Sự cố xảy ra lúc 21h ngày 6/6. Một nhân chứng kể lại, ban đầu từng mảng bê tông nhỏ bị cuốn, 10 phút sau thì cả tảng dài chục mét bị đẩy đi theo dòng nước. Tiếng nước ào ào đổ về hạ du, vòng xoáy rộng cả mét.

Đến chiều 7/6, hơn 10m đập tràn cũ (đập Bara Đô Lương) nằm sát bờ sông có nguy cơ bị cuốn tiếp. Dòng nước vẫn chảy cuồn cuộn qua thân đập bị vỡ.

Hiện trường nơi đập vỡ. Video: Nguyễn Hải.

Được người Pháp xây dựng từ năm 1933 đến 1937, đập Bara Đô Lương dài hơn 340m, có nhiệm vụ ngăn dòng chảy sông Lam, làm nước dâng lên, đổ vào sông Đào phục vụ tưới tiêu cho 4 huyện Đô Lương, Yên Thành, Diễn Châu và Quỳnh Lưu. Theo thiết kế, trung bình lưu lượng nước đổ về sông Đào đạt 43m3/s.

Hiện mực nước sông Đào thấp hơn thời điểm chưa vỡ đập khoảng một mét. Nhà máy nước Đô Lương nằm trên sông Đào, cấp nước sinh hoạt cho một thị trấn và bảy xã với 7.800 hộ dân phải ngừng hoạt động từ 4h sáng nay.

Gần chục công nhân nhà máy nước đang lắp đặt trạm bơm dã chiến, đưa nước từ sông Đào lên bể lắng. Dự kiến khoảng 2 tiếng nữa, nhà máy sẽ cấp nước trở lại, ông Võ Đăng Dũng, Trạm trưởng trạm cấp nước huyện Đô Lương cho biết.

Đập bara Đô Lương chắn ngang sông Lam, có nhiệm vụ ngăn dòng, dẫn nước về sông Đào. Ảnh: Gmap.

Đơn vị thi công đập tràn là Công ty TNHH Hòa Hiệp đang cho các máy múc đưa những khối bê tông lớn cùng đá hộc trút xuống khu tràn bị vỡ để ngăn dòng chảy. 3 máy múc khác hối hả múc cát để khơi thông dòng chảy đưa nước về sông Đào.

Ông Phạm Đình Hạnh, Giám đốc Công ty TNHH Hòa Hiệp, cho biết công trình đã thi công được 193m tràn tự do, 2 cửa xả cát (mỗi cửa 21m). Đoạn gặp sự cố nằm trong đoạn tràn tự do dài 102m sắp thi công.

"Đá và bê tông được đưa xuống để giảm bớt dòng chảy, sau đó sẽ đóng kè để ngăn dòng, thi công công trình. Trước đây, chúng tôi dự kiến trong hai tháng nữa sẽ thi công xong đoạn này, tuy nhiên lại gặp sự cố", ông Hạnh nói và đánh giá nguyên nhân vỡ đập là "công trình đã hư hỏng sẵn, không phải do thi công".

Đơn vị thi công khắc phục sự cố. Ảnh: Nguyễn Hải.

Theo ông Nguyễn Trường Thành, Chi cục trưởng Thủy lợi Nghệ An, vỡ thân đập cũ không ảnh hưởng tới hạ du sông Lam do mùa này mực nước đang rất thấp. Hiện có khoảng 10.000 ha lúa vụ hè thu đã cấy, một số khác chuẩn bị gieo cấy. "Dự kiến vài ngày tới việc khắc phục sẽ được xử lý, nguồn nước sẽ trở về sông Đào như cũ nên không ảnh hưởng nhiều tới tưới tiêu", ông Thành nói.

Về nguyên nhân sự cố, Chi cục trưởng Thủy lợi Nghệ An cho rằng, công trình đã cũ, sắt hoen gỉ, bê tông bị mủn. "May mắn là phần lớn thân đập đã thi công xong. Nếu bị vỡ tất cả thì việc khắc phục sẽ rất khó khăn", ông Thành nói.

Mực nước thượng nguồn sông Đào chiều 7/6 thấp hơn 1m so với hôm qua. Ảnh: Nguyễn Hải.

Dự án nâng cấp đập bara Đô Lương (thuộc dự án sửa chữa, nâng cấp hệ thống Thủy lợi Bắc Nghệ An) có mức đầu tư hơn 300 tỷ đồng, chủ yếu vốn JICA (Nhật Bản), Sở nông Nghiệp và Phát triển nông thôn Nghệ An làm chủ đầu tư. Công trình khởi công từ năm 2019, dự kiến hoàn thành năm 2021.