Ảnh: Independent

Nếu thị trường mới nổi được biết đến như “đứa con hư” của gia đình đầu tư, mang đến lợi nhuận cao hơn khi mà rủi ro cũng cao hơn, vậy nhóm thị trường sơ khai thì sao? Trong nhóm này có thể bao gồm thị trường một số nước như Sri Lanka, Kazahnstan và Nigeria nơi mà thị trường chứng khoán và tiền tệ quá nhỏ hoặc quá kém phát triển để có thể được xếp vào nhóm thị trường mới nổi. 

Dù thị trường sơ khai có thể mang đến cho nhà đầu tư nhiều cảm giác bất ngờ hơn, nhưng ngược lại nó cũng có thể là nơi an toàn khi thị trường đang biến động bất ngờ.

Thị trường sơ khai là gì?

Trong thứ hạng đầu tư, thị trường sơ khai nằm trong nhóm cuối cùng. Đứng đầu là thị trường các nước phát triển ví như Mỹ hoặc Anh, sau đó đến nhóm thị trường mới nổi như Trung Quốc hay Nga. Sự phân loại thị trường không hoàn toàn dựa trên đánh giá về tài sản của một đất nước hay giai đoạn phát triển của thị trường ấy. Tùy thuộc vào bên nào xếp hạng, hiện có khoảng 30 thị trường sơ khai, phần lớn ở khu vực Trung Đông, Nam Á, châu Phi và Đông Âu.

Xếp loại thị trường được quyết định như thế nào?

Quy mô thị trường rất quan trọng. Thị trường sơ khai có giá trị vốn hóa thị trường ước khoảng 715 tỷ USD, thị trường mới nổi có quy mô khoảng 20 nghìn tỷ USD. Khối lượng giao dịch trên thị trường khá nhỏ và số lượng công ty niêm yết. Sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài tại thị trường sơ khai thường thấp hơn rất nhiều nếu so với thị trường mởi nổi và có nhiều hạn chế chặt chẽ hơn về việc nhà đầu tư nào được mua cổ phiếu.

Ai đang đầu tư vào nhóm thị trường này và tại sao?

Chủ yếu nhà đầu tư địa phương và nhà đầu tư nhà nước. Các sản phẩm đầu tư thụ động như quỹ ETF chỉ chiếm khoảng 10% thị trường. Nhà đầu tư ưa thích thị trường kiểu này bởi họ có cơ hội tham gia thị trường trước khi đám đông tham gia. 

Thị trường có thể tăng trưởng hơn nữa về quy mô khi mà kinh tế phát triển và hạ tầng tài chính cải thiện. Trong khoảng thời gian 8 năm tính đến cuối năm 2016, chỉ số chứng khoán của thị trường Pakistan tăng trưởng hàng năm 25% tính theo giá trị USD, sau đó thị trường được thăng hạng lên thị trường mới nổi.

Các thị trường diễn biến ra sao?

Một số thị trường mang lại cho nhà đầu tư mức lợi nhuận khá tốt. Tính theo giá trị đồng nội tệ, trong khoảng thời gian 10 năm tính đến năm 2018, chỉ số chứng khoán của thị trường Việt Nam tăng trưởng trung bình hàng năm 9,8%, trong đó phải kể đến mức tăng 48% của năm 2017 và 27% trong năm 2011. 

Điều này cho thấy bản chất biến động bất thường của thị trường và tính dễ chịu tác động của nó từ những sự kiện địa phương. Tại Sri Lanka vào tháng 10/2018, khi cuộc khủng hoảng chính trị xảy ra, thị trường chứng khoán Sri Lanka giảm 10% khi mà cuộc khủng hoảng chính trị được nối tiếp bởi cuộc tấn công khủng bố vào tháng 4/2019. 

Tính trong khoảng 4 năm lịch gần nhất, thị trường mới nổi tăng trưởng kém hơn nhiều so với thị trường mới nổi, thế nhưng trong năm vừa qua, nhóm thị trường này đã tăng trưởng tốt hơn. 

Nhóm thị trường này có thể coi như nơi trú ẩn an toàn được không?

Nhóm thị trường này ít chịu tác động từ những cú sốc bên ngoài chính vì vậy có thể coi đó như một nơi tạm trú khi mà thị trường thế giới có nhiều biến động. Các thị trường sơ khai không có nhiều tương thích với thị trường tài chính thế giới bởi không có nhiều quan hệ về tài chính. Các thị trường cũng không có nhiều mối liên kết với nhau bởi nằm rải rác tại nhiều khu vực địa lý khác nhau. 

Tuy nhiên cũng giống như thị trường mới nổi, các thị trường này dễ chịu tác động từ những đợt bán tháo trên toàn cầu. Giá trị tài sản của thị trường sụt giảm 50% giá trị trong năm 2008. Trên thực tế, thị trường sơ khai có thể coi như thuộc nhóm tài sản rủi ro nơi mà các khoản đầu tư có thể bị mắc lại bởi rủi ro vỡ nợ, tiền tệ hay kiểm soát vốn. Ngoài ra, một số thị trường có thể đối diện với rủi ro siêu lạm phát.

Theo Bizlive