Trong văn bản vừa gửi Sở Giao thông vận tải TP HCM, Sở Văn hóa - Thể thao đánh giá cầu đường sắt Bình Lợi (nối quận Bình Thạnh và Thủ Đức) là công trình có giá trị lịch sử, văn hóa gắn với quá trình hình thành, phát triển của thành phố và ngành đường sắt Việt Nam.

Vì vậy, việc bảo tồn nguyên trạng một phần cầu đường sắt Bình Lợi (gồm phần đầu cầu và một nhịp cầu quay tiếp giáp bờ sông Sài Gòn - thuộc quận Thủ Đức) và một tháp canh (bờ sông quận Thủ Đức) là cần thiết, nhằm lưu giữ dấu tích công trình gắn với không gian sông nước, phục vụ cho việc tìm hiểu nghiên cứu khoa học về ngành đường sắt và phát triển ngành du lịch của địa phương.

Đối với các nhịp cầu còn lại, Sở Văn hóa - Thể thao đề nghị, trước khi tháo dỡ cho phép Bảo tàng TP HCM khảo sát, sưu tầm, ghi hình và tiếp nhận một số cấu kiện, thành phần kiến trúc có giá trị để lưu trữ tư liệu, hình ảnh phục vụ nghiên cứu khoa học.

Cầu Bình Lợi (màu trắng) gần 120 tuổi. Ảnh: Như Quỳnh.

Dài 276m với 6 nhịp, Bình Lợi là cầu sắt vượt sông Sài Gòn đầu tiên được xây dựng và hoàn thành năm 1902. Cầu được kết cấu vòm thép, mặt gỗ và có đường ray xe lửa nối Sài Gòn với Biên Hòa (Đồng Nai). Nhịp giữa quay được cho tàu qua, xây dựng bởi công ty Pháp Lavelois Perret (tên của công ty Eiffel do Gustav Eiffel, kỹ sư xây tháp Eiffel sáng lập). Bên phải đường ray gần chân cầu theo hướng từ quận Thủ Đức sang quận Bình Thạnh có một tháp canh.

Sau gần 120 năm khai thác, cầu đã xuống cấp nghiêm trọng, chiều cao thông thuyền hiện tại của cầu chỉ 1,8m nên khi thủy triều lên nhiều tàu thuyền bị mắc kẹt dưới gầm cầu. Trước nguy cơ có khả năng gây sập cầu, TP HCM đã nhiều lần kiến nghị Bộ Giao thông Vận tải ưu tiên bố trí vốn xây đường sắt trên cao vượt sông Sài Gòn để thay thế cầu đường sắt Bình Lợi.

Ngày 28/4/2015, Bộ Giao thông Vận tải, UBND TP HCM và tỉnh Bình Dương động thổ dự án xây dựng cầu đường sắt Bình Lợi và cải tạo nâng cấp luồng sông Sài Gòn từ cầu Bình Lợi đến cảng Bến Súc (Bình Dương).

Cầu mới được xây cách cầu cũ 12m về phía hạ lưu với độ thông thuyền 7m để không ảnh hưởng đến giao thông thủy. Sau khi hoàn thành sẽ giúp vận tốc chạy tàu qua cầu Bình Lợi đạt 100km/h.

Cùng với việc xây dựng cầu Bình Lợi, Bộ Giao thông Vận tải cũng cải tạo, nâng cấp luồng sông Sài Gòn dài 71km từ cầu Bình Lợi đến cảng Bến Súc, tỉnh Bình Dương nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải thủy trong khu vực Đông Nam Bộ.

Toàn bộ dự án nâng cấp luồng sông Sài Gòn từ Bình Lợi đến cảng Bến Súc và xây dựng cầu đường sắt Bình Lợi có tổng mức đầu tư 1.302 tỷ đồng, được đầu tư theo hình thức BOT (xây dựng - kinh doanh - chuyển giao) và vốn ngân sách.

Theo VnExpress