Tám tháng đầu năm, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam ước đạt 428,81 tỷ USD, tăng 27,2% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa là 212,55 tỷ USD, nhập khẩu là 216,26 tỷ USD.

Cán cân thương mại hàng hóa của Việt Nam nhập siêu 3,71 tỷ USD, trong khi cùng kỳ năm trước xuất siêu 13,69 tỷ USD.

Đánh giá về tình hình xuất nhập khẩu, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, kéo dài đã ảnh hưởng đến hầu hết ngành, lĩnh vực, địa bàn trọng điểm, động lực tăng trưởng của cả nước.

Nhiều nhà máy đóng vai trò là mắt xích của chuỗi cung ứng nên khi bị gián đoạn tại một địa phương đã tác động dây chuyền, gây khó khăn trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. Nhiều doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu bị ảnh hưởng, phải trì hoãn, hủy đơn hàng, có nguy cơ bị mất thị trường, thay đổi chuỗi cung ứng.

“Tăng trưởng sản xuất và xuất nhập khẩu trong thời gian tới sẽ phụ thuộc rất lớn vào kết quả của việc kiểm soát dịch bệnh cũng như tiến trình tiêm chủng vaccine ngừa Covid-19”, Thứ trưởng Thắng nhận định.

Dệt may là một trong 6 mặt hàng xuất khẩu trên 10 tỷ USD trong 8 tháng đầu năm. Ảnh: Hoàng Hà.

Hiện nay, dịch bệnh lây lan nhanh ảnh hưởng tiêu cực tới hoạt động sản xuất phục vụ xuất khẩu, nhất là khi thời điểm đang trong giai đoạn chuẩn bị các đơn hàng cuối năm.

Nhiều khu công nghiệp, nhà máy sản xuất lớn đang hoạt động cầm chừng hoặc ngừng hoạt động đã ảnh hưởng rất lớn trong việc hoàn thành các đơn hàng đã ký kết. Các doanh nghiệp hoạt động trong điều kiện phải đảm bảo phòng chống dịch với những yêu cầu nghiêm ngặt như "3 tại chỗ" hoặc "một cung đường, hai điểm đến".

Việc lao động về quê tránh dịch cũng dẫn đến nguy cơ thiếu lao động sản xuất sau khi dịch được kiểm soát. Trong khi đó, quá trình thông quan xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Trung Quốc gặp khá nhiều bất lợi khi Trung Quốc liên tục tăng cường các biện pháp kiểm soát dịch bệnh tại các cửa khẩu biên giới phía Bắc.

Tuy nhiên, Bộ Công Thương cho rằng cán cân thương mại sẽ được cải thiện dần trong thời gian tới. Đồng thời, cơ quan này dự báo xuất khẩu cả năm 2021 tăng 10,7% so với tổng giá trị hàng hóa xuất khẩu của năm 2020, ước đạt khoảng 313 tỷ USD.

Những điểm sáng có thể kể đến trong bức tranh xuất khẩu 4 tháng cuối năm như: Các hiệp định thương mại tự do đang dần được thực thi hiệu quả hơn, được kỳ vọng sẽ tiếp tục thúc đẩy các ngành xuất khẩu của Việt Nam, tạo điều kiện để hàng hóa Việt Nam thâm nhập vào các thị trường đối tác với thuế quan ưu đãi.

Theo chu kỳ, nhập khẩu hàng hóa nguyên liệu sản xuất thường tăng vào đầu năm và giảm dần vào cuối năm trong khi xuất khẩu tăng trong những tháng cuối năm. Nhu cầu đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sẽ tiếp tục tăng cao phục vụ cho mùa tiêu dùng trong những tháng cuối năm 2021, đặc biệt là đối với ngành điện tử, đồ gỗ, hàng dệt may, da giày và thủy sản…

“Vì vậy, cán cân thương mại sẽ cân bằng lại thay vì con số nhập siêu lên đến 3,71 tỷ USD như thời điểm hiện nay”, Bộ Công Thương đưa ra dự báo.

Về giải pháp, Bộ Công Thương cho biết cơ quan này tiếp tục tập trung củng cố và mở rộng thị trường xuất khẩu, tận dụng tối đa lợi thế từ các FTA đã có hiệu lực. Hướng dẫn doanh nghiệp chú trọng vào các thị trường nhỏ và thị trường ngách.

Bên cạnh đó, tăng cường quản lý xuất khẩu, nhập khẩu một số mặt hàng chiến lược; làm việc với Đại sứ quán Trung Quốc đề nghị tạo thuận lợi cho hoạt động thông quan, xuất khẩu hàng hóa qua cửa khẩu biên giới phía Bắc.

Tiếp tục đổi mới, tổ chức các chương trình xúc tiến thương mại, kết nối cung cầu cả trong và ngoài nước trên môi trường trực tuyến và dựa trên những nền tảng mới, tập trung vào những hàng hóa, nông sản đang vào mùa vụ.

Tác giả: Tuấn Hùng