Năng lực sản xuất thép còn nhiều hạn chế

Bộ Công Thương mới có nội dung báo cáo lên Thủ tướng Chính phủ với đề xuất được xây dựng “Chiến lược phát triển ngành thép Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050”.

Theo đó, Bộ Công Thương đánh giá, ngoài một số nhà máy xây dựng mới với công suất lớn như khu liên hợp gang thép Hòa phát Dung Quất, Khu liên hợp gang thép Hưng Nghiệp Formosa, thép Nghi Sơn, các nhà máy sản xuất phôi thép còn lại chủ yếu có công suất nhỏ thiết bị lạc hậu.

Năng lực sản xuất thép còn nhiều hạn chế, hiện nay chủ yếu là các sản phẩm chưa thể cung cấp đủ nhu cầu thép cho toàn bộ nền kinh tế. Đặc biệt là thép hợp kim, Việt Nam chưa sản xuất được các loại thép đặc biệt.

Bộ Công Thương nhìn nhận, năng lực cạnh tranh của ngành thép Việt Nam còn thấp, khi phần lớn các nguyên liệu đầu vào để sản xuất thép phải nhập khẩu như: Quặng sắt, thép phế liệu, than mỡ luyện cốc, điện cực graphite... Vì thế, khi giá các nguyên liệu đầu vào biến động sẽ làm giá thép thành phẩm trong nước cũng phải điều chỉnh theo thị trường thế giới.

Bộ Công Thương nhấn mạnh rằng, cần có chính sách đặc thù để giúp phát triển hơn nữa ngành thép (Ảnh: Hữu Thắng).

Dự kiến trong năm 2022, Việt Nam phải nhập khẩu nhiều loại nguyên liệu để sản xuất thép như quặng sắt cho các lò cao khoảng hơn 18 triệu tấn, thép phế khoảng 6 - 6,5 triệu tấn cho các lò điện, than mỡ luyện cốc khoảng 6,5 triệu tấn và điện cực graphite khoảng 10.000 tấn.

Với dự báo giá các mặt hàng trên vẫn duy trì ở mức cao, Bộ Công Thương dự báo sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các doanh nghiệp sản xuất thép và thị trường thép trong nước.

Cũng theo Bộ này, các chủng loại thép hợp kim, đặc biệt là HRC - nguyên liệu đầu vào cần thiết cho nhiều ngành như sản xuất thép cán nguội (CRC), tôn mạ, ống thép, đóng tàu, cơ khí chế tạo có nhu cầu lớn, song năng lực sản xuất trong nước chưa đáp ứng đủ nhu cầu nên dẫn đến tiếp tục phải nhập khẩu với số lượng lớn.

Quy mô thị trường thép có thể tới 310 tỷ USD

Bộ Công Thương dự báo, tổng nhu cầu thị trường các ngành chế tạo của Việt Nam giai đoạn đến 2030 có thể đạt tới 310 tỷ USD. Cụ thể, nhu cầu thị trường từ cơ khí phục vụ công trình công nghiệp là 120 tỷ USD; Cơ khí xây dựng, nông nghiệp, chế biến là 15 tỷ USD; Giao thông đường sắt là 35 tỷ USD, tàu điện ngầm là 10 tỷ USD và ô tô là 120 tỷ USD.

“Đây sẽ là thị trường rất lớn cho ngành thép trong nước, đặc biệt là thép chế tạo, hợp kim chất lượng cao”, Bộ Công Thương nhấn mạnh.

Mặc dù ngành thép có vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình phát triển đất nước theo định hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa nhưng Bộ Công Thương cho rằng, tại thời điểm hiện tại, Việt Nam không có chính sách đặc thù, riêng biệt để thúc đẩy, cũng như định hướng để phát triển ngành thép.

“Tự chủ về sản xuất thép trong nước là yêu cầu tất yếu của việc tự chủ nguồn nguyên vật liệu phục vụ sản xuất, tiêu dùng của người dân, cũng như quá trình đô thị hóa, hiện đại hóa cơ sở vật chất quốc gia.

Do đó, để ngành thép phát triển bền vững và ổn định, Nhà nước cần phải xây dựng chính sách đủ mạnh để thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp thép tạo nền tảng cơ bản cho công nghiệp hóa theo hướng hiện đại và bền vững”, báo cáo của Bộ Công Thương nêu rõ.

Tổng nhu cầu thị trường các ngành chế tạo của Việt Nam giai đoạn đến 2030 có thể đạt tới 310 tỷ USD (Ảnh: Hữu Thắng).

Bộ Công Thương nhấn mạnh rằng, việc xây dựng chiến lược phát triển ngành thép sẽ cần phải xây dựng một chính sách đủ mạnh để đảm bảo các mục tiêu cụ thể. Đơn cử, với chủng loại HRC, theo Bộ này, trong giai đoạn tới cần phát triển đầu tư thêm các dự án sản xuất lớn. Đây là loại thép chiếm tỷ trọng lớn trong ngành chế biến chế tạo.

Còn với thép hợp kim và đặc biệt phục vụ ngành cơ khí, Việt Nam cần xây dựng các tổ hợp luyện kim có quy mô lớn; Trong đó tập trung vào sản xuất các loại thép chế biến chế tạo có trình độ công nghệ có dung lượng thị trường lớn để bước đầu làm chủ công nghệ sản xuất các loại thép chế biến chế tạo cơ bản.

Bộ này cũng đề cập tới vấn đề Nhà nước có các chính sách ưu đãi về đất đai, hạ tầng, về khoa học công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực để khuyến khích, thúc đẩy các dự án thép phát triển nhằm hình thành phát triển mạnh ngành luyện kim, đáp ứng quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước....