Đồng tiền mệnh giá 20 đôla Canada. (Ảnh: AFP/TTXVN)

Ngày 16/4, Chính phủ Canada đã công bố ngân sách liên bang, theo đó ước tính ngân sách sẽ tăng khoảng 20 tỷ CAD (14,47 tỷ USD) từ những nguồn thu mới trong vòng 5 năm nhờ những thay đổi về các quy định về tiền lãi trên vốn đầu tư.

Theo phóng viên TTXVN tại Ottawa, trong ngân sách mới, các khoản chi cho nhà ở, quốc phòng và công nghệ chiếm phần đáng kể trong tổng số gần 53 tỷ CAD, với nhà ở khoảng 8,5 tỷ, quốc phòng 8,1 tỷ, nghiên cứu và phát triển khoảng 1,8 tỷ.

Ngân sách mới không có bất kỳ thay đổi nào đối với thuế suất thu nhập và thuế tài sản nhưng lại tăng thuế tiền lãi từ các khoản đầu tư.

Theo đánh giá sơ bộ, khoảng 99% người dân Canada bình thường sẽ không bị ảnh hưởng.

Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Tài chính Chrystia Freeland cho biết hiện nay, một thợ mộc hay một y tá có thể phải đóng thuế ở mức cận biên cao hơn một triệu phú. Điều này là không công bằng và sẽ được thay đổi trong thời gian tới. Tuy nhiên, bà cũng thừa nhận những thay đổi trên có thể sẽ gây ra tranh cãi.

Ngân sách lần này dự kiến sẽ giảm mức thâm hụt mỗi năm, xuống còn 20 tỷ CAD vào năm 2028-29.

Tính theo phần trăm GDP, thâm hụt sẽ là 1,3% trong năm tài chính hiện tại và dự kiến sẽ giảm xuống 0,6% trong 5 năm tới. Tỷ lệ nợ trên GDP, một thước đo quan trọng khác về vấn đề tài chính, được dự đoán sẽ cải thiện nhẹ từ 41,9% trong năm tài chính hiện nay lên 39% vào tài khóa 2028-29.

Bà Freeland khẳng định việc tăng thuế cho thấy chính phủ liên bang đang phê duyệt các khoản chi tiêu mới cho các ưu tiên một cách có trách nhiệm.

Ngoài những thay đổi về thuế, ngân sách còn bao gồm những nỗ lực tiết kiệm chi phí, theo đó Chính phủ Canada sẽ tiết kiệm được 3,9 tỷ CAD trong 10 năm bằng cách bán bớt những tài sản công chưa được sử dụng và đẩy nhanh việc chấm dứt hợp đồng thuê mặt bằng xây dựng.

Trong ngân sách lần này, Chính phủ Canada cũng có kế hoạch triển khai một chương trình phúc lợi liên bang mới để đảm bảo người khuyết tật không phải sống trong cảnh nghèo đói, với chi phí khoảng 6,1 tỷ CAD trong vòng 6 năm.

Chính phủ ước tính khoảng 600.000 người khuyết tật Canada có thu nhập thấp sẽ đủ điều kiện nhận tới 2.400 CAD mỗi năm, bắt đầu từ tháng 7/2025.

Cùng ngày, Cơ quan thống kê Canada công bố dữ liệu kinh tế mới cho thấy tỷ lệ lạm phát ở nước này trong tháng Ba đã tăng nhẹ nhưng việc giảm bớt áp lực về giá cả đối với các mặt hàng khác có thể làm tăng khả năng Ngân hàng trung ương nước này (BoC) sẽ hạ lãi suất vào tháng Sáu tới. Theo đó, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của tháng 3 là 2,9%, tăng 0,1% so với tháng trước.

Kết quả này một phần do giá xăng ở Canada tăng 4,9% so với tháng 2 và cũng phù hợp với những dự báo của các chuyên gia tại Trung tâm tài chính Bay Street.

Thống đốc BoC Tiff Macklem từng cho biết ngân hàng nhận thấy xu hướng lạm phát diễn biến tích cực trong thời gian gần đây nhưng cần phải phải tiếp tục theo dõi trước khi đưa ra quyết định cắt giảm lãi suất đồng thời cảnh báo nếu cắt giảm lãi suất quá sớm, lạm phát có thể bùng phát trở lại.

Giới tài chính tại các trung tâm lớn đã dự đoán về khả năng BoC sẽ bắt đầu quá trình hạ lãi suất vào tháng Sáu tới.

Chuyên gia Royce Mendes của Desjardins nhận xét dữ liệu lạm phát trong tháng Ba sẽ khiến các nhà hoạch định chính sách tin tưởng rằng tiến bộ đạt được trong việc giảm áp lực giá tiêu dùng là bền vững.

Người tiêu dùng mua sắm tại chợ ở Ontario, Canada. (Ảnh: THX/TTXVN)

Nhà kinh tế Doug Porter của Ngân hàng Montreal cho biết lạm phát cơ bản giảm dần thực sự là một tin đáng mừng và điều này mở ra khả năng cắt giảm lãi suất nhiều hơn vào cuối quý 2 năm nay.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng dự báo rằng trong thời gian tới, giá xăng tăng có thể gây ra lực cản đối với nỗ lực kiểm soát lạm phát.

Một thách thức khác là giá nhà ở cũng đã tăng 6,5% trong tháng Ba so với cùng kỳ năm ngoái. Giá thuê nhà tăng cho thấy dấu hiệu của tình trạng thiếu nhà ở kéo dài trên khắp cả nước.

Trong một thông báo BoC nhấn mạnh lạm phát cần tiếp tục được duy trì xu hướng tiến gần đến mục tiêu 2% trước khi cắt giảm lãi suất. BoC cũng sẽ xem xét chỉ số lạm phát của tháng 4 trước cuộc họp quyết định vào ngày 5/6./.

Tác giả: Hà Linh