Theo báo Công thương, Ngày 13/3, trong Văn bản số 786/BTP-PLHSHC gửi Văn phòng Chính phủ về việc có ý kiến về một số nội dung trong Báo cáo của Bộ Công an đối với Công ty CP SX&TM Thuận Phong (Công ty Thuận Phong), dù khẳng định đây là ý kiến bước đầu về chuyên môn nghiệp vụ đối với Báo cáo kết quả thẩm định vụ việc của Công ty Thuận Phong của Bộ Công an và chỉ có giá trị tham khảo, song, Bộ Tư pháp cho rằng, hành vi sản xuất 19 loại phân bón của Công ty Thuận Phong là hành vi sản xuất phân bón giả.

Bộ Tư pháp cho rằng hành vi của công ty Thuận Phong là sản xuất phân bón giả.

Luận cứ được Bộ Tư pháp đưa ra cho ý kiến trên là, qua nghiên cứu Báo cáo kết quả thẩm định về vụ việc của Công ty Thuận Phong (tại Công văn số 2213/BCA-C41 ngày 15/9/2017 của Bộ Công an và các tài liệu liên quan) thì 29 sản phẩm phân bón do Công ty Thuận Phong sản xuất đã được các cơ quan có thẩm quyền tiến hành giám định 02 lần.

Cụ thể, lần thứ nhất do Trung tâm kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng 3 thực hiện theo yêu cầu của Đoàn kiểm tra liên ngành - Ban chỉ đạo 389/ĐP tỉnh Đồng Nai với kết quả (tại Thông báo kết quả giám định số 0113/N3.15/TĐ ngày 28/5/2015), trong tổng số 29 mẫu phân bón được giám định có 19 mẫu có kết quả không phù hợp với mức tương ứng (hàm lượng chất chính đều dưới 70% so với tiêu chuẩn chất lượng đăng ký).

Lần giám định thứ 02 do Công ty SGS Việt Nam và Trung tâm khảo nghiệm phân bón vùng Đông Nam bộ thực hiện theo yêu cầu của Công ty Thuận Phong cho kết quả, trong số 19 mẫu phân bón mà kết quả giảm định lần 01 khẳng định là "không phù hợp với mức tương ứng" thì có tới 17 mẫu có kết quả thử nghiệm thấp hơn kết quả thử nghiệm lần 01.

Đặc biệt, “Tại Thông báo số 54/KTLN-QLTT ngày 13/7/2015 của Đoàn kiểm tra liên ngành thuộc Ban chỉ đạo 389/ĐP tỉnh Đồng Nai, sau khi có kết quả của 02 lần giám định đối với 29 mẫu phân bón do Công ty Thuận Phong sản xuất, Đoàn kiểm tra liên ngành 389 tỉnh Đồng Nai đã thông báo cho ông Khiếu Mạnh Tường – Tổng giám đốc Công ty CP SX&TM Thuận Phong biết” – Văn bản số 786 của Bộ Tư pháp dẫn chiếu và cho biết thêm: “Ông Khiếu Mạnh Tường đã đồng ý với các nội dung thông báo trên và ký xác nhận vào thông báo kết quả thử nghiệm lần 01 và lần 02 của Đoàn kiểm tra liên ngành”.

Tuy nhiên, Bộ Tư pháp cũng lưu ý, thời điểm phát hiện vụ việc là ngày 24/4/2015, nên hành vi này được quy định tại Điều 158 Bộ luật Hình sự năm 1999, theo đó, hành vi sản xuất, buốn bán hàng giả là thức ăn dùng để chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, vật nuôi phải có số lượng lớn hoặc gây hậu quả nghiêm trọng thì mới cấu thành tội phạm, do đó, đề nghị các cơ quan chức năng xác định rõ thêm các mức định lượng trước khi quyết định.

Về việc xác định hành vi nhập khẩu phân bón Zap của Công ty Thuận Phong, từ nghiên cứu, phân tích các văn bản của các Bộ, ngành liên quan, Bộ Tư pháp cho rằng, trong trường hợp cơ quan chức năng xác định số lượng 550 gallon (tương đương 2.081 lít) phân bón Zap mà Công ty Thuận Phong đã nhập khẩu là số lượng lớn hoặc chứng minh được Công ty Thuận Phong đã thu lợi bất chính lớn từ việc nhập khẩu số lượng phân bón này thì hành vi nhập khẩu phân bón Zap của Công ty Thuận Phong đã đầy đủ dấu hiệu của tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm (quy định tại Điều 155 Bộ luật Hình sự năm 1999 (được sửa đổi, bổ sung năm 2009).

Ý kiến trên của Bộ Tư pháp căn cứ vào Công văn số 2213/BCA-C41, theo đó, Công ty Thuận Phong nhập khẩu 07 loại phân bón để sang chiết, trong đó có phân bón Zap. Trên cơ sở ý kiến của Cục Trồng trọt - Bộ NN&PTNT (văn bản số 2319/TT-ĐPB ngày 23/9/2013 về việc đồng ý cho Công ty Thuận Phong nhập khẩu phân bón Zap với mục đích khảo nghiệm), ngày 25/10/2013, Công ty Thuận Phong đã nhập khẩu 108 lít phân bón Zap về khảo nghiệm. Tháng 1/2014, Trung tâm khảo nghiệm phân bón Vùng Nam bộ đã có kết quả khảo nghiệm đạt chất lượng đối với phân bón này.

Tuy nhiên, đến ngày 15/8/2014, Công ty Thuận Phong tiếp tục nhập khẩu 550 gallon (tương đương 2.081 lít) phân bón Zap mà không có sự đồng ý của Cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền (Cục Trồng trọt). Ngày 23/2/2017, Cục Trồng trọt có văn bản số 194/TT-ĐPB xác định số phân bón Zap chưa được công nhận là phân bón mới và chưa được đưa vào danh mục phân bón được phép sản xuất, kinh doanh tại Việt Nam.

Vì thế, việc Công ty Thuận Phong tiếp tục nhập khẩu 550 gallon phân Zap là hành vi nhập khẩu hàng cấm (quy định tại Nghị định 185/NĐ-CP ngày 15/11/2013), cụ thể, hàng cấm gồm: (i) hàng hoá cấm kinh doanh, cấm lưu hành, sử dụng; (ii) hàng hóa chưa được phép lưu hành, chưa được phép sử dụng tại Việt Nam.

Trước đó, báo Đời sống & Pháp luật đăng tải, theo Bộ KH&CN và Bộ Quốc phòng, Thuận Phong đóng chai, dán nhãn gốc bằng tiếng Anh, nhãn phụ bằng tiếng Việt thể hiện sản phẩm nhập khẩu từ Mỹ, trong khi hàng hóa sang chiết tại Việt Nam là hành vi giả mạo bao bì hàng hóa; giả mạo nơi sản xuất, đóng gói hàng hóa. Chiếu theo Nghị định số 185/2013 của Chính phủ, hàng hóa vi phạm dán nhãn như trên là hàng giả. (Sau này, phía Công ty Thuận Phong thừa nhận toàn bộ nhãn hàng hóa của lô hàng được thuê sản xuất và in tại Việt Nam.)

Bộ Quốc phòng còn đề nghị Ban chỉ đạo 389 Quốc gia xử lý nghiêm Công ty Thuận Phong về hành vi sản xuất phân bón giả theo quy định của pháp luật.

Trong văn bản gửi Văn phòng Chính phủ, Bộ Tư pháp cũng cho rằng: Thuận Phong gắn nhãn gốc bằng tiếng Anh, nhãn phụ bằng tiếng Việt ghi rõ phân bón Mỹ nhập khẩu lên các sản phẩm là hành vi sản xuất hàng giả, thuộc trường hợp số lượng lớn, có dấu hiệu cấu thành tội sản xuất, buôn bán hàng giả quy định tại Điều 158 BLHS 1999. Ngoài ra, Bộ Tư pháp còn nói việc đóng chai, dán nhãn của Công ty Thuận Phong như trên không đúng với nội dung đăng ký trong giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, có dấu hiệu cấu thành tội kinh doanh trái phép tại Điều 159 BLHS 1999.

Trong khi đó, Bộ Công an cho rằng không thể khởi tố vụ án sản xuất phân bón giả đối với Công ty Thuận Phong vì không đủ căn cứ. Bộ này cũng viện dẫn quan điểm “không hình sự hóa các quan hệ kinh tế” để bảo vệ quan điểm không khởi tố hình sự.

Về phía Công an tỉnh Đồng Nai, cũng căn cứ vào kết luận của Bộ Công an, cơ quan này đã ra quyết định không khởi tố vụ án.

Xuân Tùng (t/h)