Đại biểu Quốc hội Trần Văn Lâm, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Trong khi đà suy giảm tăng trưởng kinh tế toàn cầu trở nên rõ rệt, lạm phát được dự báo duy trì ở mức cao, nền kinh tế nước ta cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn thách thức đan xen.

Bên lề Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, ngày 28/10, phóng viên TTXVN đã có cuộc trao đổi với đại biểu Trần Văn Lâm, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội, về kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2022; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2023.

- Đại biểu đánh giá thế nào về tình hình về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2022 tính đến thời điểm này?

Đại biểu Trần Văn Lâm: Nền kinh tế nước ta bước vào năm 2022 với rất nhiều khó khăn, thách thức.

Đầu năm 2022, tình hình dịch bệnh vẫn chưa được kiểm soát, sau đó giá cả nguyên vật liệu đầu vào của thế giới đột biến tăng cao, tiếp đến diễn biến địa chính trị phức tạp đẩy giá năng lượng cũng tăng cao, từ đó gây đứt gãy nguồn cung. Việc này tác động rất lớn đến sự phát triển tăng trưởng của nền kinh tế.

Tuy vậy, trên tinh thần Nghị quyết 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khoá, tiền tệ hỗ trợ Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế-xã hội, Chính phủ đã kịp thời ban hành chính sách, giải pháp để giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.

Vừa qua, giá xăng dầu thế giới tăng cao nhưng Chính phủ cũng đã rốt ráo có các biện pháp ổn định giá cả, không gây ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất trong nước, cũng như tạo sức ép quá lớn để tăng giá các mặt hàng khác có liên quan.

Kết quả bình quân 9 tháng năm 2022, tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân tăng 2,73% so với cùng kỳ năm trước; lạm phát cơ bản tăng 1,88%.

Ước cả năm đạt và vượt 14/15 chỉ tiêu kế hoạch đề ra; trong đó, CPI đạt 4%, riêng tốc độ tăng tổng sản phẩm trong nước (GDP) vượt từ 1,5-2%, đạt khoảng 8%.

- Với kết quả đạt được này, có ý kiến cho rằng không nên say sưa với thành công mà phải nhìn nhận những thách thức đặt ra phía trước. Vậy, đại biểu nhìn nhận gì về thách thức lớn nhất đối với phát triển kinh tế-xã hội năm 2023?

Đại biểu Trần Văn Lâm: Có thể nói, thách thức trong năm 2023 mà nền kinh tế nước ta phải đối diện là áp lực lạm phát.

Áp lực về lạm phát trên thế giới làm cho thị trường hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu của Việt Nam gặp khó khăn, bởi đồng tiền của các nước mất giá, khiến hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam mất lợi thế cạnh tranh.

Mặt khác, với độ mở của nền kinh tế hiện nay, lạm phát ở bên ngoài cũng tạo thêm áp lực cho lạm phát trong nước.

Tuy nhiên, trong điều kiện hội nhập và kinh tế rộng mở, tác động như vậy rất khó tránh được. Vấn đề là phải nhìn nhận sớm để phản ứng sớm, kịp thời giải quyết những vấn đề đó, chứ không thể để nước đến chân mới nhảy.

Đơn cử đối với việc nhận định sớm tình hình ảnh hưởng khó khăn do dịch COVID-19, Quốc hội đã kịp thời ban hành Nghị quyết 43i; Chính phủ cũng đã khẩn trương triển khai gói hỗ trợ theo tinh thần Nghị quyết. Qua đó nhanh chóng ứng phó, giải quyết các vấn đề phát sinh, tình huống đặc thù trong bối cảnh khó khăn của đất nước.

Vậy nhưng, có hay không nên tiếp tục đẩy mạnh thực hiện các nội dung theo tinh thần Nghị quyết 43.

Bởi, Nghị quyết 43 có nhiều chính sách để thúc đẩy phục hồi kinh tế-xã hội và khi cung một lượng tiền lớn như vậy vào thị trường sẽ tác động rất nhiều đến tỷ giá và tạo sức ép lớn lên lạm phát.

Trong giai đoạn cuối năm 2022 và đầu năm 2023, khi đã nhận thức rõ áp lực lạm phát lên nền kinh tế như vậy, nên chăng cũng cần xem xét thu gọn một số chính sách theo tinh thần Nghị quyết 43 để tiết kiệm nguồn lực tài chính của đất nước, dành nguồn lực, dư địa cho giai đoạn sau, giúp giảm trần nợ công, giảm bội chi ngân sách và giảm áp lực lạm phát. Tương tự, đối với chính sách tài khóa cũng cần tính toán kỹ lưỡng tránh lãng phí nguồn lực.

- Trước áp lực lạm phát như vậy, Ngân hàng Nhà nước vừa áp dụng tăng lãi suất điều hành thêm 1% nhằm mục đích ổn định tỷ giá, cũng như bảo đảm yêu cầu chống lạm phát như các nước đang làm. Ông đánh giá thế nào về động thái này?

Đại biểu Trần Văn Lâm: Thời gian qua, thị trường tiền tệ thế giới chứng kiến những biến động phức tạp, xuất phát thực trang lạm phát của các nước tăng quá cao. Theo đó, kể cả Mỹ, Liên minh châu Âu hay các nước trong cùng khu vực cũng đã phải sử dụng tới biện pháp tăng lãi suất để chống lạm phát.

Nước ta có nền kinh tế hội nhập sâu rộng với thế giới, đặc biệt với Mỹ khi đây là thị trường xuất nhập khẩu hàng đầu.

Trước tình hình nay, việc Ngân hàng Nhà nước vừa điều chỉnh lãi suất điều hành thêm 1% là một giải pháp điều hành phù hợp và kịp thời so với định chế tài chính lớn thế giới, nhằm kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô.

Việc tăng lãi suất lần nãy cũng thể hiện sự điều hành nhịp nhàng của Ngân hàng Nhà nước giữa tỷ giá với lãi suất, qua đó khắc phục được tác động thấp nhất từ biến động của đồng tiền trên thế giới.

Tới đây, Ngân hàng Nhà nước cần tiếp tục bám sát thị trường thế giới, điều hành linh hoạt các công cụ của chính sách tiền tệ để giữ lạm phát trong kiểm soát.

Kết quả kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô hiện là cơ sở quan trọng để tổ chức quốc tế đánh giá tích cực về tình hình và triển vọng phát triển của Việt Nam.

- Bên cạnh “bóng đen” lạm phát đang đe doạ quá trình hồi phục và phát triển kinh tế thế giới và trong nước. Nền kinh tế nước ta còn phải đối mặt với vấn đề gì và làm thế nào để giải quyết vấn đề này, thưa đại biểu?

Đại biểu Trần Văn Lâm: Một thách thức lớn nữa mà nền kinh tế đất nước trong năm 2023 sẽ phải đối mặt là vấn đề giải ngân đầu tư công. Theo đó, toàn bộ dự án thực hiện Chương trình Phục hồi kinh tế-xã hội, có giá trị hơn 140.000 tỷ đồng theo Nghị quyết 43 đã được triển khai trong năm nay, đến cuối năm có thể bàn giao vốn và bắt đầu thực thi vào năm sau.

Áp lực giải ngân hết số vốn này trong năm 2023 là không nhỏ. Cùng với đó, toàn bộ số vốn đầu tư công 5 năm trong Kế hoạch Đầu tư công trung hạn của năm này vẫn phải triển khai thực hiện và giải ngân theo quy định.

Vốn đầu tư công năm 2022 đã lớn, năm 2023 còn lớn hơn. Trong khi năng lực giải ngân vốn đầu tư công thời gian qua hạn chế.

Bài toán đặt ra là phải để đẩy nhanh tiến độ giải ngân, phát huy hiệu quả đầu tư công, từ đó tạo ra năng lực phát triển, kích thích tốc độ tăng truỏng của nền kinh tế.

Bởi, điều này có ý nghĩa then chốt trong việc tạo ra năng lực phát triển và kích thích tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế. Nếu tăng trưởng chỉ dựa trên tiêu dùng sẽ ảnh hưởng sự phát triển bền vững của đất nước về lâu dài.

- Trân trọng cảm ơn đại biểu./.

Tác giả: Ngọc Quỳnh-Diệp Anh