung tâm thương mại và căn hộ cao cấp Mường Thanh Phú Thọ, Tập đoàn Mường Thanh đã khởi công xây dựng công trình trước khi cấp Giấy phép xây dựng, trước khi được bàn giao đất trên thực địa, vi phạm khoản 4, Điều 12 luật Đất đai 2013; khoản 2, Điều 12, Điều 107 luật Xây dựng 2014.

Đáng chú ý, lô đất có mục đích sử dụng là dịch vụ thương mại nhưng chủ đầu tư đã bán 100/223 căn hộ cao cấp cho khách hàng từ hình thức cho thuê sang căn hộ ở để bán, vi phạm các điều: 6, 12, 57 và 175 của luật Đất đai 2013.

Thanh tra Chính phủ chỉ rõ những sai phạm nêu trên thuộc trách nhiệm của UBND tỉnh Phú Thọ, các sở, ngành, đơn vị: TNMT, Xây dựng, Tài chính, Cục thuế, UBND TP Việt Trì và chủ đầu tư dự án.

Thanh tra Chính phủ cho biết đang kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND tỉnh Phú Thọ xin ý kiến thống nhất với Bộ TNMT, Bộ Xây dựng. Trên cơ sở đó, kiến nghị Thủ tướng cho phép điều chỉnh cục bộ quy hoạch xây dựng, chuyển mục đích sử dụng diện tích 1.426 m2 (phần diện tích sàn căn hộ từ tầng 14 đến tầng 27) từ hình thức căn hộ cao cấp cho thuê sang hình thức căn hộ ở cao cấp lâu dài, để đảm bảo quyền lợi cho người mua nhà và tránh phát sinh khiếu kiện sau này; xác định lại tiền sử dụng đất phải nộp theo quy định và thu đúng, thu đủ về ngân sách nhà nước.

Hàng loạt sai phạm nghiêm trọng về hoạt động đất đai, xây dựng và khoáng sản ở Phú Thọ với sự tiếp tay, buông lỏng quản lý của UBND tỉnh này đã được Thanh tra Chính phủ chỉ rõ.

Khánh Linh