Vấn đề này được Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh khi quán triệt Nghị quyết 18 về “Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao”.

Đây là một trong những nghị quyết được quán triệt tại Hội nghị toàn quốc nghiên cứu, học tập Nghị quyết Trung ương 5 khóa XIII, diễn ra sáng 21/7.

"Giàu lên vì đất, nghèo đi cũng vì đất, đoàn kết vì đất, mất đoàn kết cũng vì đất, thậm chí sai phạm, tù tội cũng vì đất", Thủ tướng nhắc lại quan điểm để nhấn mạnh đất đai là vấn đề hệ trọng, hết sức phức tạp, nhạy cảm. Ông lưu ý nếu chính sách đất đai "bùng nhùng" sẽ để lại hậu quả lớn.

Không thể hợp thức hóa cái sai

“Vừa qua đi kiểm tra, thấy những cái sai từ các vụ án, dự án còn tồn đọng rất nhiều. Nhưng chúng ta không thể hợp thức hóa cái sai mà phải có cơ chế, chính sách để hóa giải cho phù hợp với tình hình thực tế”, theo lời Thủ tướng. Ông nhấn mạnh cần khắc phục bằng được tình trạng lãng phí, hoang hóa đất cũng như những vướng mắc về sử dụng đất do lịch sử để lại.

Quán triệt những nội dung cụ thể, Thủ tướng chỉ ra nhiều điểm mới liên quan đến chính sách quản lý, sử dụng đất đai.

Thủ tướng Phạm Minh Chính quán triệt Nghị quyết 18 về “Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao”. Ảnh: Hồng Phong.

Đầu tiên là việc đổi mới và nâng cao chất lượng công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất phù hợp với kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng, văn hóa và các vấn đề khác. “Không hy sinh công bằng, tiến bộ xã hội, văn hóa, để chạy theo tăng trưởng đơn thuần, cái này phải thể hiện ngay trong quy hoạch, quy hoạch các cấp phải đảm bảo cái này”, Thủ tướng nói rõ.

Lãnh đạo Chính phủ nhấn mạnh làm quy hoạch phải có tầm nhìn chiến lược, có tính lâu dài, chấm dứt tình trạng “chạy chọt” để thay đổi quy hoạch.

Từ thực tế thời gian qua, Thủ tướng cho biết sai phạm ở nhiều nơi có liên quan đến giao đất, cho thuê đất nhưng không thông qua đấu giá, đấu thầu, thiếu tính công khai và minh bạch. Vì vậy, nghị quyết lần này nhấn mạnh phải thông qua đấu giá quyền sử dụng đất và đấu thầu dự án có sử dụng đất, đảm bảo công khai, minh bạch, dễ thực hiện, dễ kiểm tra, dễ giám sát, tránh bị lợi dụng.

Bên cạnh đó, nghị quyết nêu rõ yêu cầu cần cơ chế đồng bộ, cụ thể để xử lý vi phạm quy định về giao đất, cho thuê đất; thống nhất thực hiện hình thức cho thuê đất trả tiền hàng năm và quy định cụ thể các trường hợp trả tiền thuê đất một lần để bảo đảm nguồn thu ổn định, tránh thất thoát ngân sách Nhà nước.

Bỏ khung giá đất, đánh thuế cao người có nhiều nhà

Về chính sách thu hồi đất, Nghị quyết của Trung ương định hướng cơ chế tự thỏa thuận giữa người dân và doanh nghiệp trong chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện các dự án đô thị, nhà ở thương mại.

Để giải quyết tình trạng chậm triển khai dự án do chậm bàn giao mặt bằng, nghị quyết đặt ra yêu cầu tiếp tục thực hiện thí điểm và sớm tổng kết chủ trương tách dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư ra khỏi dự án đầu tư để thực hiện trước.

Nghị quyết 18 đề cập chính sách thu thuế cao hơn với người sử dụng nhiều đất, người đầu cơ, người bỏ hoang hóa đất. Ảnh: Hoài Vũ.

Nghị quyết yêu cầu có chế tài cụ thể và đồng bộ để xử lý các trường hợp đã được Nhà nước giao đất, cho thuê đất nhưng không sử dụng hoặc chậm sử dụng; kiên quyết thu hồi đất của tổ chức, cơ quan Nhà nước sử dụng đất không đúng mục đích, nhất là tại các vị trí có lợi thế, khả năng sinh lợi cao, ngăn chặn thất thoát vốn, tài sản Nhà nước.

Với mục tiêu hoàn thiện cơ chế xác định giá đất, Thủ tướng nhắc lại nhiều sai phạm thời gian qua liên quan xác định giá đất. Lần này, Nghị quyết 18 có điểm đột phá là bỏ khung giá đất, đồng thời yêu cầu cơ chế, phương pháp, xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường và quy định chức năng, nhiệm vụ, trách nhiệm của cơ quan xác định giá đất.

Ngoài ra, cần hoàn thiện các quy định bảo đảm công khai, minh bạch như: Công khai giá đất, bắt buộc giao dịch qua các sàn giao dịch, thanh toán qua ngân hàng, không dùng tiền mặt và xử lý nghiêm các vi phạm.

Để hoàn thiện cơ chế, chính sách tài chính về đất đai, Thủ tướng nhấn mạnh phải đảm hài hòa lợi ích của Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư.

Đi kèm chính sách ưu đãi thuế, tiền sử dụng đất, tiền thuê đất với một số nhóm như hộ nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số, gia đình người có công với cách mạng… Nghị quyết 18 đề cập chính sách thu thuế cao hơn với người sử dụng nhiều đất, người đầu cơ, người bỏ hoang hóa đất.

“Chủ trương quy định mức thuế cao đối với người sử dụng nhiều diện tích đất, nhiều nhà ở, đầu cơ đất, chậm sử dụng đất, bỏ đất hoang và có cơ chế điều tiết hợp lý, hiệu quả nguồn thu từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất giữa Trung ương và địa phương cũng là điểm mới”, theo lời Thủ tướng.

Tác giả: Hoài Thu