Khan hiếm nhà ở xã hội

Sáng 10/3, UBND TP.HCM tổ chức Hội nghị “Sơ kết công tác phát triển nhà ở giai đoạn 2016 – 2020 và công bố chương trình phát triển nhà ở TP giai đoạn 2021 – 2030”.

Ông Huỳnh Thành Khiết – Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP cho biết, giai đoạn 2016 – 2020 diện tích sàn nhà ở toàn TP tăng thêm 53,7 triệu m2, tương ứng 410.752 căn.

Trong đó, nhà dân tự xây chiếm tỷ trọng lớn nhất khi tăng 38,5 triệu m2 sàn (247.383 căn). Kế đến là nhà ở thương mại, tăng 13,98 triệu m2 sàn (148.415 căn).

Thấp nhất là nhà ở xã hội (NƠXH) khi chỉ tăng thêm 1,23 triệu m2 sàn (14.954 căn).

Giai đoạn này, diện tích sàn nhà ở thương mại vượt 112,9% so với chỉ tiêu TP đề ra, tập trung ở khu vực nội thành phát triển.

Năm 2021, loại hình nhà ở này tăng thêm 1,53 triệu m2. 9 tháng đầu năm 2022, diện tích sàn nhà ở thương mại ở TP tăng thêm 1,4 triệu m2. Dự kiến đến năm 2025, TP phát triển thêm 13,57 triệu m2 sàn nhà ở thương mại.

Một dự án NƠXH tại TP.HCM đang trong quá trình hoàn thiện. (Ảnh: Anh Phương)

Về NƠXH, theo ông Khiết, giai đoạn 2016 – 2020, toàn TP có 19 dự án xây dựng hoàn tất và đưa vào sử dụng, đạt 69,2% chỉ tiêu. Tổng số nhà ở cung ứng ra thị trường chỉ 14.954 căn.

Chỉ có 1 dự án nhà lưu trú công nhân hoàn thành, đáp ứng chỗ ở cho gần 7.600 công nhân và cũng chỉ có 1 dự án ký túc xá đưa vào sử dụng, giải quyết chỗ ở cho 423 sinh viên.

9 tháng đầu năm 2022, TP có 1 dự án NƠXH đưa vào sử dụng, cung ứng 260 căn hộ. Dự kiến đến năm 2025, TP phát triển thêm 2,5 triệu m2 sàn NƠXH.

Thủ tục đầu tư dự án NƠXH khó hơn nhà thương mại

Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP đánh giá, thủ tục đầu tư dự án NƠXH theo quy định hiện nay nhiều hơn và khó hơn nhà ở thương mại, dẫn đến kéo dài thời gian triển khai và chưa thu hút nhiều nhà đầu tư tham gia.

Cụ thể, theo quy định, bước đầu tiên là phải xác định nghĩa vụ tài chính về tiền sử dụng đất. Sau đó, cơ quan thẩm quyền lại tiếp tục thực hiện thủ tục miễn tiền này.

Hai thủ tục khác nữa là chủ đầu tư dự án NƠXH phải được thẩm định thẩm định giá bán, giá thuê mua, giá thuê NƠXH và xác nhận đối tượng được hưởng chính sách NƠXH.

Ngoài ra, thủ tục xác định chi phí đầu tư hạ tầng kỹ thuật và chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng để thanh toán cho nhà đầu tư khi bàn giao 20% trong dự án nhà thương mại cũng còn vướng mắc.

Theo quy định hiện nay, khi chủ đầu tư bàn giao quỹ đất 20% để xây NƠXH thì số tiền đền bù giải phóng mặt bằng theo phương án đã được duyệt đối với quỹ đất 20% này sẽ được trừ vào nghĩa vụ tài chính (tiền sử dụng đất, tiền thuê đất) mà chủ đầu tư phải nộp của dự án nhà ở thương mại đó. Tuy nhiên, Bộ Xây dựng chưa có hướng dẫn cụ thể để thực hiện vấn đề này.

Sở Xây dựng TP kiến nghị Bộ Xây dựng hướng dẫn cách thức xác định chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng, chi phí đầu tư hạ tầng kỹ thuật và việc phân bổ các chi phí này vào quỹ đất xây dựng NƠXH.

Đồng thời, chỉ định cơ quan chủ trì thẩm định và phê duyệt các chi phí nêu trên để hoàn trả cho nhà đầu tư. Đồng thời, cần có hướng dẫn việc thanh toán cho chủ đầu tư khi bàn giao quỹ đất xây dựng NƠXH cho Nhà nước để thực hiện dự án.

Theo Phó Giám đốc Sở Xây dựng, việc xử lý các chủ đầu tư dự án NƠXH không trình thẩm định giá vẫn còn khó khăn vì chưa có chế tài.

Nghị định số 100/2015/NĐ-CP và Nghị định số 49/2021/NĐ-CP quy định, chủ đầu tư dự án NƠXH phải trình thẩm định giá của dự án để xác định giá bán, giá cho thuê và giá cho thuê mua trước khi thực hiện các bước tiếp theo.

Tuy nhiên, nghị định không quy định về xử lý vi phạm chủ đầu tư trong trường hợp không trình thẩm định giá hoặc tự xác định giá và thực hiện bán, cho thuê và cho thuê mua với người mua trước khi trình Sở Xây dựng thẩm định giá NƠXH.

“Hiện trên địa bàn thành phố có thực trạng nhiều chủ đầu tư đã bán NƠXH cho người dân khi chưa được Sở Xây dựng thẩm định giá”, ông Khiết nói.

Với những vướng mắc như nói trên, lãnh đạo Sở Xây dựng TP kiến nghị Bộ Xây dựng bổ sung quy định về xử lý chủ đầu tư không trình thẩm định giá NƠXH.

Để thu hút đầu tư, Sở Xây dựng kiến nghị nên cho phép các chủ đầu tư thực hiện dự án NƠXH, trong đó có nhà ở cho công nhân tại khu công nghiệp và khu chế xuất, được vay vốn tín dụng ưu đãi.

Kiến nghị Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan nghiên cứu đơn giản hóa các thủ tục đầu tư dự án NƠXH. Trường hợp vượt thẩm quyền, báo cáo Thủ tướng Chính phủ để được xem xét giải quyết.

Tác giả: Anh Phương - Hồ Văn