Ngày 28/5, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông TPHCM (Ban quản lý) đã có ý kiến làm rõ các vấn đề liên quan đến việc thực hiện đường vành đai 3 TPHCM. Những thông tin mới nhất được đưa ra sau khi Kiểm toán Nhà nước báo cáo Quốc hội về một số vấn đề về kinh phí đền bù, giải phóng mặt bằng, bố trí nguồn vốn của dự án này.

Cụ thể, cơ quan kiểm toán chỉ rõ, đơn giá trung bình dự kiến đền bù đất dân cư trên địa bàn TPHCM trong khái toán cao gấp 1,7 lần đơn giá đất thương mại dự kiến đấu giá. Kiểm toán Nhà nước cũng đề nghị Chính phủ tính toán lựa chọn phương thức đầu tư phù hợp thay vì phương án đầu tư công.

Hợp đồng BOT mất 29 năm để thu hồi vốn

Tuy nhiên Ban quản lý chỉ rõ, trong quá trình nghiên cứu, dự án đã được xem xét các phương thức đầu tư PPP (hợp đồng BOT) với nhiều kịch bản khác nhau. Trong đó, kịch bản khả thi nhất là đầu tư theo hình thức PPP riêng với phần đường cao tốc, chưa kể một số hạng mục khác, thì thời gian hoàn vốn phải mất 29 năm, khó hấp dẫn nhà đầu tư.

Mặt khác, với kịch bản này, vốn do nhà đầu tư huy động là hơn 13.000 tỷ đồng, chiếm chỉ 18% tổng mức đầu tư dự án, vốn Nhà nước đóng góp gần 62.000 tỷ đồng, chiếm 82% dự án. Vì vậy, việc thực hiện đầu tư bằng phương án nói trên không phù hợp Luật PPP, tính khả thi ở mức rất thấp.

Một đoạn vành đai 3 TPHCM mới được đi vào khai thác (Ảnh: N.Q.).

Đối với phương án đầu tư công, Ban quản lý đánh giá, việc Nhà nước tổ chức thu phí không có tính chất hoàn vốn đầu tư dự án như hình thức PPP. Do đó, các bên liên quan sẽ chủ động được về thời gian thu phí, giá vé phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội, đáp ứng khả năng chi trả của doanh nghiệp, người dân.

Dự án vành đai 3 TPHCM là đường vành đai đô thị, đi qua các khu vực đô thị, khu dân cư và định hướng trong tương lai phát triển các khu công nghiệp, khu đô thị mới, các trung tâm logistics hệ thống cảng biển... Với những sự chủ động này, dự án sẽ phát huy được lợi thế, thu hút các nhà đầu tư đối với phát triển khu đô thị, khu công nghiệp, trung tâm logistics.

Về nguồn vốn ngân sách địa phương, đến nay, HĐND các địa phương liên quan tuyến vành đai 3 TPHCM đã rà soát nguồn vốn trung hạn, tập trung nguồn vốn cho các dự án trọng điểm, cấp bách (trong đó có đường Vành đai 3). Vốn ngân sách địa phương tham gia dự án trong năm 2023 - 2024 chủ yếu tập trung đối với TPHCM (hơn 13.000 tỷ đồng) và Bình Dương (hơn 5.000 tỷ đồng).

Hai địa phương này có điều kiện thu ngân sách nhà nước lớn, dự kiến huy động được nguồn thu khi phục hồi kinh tế sau dịch Covid-19. Trong trường hợp cần thiết, các địa phương sẽ báo cáo Chính phủ về việc phát hành trái phiếu chính quyền địa phương để đảm bảo nguồn vốn cho dự án đúng tiến độ.

Vì sao giá đất đền bù gấp 1,7 lần đất đấu giá

Trong báo cáo gửi Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước chỉ rõ, đơn giá dự kiến đền bù đất dân cư tại TPHCM trong khái toán cao gấp 1,7 lần đơn giá đất thương mại dự kiến đấu giá. Cơ quan này đề nghị Chính phủ chỉ đạo TPHCM, Bình Dương rà soát, tính toán lại chi phí giải phóng mặt bằng để đảm bảo chính xác, sát thực tế.

Ban Quản lý thông tin, báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án chỉ rõ, sơ bộ kinh phí bồi thường, hỗ trợ tái định cư là khoảng 26 triệu đồng/m2. Khái toán này được lập dựa trên cơ sở khối lượng giải phóng mặt bằng dự kiến và các đơn giá, tài sản trên đất, mức hỗ trợ tại thời điểm năm 2022.

Đền bù, giải phóng mặt bằng là khâu khó nhất của dự án vành đai 3 TPHCM (Ảnh: Hoàng Giám).

Kinh phí cũng đã tính gộp cả phần tài chính dự kiến xây dựng hạ tầng khu tái định cư. Trong bước tiếp theo, TPHCM sẽ thực hiện đo vẽ, kiểm kê, thẩm định giá, xây dựng và phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư dự án theo đúng quy định, đảm bảo tính đúng, tính đủ và tính đến chính sách về đào tạo nghề, sinh kế cho người dân, đảm bảo người dân tái định cư có nơi ở mới tốt hơn.

Phân tích về đơn giá đất thương mại dự kiến đấu giá là 15 triệu đồng/m2, Ban quản lý dẫn lại, TPHCM đã chỉ đạo Sở TN&MT phối hợp các địa phương có vành đai 3 đi qua cùng khảo sát, tính toán sơ bộ đơn giá. Đơn giá này chưa bao gồm chi phí đầu tư hạ tầng kỹ thuật - xã hội.

Sau khi dự án được Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư, các tuyến đường kết nối các khu đất dọc vành đai 3 sẽ được thực hiện đồng thời. Điều này sẽ giúp tăng giá trị các khu đất dọc vành đai 3 TPHCM trong quá trình thực hiện dự án.

Tác giả: Q.Huy