Ký ức không thể nào quên

Những ngày đầu đông năm 2022, tôi có dịp trở lại bản Sa Ná, xã Na Mèo, huyện Quan Sơn (Thanh Hóa). Đã 3 năm kể từ thời điểm trận lũ kinh hoàng xảy ra năm 2019 tàn phá bản làng. Ngôi làng cách trung tâm TP Thanh Hóa gần 200km, lần trở lại này, tôi không khỏi bồi hồi, xúc động khi nhận thấy sức sống mới đang ngập tràn trên mảnh đất từng trải qua thương đau này.

Những người dân Sa Ná có lẽ chẳng bao giờ quên được, vào một đêm tháng 8/2019, cơn đại hồng thủy từ đâu ào ào ập tới, không ai kịp trở tay, cuốn phăng bản làng vốn bình yên bên dòng suối Son đã bao đời nay. Trong cơn lũ dữ, chỉ còn những tiếng gào thét kêu cứu, hô hoán nhau tìm đường tháo chạy.

Vẻ đẹp bản Sa Ná nhìn từ trên cao 

“Cả đời tôi chưa từng chứng kiến cơn lũ nào ập về nhanh và sức tàn phá khủng khiếp đến vậy. Đến giờ, có những đêm tôi vẫn giật mình thức giấc vì mơ thấy mình chới với giữa dòng nước lũ”, ông Ngân Văn Kẻm, Trưởng bản Sa Ná chia sẻ.

Thời điểm đó, ngay khi có thông tin về trận lũ, chúng tôi đã tìm cách tiếp cận hiện trường để đưa tin. Lúc này, đường sá, cầu cống vào bản Sa Ná đều bị lũ cuốn phăng đi hết. Hiện ra trước mắt chúng tôi là cảnh đổ nát, hoang tàn như vừa trải qua một ngày tận thế. Những ngôi nhà sàn đẹp đẽ lúc trước bị đổ sập, vùi lấp bởi đất đá, những người còn sống sót gào khóc ai oán, đào bới khắp nơi trong những đống đổ nát để tìm người thân trong vô vọng…

Xót xa hơn cả, có gia đình 6 người thì chỉ còn duy nhất 1 người sống sót bởi đang đi làm ăn xa.

Anh Hà Văn Vân thắp hương bên mộ của những người thân đã mất

Theo thống kê của cơ quan chức năng, trận lũ ấy đã đánh sập 24 ngôi nhà, 10 người chết và mất tích.

Thiên tai đã cướp đi của cải và sinh mạng của người dân Sa Ná, nhưng họ không bị bỏ lại phía sau. Trong cơn hoạn nạn ấy, nhân dân cả nước đã hướng về Sa Ná, lúc này mới thấy rõ nhất tinh thần “lá lành đùm lá rách”, một truyền thống tốt đẹp của nhân dân Việt Nam. Các cấp chính quyền nhanh chóng huy động lực lượng tìm kiếm người mất tích, hỗ trợ thuốc men, thực phẩm, khôi phục lại điện, đường, lên phương án xây dựng khu tái định cư cho người dân.

Trong khi đó, hàng ngàn chuyến xe cứu trợ từ các nhà hảo tâm trên cả nước đã tấp nập đến Sa Ná để chia sẻ, hỗ trợ tinh thần và vật chất cho các nạn nhân của thiên tai.

Vùng đất chết đã hồi sinh

Sau 3 năm, Sa Ná đã hoàn toàn toàn được thay da đổi thịt, con đường bê tông 3km nối từ đường quốc lộ 217 vào đến bản giúp bà con đi lại dễ dàng, cây cầu kiên cố thay cho cầu tạm bắc qua sông Luồng cũng được xây dựng, từ nay không còn lo bị cô lập mỗi khi mùa mưa lũ đến. Người dân được di dời đến khu tái định cư trên đỉnh đồi Pom Ngồ cách bản cũ chừng hơn 1km, đó là một khu đất bằng phẳng được bao bọc bởi núi non hùng vĩ và phong cảnh hữu tình.

Tại đây, 51 ngôi nhà kiên cố, khang trang được xây dựng từ ngân sách hỗ trợ của Nhà nước và hỗ trợ của các nhà hảo tâm.

Người dân đã thích ứng với cuộc sống mới

9 ngôi nhà cấp bốn và 32 căn nhà sàn truyền thống mới được dựng lên bên cạnh 2 điểm trường mầm non, tiểu học và nhà văn hóa cộng đồng.

Nhìn Sa Ná giờ đây đẹp như một bức tranh in giữa mây trời, bao quanh là núi đồi, ruộng nương xanh ngút ngàn, tất cả đều căng tràn sức sống, ký ức đau thương dường như đã lùi xa.

"Cuộc sống bà con dân bản có nhiều đổi thay, kinh tế khấm khá hơn trước, chúng tôi rất vui mừng", ông Ngân Văn Kẻm, Trưởng bản Sa Ná nói.

Gặp lại anh Hà Văn Vân (32 tuổi), giờ đây trông anh khỏe mạnh và hạnh phúc, thật mừng cho anh. Thiên tai đã cướp mất cả gia đình gồm bố, mẹ, vợ và 2 người con nhỏ. Riêng anh may mắn còn sống sót vì đi làm ăn xa. Gặp anh khi đó, đôi mắt thất thần, tinh thần không tỉnh táo vì nỗi đau quá lớn. Nhờ sự hỗ trợ của chính quyền và các nhà hảo tâm, anh đã có một ngôi nhà mới, sau khi nỗi đau qua đi, anh cũng đã lập gia đình và xây dựng cuộc sống mới trên mảnh đất Sa Ná.

"Cả đời tôi sẽ không thể quên giây phút mất mát tang thương kinh hoàng hôm đó...", anh Vân chia sẻ.

Nói về sự hồi sinh của Sa Ná, Trưởng bản Sa Ná cho biết, người dân trong bản không bao giờ quên ân tình của nhân dân cả nước đã giúp đỡ họ trong cơn hoạn nạn, không quên sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước để tái thiết lại bản làng. Giờ đây, trong nhà văn hóa của bản Sa Ná còn có một tấm ảnh lớn được đóng khung trang trọng, đó là hình ảnh ông Phạm Minh Chính - Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Tổ chức Trung ương ngày ấy (nay là Thủ tướng Chính phủ) đến với Sa Ná ngày 8/8/2019.

Cuộc sống bình yên của bà con Sa Ná ở hiện tại

Trưởng bản Sa Ná nhớ lại: “Chỉ sau 1 ngày lũ quét, ông Phạm Minh Chính cùng đoàn công tác đã lội bộ vào Sa Ná, thăm hỏi, động viên và tặng quà cho bà con đến tận gần 13h. Việc làm ấy đã khiến đồng bào ấm lòng hơn khi thấy Đảng, Chính phủ thật gần gũi người dân trong cơn nguy khó”.

Ông Lương Văn Huân, Chủ tịch UBND xã Na Mèo cho biết, hiện nay cơ sở hạ tầng giao thông, cầu cứng, cầu tràn, hệ thống điện, trường học… trên địa bàn được quan tâm đầu tư. Hệ thống mương đập, đất nông nghiệp ảnh hưởng bởi trận lũ được khôi phục, cuộc sống của người dân Sa Ná đổi thay từng ngày.

Theo lời của bà Lương Thị Hạnh, Bí thư Huyện ủy Quan Sơn, thời điểm đó, sau khi lũ đi qua, các cấp chính quyền từ Trung ương đến cơ sở đều lo cho người dân Sa Ná có nơi ở, công ăn, việc làm, ổn định cuộc sống.

Trẻ em được sống vui trong môi trường tươi đẹp

“Giờ đây, người dân ở Sa Ná đã hồi sinh sau thiên tai, nhưng thực tế bà con vẫn còn nhiều khó khăn. Do đó, huyện Quan Sơn vẫn đang dành nhiều nguồn lực để tiếp tục hỗ trợ người dân bằng các chính sách thiết thực, giúp đồng bào vươn lên thoát nghèo bền vững”, bà Hạnh nói. Tính bình quân thu nhập hiện nay người dân ở bản Sa Ná khoảng 50 triệu đồng/người/năm. Hồi tháng 6/2020, bản Sa Ná đã được công nhận là bản nông thôn mới kiểu mẫu đầu tiên của xã.

Để có được thành quả như bây giờ, chính là nhờ sự nỗ lực quan tâm của các cấp chính quyền, cùng sự hỗ trợ của người dân cả nước, đồng thời không thể thiếu nghị lực mạnh mẽ của chính người dân Sa Ná, họ như những chiến binh, chiến đấu hết mình để vượt lên nghịch cảnh.

Lương Diễn