Tại kỳ họp thứ 17, HĐND Thành phố Hồ Chí Minh khóa IX khai mạc ngày 7/12, UBND Thành phố Hồ Chí Minh có Tờ trình về xin chủ trương vay lại 114,34 tỷ Yên, tương đương 23.931 tỷ đồng nguồn vốn vay nước ngoài (ODA) của Chính phủ để thực hiện Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 1 TP Hồ Chí Minh, tuyến Bến Thành - Suối Tiên.

Dự án tuyến metro Số 1 (dài gần 20 km) được UBND TP HCM phê duyệt từ năm 2007 với tổng mức đầu tư 17.400 tỷ đồng, đến năm 2010 được phê duyệt lại trên cơ sở điều chỉnh thiết kế cộng với sự thay đổi tỷ giá đồng yen Nhật, nâng tổng mức đầu tư là 43.757 tỷ đồng; trong đó, vốn vay ODA là 38.265 tỷ đồng và vốn đối ứng 5.491 tỷ đồng. Trong đó, bao gồm khoản ODA vay lại 114,34 tỷ Yên, tương đương 23.931 tỷ đồng.

Từ năm 2017 tới nay, thành phố đã tạm ứng 3 lần cho dự án metro Số 1 với tổng số tiền khoảng 5.000 tỷ đồng để trả cho các nhà thầu nhưng chưa được hoàn lại vì còn một số thủ tục chưa xong. UBND TP HCM đang thực hiện các thủ tục pháp lý để điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án nên chưa đủ điều kiện được bố trí vốn từ ngân sách Trung ương.

Theo dự kiến, dự án hoàn thành năm 2017 và đưa vào khai thác năm 2018. Tuy nhiên, do chậm giải phóng mặt bằng và phải lập lại thiết kế kỹ thuật cho nhà ga ngầm Bến Thành tích hợp các tuyến metro Số: 1, 2, 3a, 4 nên thời gian lùi tới năm 2020. Ban Quản lý dự án đường sắt đô thị TP HCM lại điều chỉnh thời gian đưa công trình vào khai thác là quý 4/2021.

Theo dự thảo phương án bội chi và vay, trả nợ của ngân sách địa phương năm 2020 do Bộ Tài chính tổng hợp báo cáo Chính phủ trình Quốc hội phê duyệt, dự kiến hạn mức dư nợ và mức vay của ngân sách Thành phố trong năm 2020 như sau: mức dư nợ vay tối đa của ngân sách Thành phố là 67.939 tỷ đồng; tổng mức vay của Thành phố là 14.190 tỷ đồng (đã bao gồm vốn vay của dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 1 TP Hồ Chí Minh, tuyến Bến Thành - Suối Tiên).

Dự kiến, mức dư nợ của ngân sách Thành phố đến ngày 31/12/2020 là 31.155 tỷ đồng, mức dư nợ trên đảm bảo trong giới hạn cho phép của Nghị quyết số 54 của Quốc hội.

Tuy nhiên, với tỷ lệ điều tiết thu ngân sách Thành phố được hưởng theo phân cấp hiện nay là 18% và mức dư nợ cho vay của Thành phố thì dự kiến mức dư nợ giai đoạn 2024-2025 sẽ vượt hạn mức cho phép.

Để đảm bảo mức dư nợ giai đoạn 2021 - 2025 của thành phố trong hạn mức cho phép, đủ điều kiện triển khai dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 1, UBND Thành phố đề xuất 3 phương án.

Thứ nhất, kiến nghị áp dụng mức dư nợ vay theo Nghị quyết 54 của Quốc hội trong cả giai đoạn 2021-2025, tức tổng mức dư nợ vay không vượt quá 90% số thu ngân sách Thành phố được hưởng theo phân cấp (với tỷ lệ điều tiết thu ngân sách được hưởng theo phân cấp là 18%).

Phương án 2, UBND Thành phố kiến nghị điều chỉnh tỷ lệ điều tiết thu ngân sách Thành phố được hưởng theo phân cấp giai đoạn 2021-2025. Cụ thể, từ 18% (giai đoạn 2018 – 2020), giai đoạn 2021 - 2025 tăng lên với tỷ lệ điều tiết là 24% và giai đoạn 2026 – 2030 tỷ lệ điều tiết là 33%.

Phương án 3, UBND Thành phố sẽ kiến nghị Chính phủ xem xét quyết định trong trường hợp không đủ hạn mức vay lại.

Trong trường hợp các phương án nêu trên không được Trung ương xem xét, chấp thuận và mức dư nợ của Thành phố không đảm bảo trong hạn mức cho phép theo quy định, UBND Thành phố báo cáo Chính phủ để báo cáo Ủy ban thường vụ Quốc hội xem xét, trình Quốc hội quyết định, đáp ứng nhu cầu vay lại của Thành phố.

Về tình hình ký kết các Hiệp định vay, UBND TP cho biết đến nay. Dự án đã ký 3 Hiệp định vay giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Nhật Bản và dự kiến ký Hiệp định vay thứ tư trong năm 2020.

Cụ thể, Hiệp định vay VNXIV-3: Khoản vay có hạn mức tín dụng là 18.008 triệu Yên, thực hiện cấp phát toàn bộ.

Hiệp định vay VN11-P7: Khoản vay có hạn mức tín dụng 44.302 triệu Yên, trong đó vay lại là 7.358 triệu Yên và cấp phát lại 36.944 triệu Yên. Bộ Tài chính và UBND TP chưa ký Hợp đồng vay lại đối với Hiệp định vay này.

Hiệp định vay thứ 4 dự kiến khoản vay có hạn mức tín dụng 32.691 triệu Yên, thực hiện vay lại toàn bộ.

Khánh Linh (T/h)