Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu. (Ảnh: Thống Nhất/TTXVN)

Ngày 4/5/2020, nhận lời mời của Tổng thống nước Cộng hòa Azerbaijan Ilham Aliyev, người đang giữ chức vụ Chủ tịch Phong trào Không liên kết, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã tham dự Hội nghị thượng đỉnh trực tuyến của Phong trào Không liên kết với chủ đề “Đoàn kết ứng phó đại dịch COVID-19.”

Tham dự và trao đổi tại Hội nghị trực tuyến có nguyên thủ và người đứng đầu Chính phủ của 40 quốc gia thành viên Phong trào Không liên kết, đại diện cho các khu vực trên thế giới.

Chủ tịch Đại hội đồng Liên hợp quốc, Tổng Thư ký Liên hợp quốc, Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tham dự và phát biểu tại Hội nghị.

Phát biểu khai mạc, Tổng thống Cộng hòa Azerbaijan Ilham Aliyev nhấn mạnh, tình hình hiện nay đòi hỏi tinh thần đoàn kết của Phong trào Không liên kết hơn bao giờ hết.

Ông kêu gọi các nước tăng cường hợp tác, ủng hộ xây dựng cơ sở dữ liệu chung của Phong trào.

Tổng Thư ký Liên hợp quốc kêu gọi hạn chế các tác động về kinh tế-xã hội của đại dịch và có các biện pháp hỗ trợ để không ai bị bỏ lại phía sau, kiên trì thực hiện các thỏa thuận đa phương, các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs).

Chủ tịch Đại hội đồng Liên hợp quốc đề nghị các nước có hình thức hỗ trợ, đặc biệt dành cho các nhóm dễ bị tổn thương nhất như trẻ em, người nghèo, người di cư.

Tổng Giám đốc WHO cảm ơn những hỗ trợ từ phía Phong trào Không liên kết dành cho WHO và cam kết ủng hộ tuyệt đối các nỗ lực phòng chống đại dịch của Phong trào, nhấn mạnh sự cần thiết của hợp tác đa phương, cần có sự thay đổi trong cách tiếp cận - từ ứng phó bị động sang chủ động với sự tham gia của cả xã hội.

Lãnh đạo các nước thành viên Phong trào Không liên kết đã chia sẻ mối quan ngại chung về các thách thức chưa từng có tiền lệ mà đại dịch COVID-19 gây ra, nhấn mạnh sự ủng hộ đối với chủ nghĩa đa phương, Liên hợp quốc, WHO và kêu gọi tăng cường hợp tác quốc tế để cùng ứng phó với đại dịch.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã chia sẻ mối quan ngại chung và nhấn mạnh tình hình hiện nay đòi hỏi Phong trào Không liên kết cần củng cố và khẳng định tinh thần đoàn kết đã được hun đúc qua lịch sử 6 thập kỷ hoạt động của mình, coi đây là kim chỉ nam giúp chuyển “nguy” thành “cơ,” vượt qua thách thức và chiến thắng đại dịch.

Trên tinh thần đó, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam kêu gọi các nước Không liên kết tăng cường hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm trên tất cả các cấp độ và lĩnh vực; có chiến lược hiệu quả để thực hiện mục tiêu kép là kiểm soát dịch bệnh và phát triển kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội; ủng hộ việc tăng cường chủ nghĩa đa phương, đoàn kết quốc tế và kiên trì thực hiện các cam kết đa phương then chốt.

Theo Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Phong trào Không liên kết cần tiếp tục đóng vai trò đi đầu trong việc thúc đẩy tinh thần thượng tôn pháp luật và dân chủ hóa quan hệ quốc tế, phản đối các hành vi chính trị cường quyền và thúc đẩy việc dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt, cấm vận đơn phương, hưởng ứng lời kêu gọi ngừng bắn toàn cầu của Tổng Thư ký Liên hợp quốc để duy trì một môi trường quốc tế hòa bình, ổn định.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cũng chia sẻ rằng những kết quả tích cực của Việt Nam trong công tác phòng, chống dịch có được là nhờ sự đồng lòng nhập cuộc của cả hệ thống chính trị và xã hội theo phương châm “chống dịch như chống giặc”; khẳng định Chính phủ Việt Nam nỗ lực tối đa vừa chống dịch vừa ổn định phát triển, đảm bảo an sinh xã hội để không một người dân nào bị bỏ lại phía sau.

Thủ tướng cũng đề cập những nỗ lực của Việt Nam trên cương vị Chủ tịch ASEAN 2020 và Ủy viên Không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc trong việc tăng cường hợp tác khu vực và quốc tế để kiểm soát hiệu quả đại dịch, cũng như các đóng góp của Việt Nam về tài chính, vật tư, trang thiết bị y tế thiết yếu sản xuất tại Việt Nam đối với một số nước chịu ảnh hưởng của đại dịch.

Sự tham dự và chia sẻ của người đứng đầu Chính phủ Việt Nam tại Hội nghị thượng đỉnh trực tuyến lần này có ý nghĩa quan trọng, khẳng định vai trò của Việt Nam tại Phong trào Không liên kết nói riêng và nỗ lực hợp tác của Việt Nam với cộng đồng quốc tế nói chung trong cuộc chiến chống đại dịch COVID-19, khẳng định vị thế và hình ảnh về một thành viên chủ động, tích cực và có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, sẵn sàng đóng góp để ứng phó với các thách thức chung toàn cầu.

Kết thúc Hội nghị, các nước thành viên Phong trào Không liên kết dự đã thông qua Tuyên bố chung với nội dung chính bày tỏ sự ủng hộ của Phong trào đối với chủ nghĩa đa phương, đối với vai trò của các tổ chức quốc tế nói chung và Liên hợp quốc, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) nói riêng, kêu gọi tăng cường sự hợp tác quốc tế, lên án và kêu gọi xóa bỏ các hành động cấm vận đơn phương vi phạm Hiến chương Liên hợp quốc và vi phạm luật pháp quốc tế nhằm vào một số thành viên Phong trào, đồng thời nhất trí thành lập nhóm Đặc trách Không liên kết để xây dựng cơ sở dữ liệu chung của các nước thành viên Phong trào trong phòng, chống đại dịch.

Phong trào Không liên kết ra đời vào đầu những năm 1960 của thế kỷ trước giữa cao trào đấu tranh giành độc lập, giải phóng đất nước của các quốc gia, dân tộc thuộc địa và trải qua gần 6 thập kỉ (1961-2020) đã trở thành một lực lượng chính trị lớn nhất của các nước đang phát triển với 120 thành viên, có nhiều đóng góp tích cực trong việc thúc đẩy các mục tiêu vì hòa bình, độc lập dân tộc và phát triển, dân chủ hóa quan hệ quốc tế.

Việt Nam chính thức tham gia Phong trào Không liên kết vào năm 1976 và từ đó đến nay luôn tích cực hoạt động, có nhiều đóng góp đối với Phong trào.

Phong trào Không liên kết đã có nhiều tiếng nói ủng hộ mạnh mẽ, toàn diện đối với Việt Nam trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc trước đây và trong công cuộc bảo vệ Tổ quốc, phát triển kinh tế-xã hội và hội nhập quốc tế sau khi đất nước được thống nhất.