Tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1, tính đến tháng 1/2024, số lượng hàng tồn quá 30 ngày và 60 ngày có hơn 1.200 container. Tại Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất, số lượng hàng tồn đọng là 134 dòng hàng, với trên 67,6 tấn, tăng gấp hơn hai lần (tăng 35 tấn) so với tháng trước đó.

Cục Hải quan TPHCM cho hay, lượng hàng tồn trong tháng 1 tăng so với cuối năm 2023 do đây là thời điểm cận tết Nguyên đán, lượng hàng nhập khẩu của doanh nghiệp về cảng tăng hơn so với trước.

Đáng lưu ý, hàng tồn quá 90 ngày tại các cảng biển tính tháng 1 còn 4.845 container. Hàng tồn tại cửa khẩu đường hàng không có 2.038 dòng hàng, với gần 470.000 tấn. Trong đó, tại Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất gần 1.700 dòng hàng, với trên 467 tấn; Chi cục Hải quan cửa khẩu Chuyển phát nhanh tồn 348 dòng hàng, với gần 2 tấn.

Hàng nghìn container "vô chủ" tại cảng Cát Lái gây nguy cơ ách tắc cảng.

Đại diện Tổng Công ty Tân cảng Sài Gòn cho biết, với hàng nghìn container phế liệu “nằm ăn vạ” tại các cảng biển đã chiếm dụng diện tích rất lớn, gây ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, khai thác của các cảng biển.

Đặc biệt, doanh nghiệp mất hàng tỷ đồng về chi phí lưu kho, chưa kể phát sinh 100-150 USD/container phí vận chuyển các container này từ cảng Cát Lái đi cảng khác để lưu giữ, tạo dư địa để tiếp nhận thêm hàng hóa xuất, nhập khẩu.

Theo đại diện đơn vị này, đa số công ty đứng tên nhập khẩu hàng phế liệu là công ty “ma” không đủ chức năng xử lý hàng phế liệu nhưng vẫn cứ nhập về rồi để ở cảng mà không đến làm thủ tục thông quan. Khi lực lượng chức năng tìm không thể xác định được trụ sở, người chịu trách nhiệm của những công ty này. "Doanh nghiệp đăng thông tin liên tục nhưng vẫn không có đơn vị nào đến làm thủ tục thông quan. Đơn vị cũng kiến nghị các cơ quan chức năng có biện pháp sớm xử lý lượng hàng tồn đọng này nhưng vẫn chưa có kết quả", vị này cho hay.

Ông Nguyễn Hữu Nghiệp - Phó Cục trưởng Cục Hải quan TPHCM - chia sẻ, dù Cục đã rất tích cực trong việc xử lý hàng hóa tồn đọng, nhưng việc xử lý hàng hóa tồn đọng liên quan đến nhiều đơn vị khác, quy trình xử lý, bán đấu giá... phải qua nhiều khâu. Có những lô hàng qua nhiều lần đấu giá vẫn chưa tìm được người mua, phải làm thủ tục hạ giá bán... mất nhiều thời gian xử lý.

Với lượng container lớn tồn lâu ngày, lãnh đạo Cục Hải quan TPHCM cho rằng có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường, ách tắc tại cảng. Việc tồn đọng hàng trong bãi cũng làm thiếu container rỗng, buộc các hãng tàu phải tăng giá cước vận chuyển. Việc hàng hóa chậm luân chuyển có nguy cơ tồn đọng tại cảng Cát Lái, dẫn tới các doanh nghiệp cảng phải luân chuyển nhiều lần vị trí các container trong bãi cảng hoặc giữa các cảng.

Về hướng xử lý, Cục Hải quan TPHCM cho biết, sau khi kiểm tra, xác minh sẽ thông báo tìm chủ hàng tồn đọng với hàng hóa lưu giữ quá 90 ngày; xác lập quyền sở hữu toàn dân; thành lập hội đồng xử lý hàng hóa tồn đọng theo từng năm gồm các sở, ngành có liên quan như Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài chính… Sau đó, tùy vào tình hình hàng hóa sẽ có kế hoạch đấu giá hoặc tiêu hủy.

Tác giả: Xuân Phong