Giới đầu tư chứng khoán trên thế giới thường có câu ngạn ngữ "Sell in May and go away’’ để ngụ ý về việc tháng 5 thường là vùng trống thông tin, nên bán cổ phiếu và tạm rút khỏi thị trường.

Nỗi lo về kịch bản tiêu cực này cũng bắt đầu chi phối tâm lý nhà đầu tư trong nước khi thị trường gặp nhiều yếu tố bất lợi. VN-Index liên tục lao dốc khiến tài khoản nhà đầu tư bốc hơi nhanh chóng, dòng tiền có dấu hiệu bị rút ra khi thanh khoản ngày càng hụt hơi.

Nhiều yếu tố tiêu cực

Cụ thể, chỉ số đại diện sàn HoSE trong tháng 4 đã giảm hơn 123 điểm (-8,4%) về dưới mốc 1.367 điểm, trong khi HNX-Index cũng lao dốc 18,6% và UPCoM-Index rơi 10,9%. Trên thực tế nhà đầu tư cá nhân trong nước đã bán ròng hơn 4.000 tỷ đồng tháng vừa qua.

Số dư tiền gửi khách hàng đang để tại các công ty chứng khoán cũng lên mức kỷ lục hơn 100.000 tỷ đồng vào cuối quý I vẫn chưa có động tĩnh, càng khiến phần đông nhà đầu tư khó đoán định thị trường.

Không những thế, thanh khoản thường còn đang sụt giảm đáng kể, dòng tiền đang yếu ớt nhất trong gần một năm trở lại đây. Tiền không được giải ngân càng khiến giới đầu tư lo ngại về kịch bản không mấy êm ả với khi tháng 5 đã tới.

Ngay trong phiên mở cửa tháng 5 vừa diễn ra, VN-Index đã đi ngược lại dự báo khi rơi hơn 18 điểm với sắc đỏ chiếm áp đảo trên toàn sàn. Tổng giá trị khớp lệnh chỉ đạt hơn 15.500 tỷ đồng.

Thị trường cũng rơi vào khoảng trống thông tin khi kỳ báo cáo tài chính quý I đã được phần lớn các doanh nghiệp công bố, mùa đại hội cổ đông thường niên với cũng dần khép lại. Thị trường quốc tế lại có nhiều thông tin tiêu cực như chiến sự Nga - Ukraine hay FED sắp tăng lãi suất...

Tuy nhiên, thống kê lịch sử chứng khoán Việt Nam lại cho thấy hiệu ứng "Sell in May" dường như không tác động quá nhiều tới thị trường trong nước như quan niệm của giới đầu tư bấy lâu nay.

Trong tất cả 21 năm diễn biến của VN-Index, chỉ số này có 11 năm giảm điểm và 10 năm tăng điểm. Đáng chú ý, trong 7 năm gần nhất (2015-2021) thì có tới 5 năm chỉ số chính của thị trường chứng khoán Việt Nam tăng điểm.

Nên theo sát biến động thị trường

Bàn luận về hiệu ứng này, chuyên gia kinh tế trưởng Chứng khoán SSI ông Phạm Lưu Hưng cho rằng các vấn đề này chỉ mang tính tham khảo, nhà đầu tư vẫn phải theo dõi thị trường thường xuyên để ra quyết định đầu tư.

Theo quan sát của vị này thì thị trường Việt Nam trong 2 năm gần đây lại thường không xấu nhất vào tháng 5. Do đó mỗi tháng đều có sự kiện riêng, đơn cử tháng 4 vừa qua có nhiều vụ việc vi phạm nên đã tác động tiêu cực đến thị trường.

Kinh tế trưởng SSI Phạm Lưu Hưng khuyến nghị nên theo dõi thị trường thường xuyên để ra quyết định đầu tư. Ảnh: BMĐT.

Với riêng tháng 5, chuyên gia SSI cho biết sẽ có 2 sự kiện lớn trong nước có thể ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán.

Đầu tiên là kỳ họp Quốc hội sắp tới với kỳ vọng sửa đổi Nghị quyết 42 liên quan đến xử lý nợ xấu sẽ có tác động tích cực hơn. Kỳ họp còn thông qua một số dự án đầu tư công lớn trong gói kích thích xây dựng hạ tầng, do đó khi được thông qua sẽ tạo hiệu ứng tích cực đến thị trường.

Sự kiện thứ hai là việc nâng hạng thị trường Việt Nam của MSCI từ cận biên lên mới nổi. Vị này nhận định những biện pháp thanh lọc thị trường thời gian vừa qua sẽ giúp cho quá trình nâng được được dễ dàng hơn, mặc dù khó được xem xét nhưng kỳ vọng MSCI sẽ có một số đánh giá tích cực hơn.

Đối với sự kiện quốc tế FED nâng lãi suất thì không phải câu chuyện mới và đã được thị trường phản ánh. Kinh tế trưởng SSI cho rằng cái cần quan tâm hơn là các tác động sẽ xảy ra với thị trường sau quyết định tăng lãi suất của FED.

Trong khi đó ông Nguyễn Tuấn Anh - Nhà sáng lập của FinPeace cho rằng nếu thị trường đi đúng hiệu ứng "Sell in May" thì nó quá đơn giản, sẽ có quá nhiều người có thể kiếm được tiền từ hiệu ứng này.

Ông nói khi đám đông quá tin vào một điều gì đó thì điều ngược lại sẽ xuất hiện. Chẳng hạn khi người ta mua quá nhiều thì sẽ đẩy giá lên cao và đương nhiên sẽ có phe bán cân bằng. Do vậy không thể áp dụng nhưng kiểu đó hiệu ứng đó vào đầu tư.

Vị chuyên gia hơn 16 năm trên thị trường chứng khoán khuyến nghị không nên gắn chặt vào một thời điểm nào cụ thể mà phải theo biến động của thị trường.

"Nếu đúng mẫu hình thì mình sẽ tham gia sau đó theo dõi liên tục, nếu vỡ mô hình thì thoát ra ngoài. Đấy là nhịp điệu liên tục của dân trading chứ không phụ thuộc vào tháng cụ thể nào cả”, chuyên gia theo trường phái kỹ thuật cho biết.

Tác giả: Huy Lê