UBND TP.HCM vừa phê duyệt Đề án “Quản lý đất đai và phương hướng sử dụng đất đai hiệu quả trên địa bàn TP.HCM”.

Theo UBND TP.HCM, trong quản lý đất đai hiện nay, do chưa thực hiện đầy đủ về quy hoạch sử dụng đất đai, tài chính đất đai và hành chính đất đai đã dẫn đến Nhà nước và nhân dân không thể chủ động kiểm soát tình hình giá trị đất đai tăng thêm do đầu tư mang lại. Đồng thời, không giải quyết tốt việc phân phối lợi ích từ giá trị đất đai tăng thêm. 

Trong tài chính đất đai có: Giá đất và định giá đất; thuế và phí về đất đai; tiền sử dụng đất và tiền thuê đất; cơ chế thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; điều phối giá trị đất đai tăng lên do kinh tế phát triển mang lại.

TP.HCM điều chỉnh cách thức thẩm định trong quy trình định giá đất để giá đất khách quan, phù hợp hơn với giá thị trường. 

Giai đoạn 2016 – 2020, tổng thu ngân sách của TP.HCM đạt 1.872.922 tỷ đồng. Trong đó, tổng thu từ đất chiếm từ 3% - 5% tổng thu ngân sách. Nguồn thu này vẫn còn quá khiêm tốn so với tiềm năng có thể thu từ đất của Thành phố.

TP.HCM không thể thay đổi hệ thống thuế và phí, bảng giá đất liên quan đến đất đai do quy định pháp luật hiện hành và một số cơ chế đặc thù Quốc hội đã thông qua. 

Việc bổ sung sắc thuế mới để thu một phần giá trị đất đai tăng thêm cũng như đánh thuế cao đối với trường hợp giao dịch “lướt sóng” nhằm ngăn tình trạng “sốt đất” là cần thiết. Tuy vậy, vấn đề này không thuộc thẩm quyền của UBND TP.HCM.

Về giá đất, Luật Đất đai 2013 quy định 2 loại giá đất, đó là: Giá đất tính theo bảng giá đất của UBND cấp tỉnh dùng để thu thuế, phí về đất đai và một số việc khác; và giá đất phải định giá cụ thể cho từng trường hợp để thu tiền sử dụng đất, tính tiền bồi thường, hỗ trợ về đất khi Nhà nước thu hồi đất và tính giá trị quyền sử dụng đất khi cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước. 

Theo UBND TP.HCM, Thành phố không thể thay đổi tỷ suất thuế hay tăng bảng giá đất, điều có thể làm là tin học hoá cách tính giá đất theo bảng giá đất để đảm bảo khách quan, không để yếu tố con người tác động làm sai lệch giá đất. 

Về công tác định giá đất cho các trường hợp cụ thể, UBND TP.HCM cho rằng không thể thay đổi quy trình 3 bước như trước đây nên chỉ có thể điều chỉnh quy định cụ thể trong từng bước. Cụ thể:

Bước 1: Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đề xuất giá đất, có thể thuê hoặc không thuê các tổ chức tư vấn giá đất độc lập. Nay có thể quy định khung là Sở TN&MT phải thuê các tổ chức tư vấn giá đất độc lập để đề xuất giá đất cho phù hợp với thị trường. 

Bước 2: Chủ tịch UBND TP.HCM lập hội đồng thẩm định giá đất, trong đó ít nhất có 1 thành viên là chuyên gia định giá đất và tiến hành định giá đất do Sở TN&MT đề xuất. 

Ở bước này, để đảm bảo tính khách quan, UBND TP.HCM đưa ra quy định số lượng chuyên gia định giá đất phải chiếm trên 50% tổng thành viên hội đồng. 

Bước 3: Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định giá đất dựa trên kết quả thẩm định của hội đồng. 

UBND TP.HCM cho rằng, việc cải tiến bước 1 và bước 2 trong quy trình định giá đất cụ thể như nói trên sẽ giải quyết triệt để công tác thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với các trường hợp giao đất, cho thuê đất. 

Đất trên đường Nguyễn Huệ, Q.1 được giao dịch với giá 1 tỷ đồng/m2. 

Nói về giá đất, ông Lê Hoàng Châu – Chủ tịch Hiệp hội BĐS TP.HCM (HoREA) cho hay, giá đất trong bảng giá đất của các địa phương hiện nay thấp hơn so với giá đất phổ biến thị trường và chỉ tương đương từ 30% - 50% giá đất thị trường. Kết quả thẩm định “giá đất cụ thể” chưa đảm bảo nguyên tắc giá đất phù hợp với giá đất phổ biến trên thị trường.

Chủ tịch HoREA lấy ví dụ, đất tại các tuyến đường Nguyễn Huệ, Đồng Khởi hoặc Lê Lai ở trung tâm Q.1, TP.HCM từng có giá loanh quanh 1 tỷ đồng/m2. Thậm chí, khu vực này từng có những giao dịch thành công với giá khủng khiếp hơn con số 1 tỷ đồng/m2.

Tuy nhiên, những giao dịch này diễn ra giữa người dân và doanh nghiệp, đó là cá biệt, không phải giao dịch phổ biến và không đại diện do giao dịch của thị trường bất động sản. Chỉ những doanh nghiệp muốn thâu tóm “đất vàng” mới giao dịch như vậy. 

“Vào năm 2014, Thành phố bán đấu giá khu đất 3.000m2 trên đường Lê Duẩn, Q.1, giá khởi điểm ban đầu khoảng 180 triệu đồng/m2. Có 13 đơn vị tham gia và qua 16 vòng đấu giá, giá khu đất này đã lên đến 400 triệu đồng/m2. Đây mới chính là giá đại diện cho giá cả thị trường”, ông Châu chia sẻ. 

Tác giả: Phương Anh Linh – Hồ Văn