Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) vừa đề xuất hướng làm tăng tính hấp dẫn cho các đợt DN chào bán đấu giá cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO), nhằm khắc phục tình trạng cổ phiếu IPO đang ế ẩm, cũng như mang lại nhiều lợi ích khác. 

Sẽ gắn đấu giá IPO với niêm yết/đăng ký giao dịch trên TTCK

Cổ phiếu IPO ế, do đâu?

Bội cung, cùng với hiện trạng cổ phiếu hậu IPO không rõ lộ trình niêm yết, được nhà đầu tư nhìn nhận đang là những nguyên nhân khiến NĐT không mặn mà với các đợt IPO. Điều này đang tác động tiêu cực đến mục tiêu hoàn thành cổ phần hóa số lượng doanh nghiệp rất lớn là 432 doanh nghiệp trong năm 2014 - 2015, trong đó, riêng năm nay là khoảng 163 doanh nghiệp.

“Các đợt IPO nhiều doanh nghiệp từ đầu năm đến nay cũng như đang cận kề là IPO công ty mẹ-Tập đoàn Dệt may Việt Nam, công ty mẹ-Tổng công ty Hàng không Việt Nam được công chúng đầu tư nhìn nhận là mang lại nhiều cơ hội đầu tư hấp dẫn. Thế nhưng, các đợt IPO này đều chung tình cảnh ế ẩm”, tổng giám đốc một CTCK nhận xét, đồng thời cho biết, qua tìm hiểu nhiều nhà đầu tư, lý do chính dẫn tới tình trạng này là nhà đầu tư e ngại rủi ro cổ phiếu sau IPO gần như “chết” thanh khoản, do doanh nghiệpkhông đưa ra lộ trình niêm yết sau IPO.

Hệ quả của tình trạng trên dẫn đến nghịch lý: nhà đầu tư đành ngậm ngùi nhìn cơ hội đầu tư trôi qua trong tiếc nuối, trong khi cổ phiếu IPO ế ẩm. Nói cách khác, do bài toán thanh khoản cổ phiếu hậu IPO chưa có lời giải, nên cung - cầu đang khó gặp nhau.

Gần đây, nhà đầu tư trong và ngoài nước liên tiếp kiến nghị Bộ Tài chính, UBCK khẩn trương đưa ra lời giải cho những bất cập hiện tại để vừa giúp nhà đầu tư có thêm cơ hội đầu tư mới, vừa góp phần thúc đẩy tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước đang bị chững lại.

Hướng đề xuất từ UBCK

Tại Hội nghị sơ kết 6 tháng đầu năm và dự kiến chương trình công tác 6 tháng cuối năm 2014 của Ủy ban Chứng khoán vừa diễn ra, một trong những công việc trọng tâm được cơ quan này lên lịch thực hiện từ nay đến cuối năm là gắn đấu giá IPO với niêm yết/đăng ký giao dịch trên thị trường chứng khoán tập trung.

Theo đó, với những doanh nghiệp chuẩn bị cổ phần hóa, nếu đủ điều kiện là công ty đại chúng thì phải đưa chứng khoán vào giao dịch trên thị trường tập trung trong vòng 30 ngày; hoặc thực hiện đăng ký bán đấu giá cổ phần và đăng ký niêm yết song song.

Định hướng trên sắp được hiện thực hóa khi UBCK vừa công bố dự thảo Thông tư hướng dẫn tổ chức và quản lý giao dịch chứng khoán của các công ty đại chúng chưa niêm yết, lấy ý kiến các thành viên thị trường để trình Bộ Tài chính xem xét ban hành thay thế cho Quyết định 108/2008 của Bộ trưởng Bộ Tài chính về ban hành Quy chế tổ chức và quản lý giao dịch chứng khoán công ty đại chúng chưa niêm yết tại Sở GDCK Hà Nội, cũng như các văn bản liên quan.

Để cụ thể hóa mục tiêu gắn IPO với niêm yết/đăng ký giao dịch trên thị trường chứng khoán tập trung, dự thảo Thông tư đưa ra quy định mới xác định rõ: thị trường UPCoM là thị trường giao dịch chứng khoán của các công ty đại chúng chưa niêm yết và hủy niêm yết.

Theo đó, công ty đại chúng hình thành từ doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước chuyển thành công ty cổ phần sau ngày thông tư này có hiệu lực thì phải thực hiện đăng ký đại chúng với Ủy ban Chứng khoán, đăng ký lưu ký tại Trung tâm Lưu ký chứng khoán (VSD) và đăng ký giao dịch trên thị trường UPCoM trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.

Cũng theo đề xuất mới của Ủy ban Chứng khoán, công ty đại chúng phải thực hiện đăng ký chứng khoán tại Trung tâm Lưu ký (VSD) theo quy định của Luật Chứng khoán và các văn bản hướng dẫn về đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán chứng khoán.

Công ty đại chúng được VSD cấp Giấy chứng nhận đăng ký chứng khoán trước ngày Thông tư có hiệu lực phải đăng ký giao dịch trong thời hạn 3 tháng kể từ ngày Thông tư có hiệu lực. Công ty đại chúng được cấp Giấy chứng nhận đăng ký chứng khoán sau ngày thông tư này có hiệu lực phải thực hiện đăng ký giao dịch trong thời hạn ba 3 tháng kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký lưu ký chứng khoán.

Công ty đại chúng thực hiện chào bán chứng khoán ra công chúng chưa niêm yết, hoặc chưa đáp ứng đủ điều kiện niêm yết phải thực hiện đăng ký giao dịch chứng khoán trên thị trường UPCoM.

So với quy định hiện hành, giải pháp mới mà UBCK đề xuất ngoài nới lỏng điều kiện đăng ký niêm yết trên sàn UPCoM, hồ sơ và thủ tục đăng ký giao dịch cũng được giản lược tối đa, nhằm tạo thuận lợi cho DN đăng ký giao dịch, qua đó sớm hiện thực hóa mục tiêu gắn IPO với niêm yết, đăng ký giao dịch trên TTCK tập trung.

Hữu Đạo