Các nhóm “ăn theo” đầu tư công

Đầu tư công được coi là một trong những động lực thúc đẩy kinh tế phát triển, nhưng tính đến ngày 31/7/2021, giá trị giải ngân vốn đầu tư công cao hơn cùng kỳ, nhưng mới đạt 36,71% kế hoạch năm, thấp hơn so với mức 40,67% của cùng kỳ năm 2020. Ngày 16/8, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu thành lập Tổ công tác đặc biệt để chỉ đạo đẩy nhanh hoạt động này.

Cùng với kỳ vọng các dự án đầu tư công sẽ được đẩy mạnh thực hiện, việc giá thép và các nguyên vật liệu xây dựng trong nước có dấu hiệu hạ nhiệt từ đầu tháng 7 giúp triển vọng của các doanh nghiệp xây dựng trở nên sáng hơn.

Được hưởng lợi nhất là nhóm bất động sản, vật liệu xây dựng, vốn được xem là nhóm “thượng nguồn”. Nhóm cổ phiếu này được kỳ vọng bật tăng trong những tháng cuối năm 2021, cũng như trong năm 2022 do hoạt động giải ngân vốn đầu tư công sẽ được đẩy mạnh, nhưng thực tế cho thấy, nhiều cổ phiếu đã “chạy” trước kỳ vọng.

Việc hoàn tất lập và phê duyệt quy hoạch phát triển vùng/địa phương giai đoạn tới sẽ trở thành chất xúc tác mạnh mẽ để triển khai các dự án mới.

Đối với doanh nghiệp được xếp vào nhóm trung và hạ nguồn như thi công công trình, logistics hay cảng biển, giá cổ phiếu cũng “ăn theo” nhờ kỳ vọng hạ tầng các dự án được hoàn thiện sẽ là cơ hội cho doanh nghiệp phát triển.

Bên cạnh đó, nhóm doanh nghiệp được hưởng lợi gián tiếp từ đầu tư công là các ngân hàng, vì sẽ được tăng cường cấp tín dụng để giải ngân.

Cơ hội tùy thuộc vào từng phân khúc

Ông Ngô Thế Hiển, Giám đốc Phân tích, Công ty Chứng khoán Sài Gòn - Hà Nội (SHS) cho rằng, để hoạt động đầu tư công phát huy được tác dụng cả trực tiếp và gián tiếp, cũng như phản ánh vào kết quả hoạt động của các doanh nghiệp niêm yết, cần có thời gian khá dài.

Bên cạnh đó, quá trình này còn chịu ảnh hưởng từ việc dịch bệnh Covid-19 có thể sớm được kiểm soát hay không.

Ngoài ra, mức độ hưởng lợi của các doanh nghiệp trong cùng ngành từ hoạt động đầu tư công cũng rất khác nhau.

Chẳng hạn, trong ngành xây dựng có những doanh nghiệp trực tiếp thi công các công trình hạ tầng như cầu, đường sẽ là đối tượng hưởng lợi sớm hơn các doanh nghiệp chỉ thuần túy xây dựng nhà ở. Hay trong ngành bất động sản, các doanh nghiệp có quỹ đất lớn gần các hệ thống hạ tầng nằm trong danh mục được đẩy mạnh đầu tư sẽ được hưởng lợi nhiều hơn các doanh nghiệp khác. Do đó, nhà đầu tư khi đầu tư vào các cổ phiếu trong cùng một ngành thì ngoài yếu tố vĩ mô cần xem xét các yếu tố cơ bản của doanh nghiệp.

Kết quả kinh doanh quý II/2021 cho thấy, nhóm xây dựng nhà ở chịu tác động từ việc giá nguyên liệu tăng, trong khi nhóm lĩnh vực hạ tầng và vật liệu xây dựng cơ bản có mức tăng trưởng tích cực.

Theo Fiinpro, nhờ hưởng lợi từ giá hàng hóa và dịch vụ tăng cao do tình trạng đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu, nhiều doanh nghiệp trong ngành tài nguyên cơ bản (chủ yếu là thép), hàng và dịch vụ công nghiệp (chủ yếu là logistics và vận tải thủy) có lợi nhuận tiếp tục tăng trong quý II.

Xét toàn thị trường, trong nửa đầu năm 2021, các doanh nghiệp niêm yết đã hoàn thành 58,5% kế hoạch lợi nhuận cả năm. Đây là tỷ lệ cao nhất trong nhiều năm trở lại đây, nhưng chủ yếu do lợi nhuận đột biến tại một số ngành có tỷ trọng vốn hóa vừa và nhỏ, bao gồm thép, logistics, vận tải thủy.

Trong khi đó, nhóm ngân hàng chiếm 35% tổng lợi nhuận và 26,2% vốn hóa thị trường chứng khoán ghi nhận lợi nhuận quý II có mức tăng trưởng thấp hơn quý I, 41% so với 77,4%, bởi đa số ngân hàng gia tăng trích lập dự phòng rủi ro. So với quý liền trước, lợi nhuận các ngân hàng trong quý II giảm 10,8% so với quý I, đây là mức suy giảm theo quý lần đầu tiên kể từ quý I năm ngoái.

Bà Châu Thiên Trúc Quỳnh, Giám đốc Môi giới, Công ty Chứng khoán Bản Việt nhận xét, một đặc điểm của thị trường chứng khoán là giá luôn hàm chứa kỳ vọng trong tương lai và giá chạy trước diễn biến thực tế.

Do vậy, việc nhà đầu tư đón đầu mua cổ phiếu bất động sản, xây lắp, xây dựng, vật liệu xây dựng..., tức những ngành hưởng lợi từ đầu tư công không có gì lạ.

Tuy nhiên, cơ hội với các phân khúc trong từng ngành rất khác nhau.

Ví dụ, trong ngành xây dựng, phân khúc xây lắp, làm đường, xây dựng hạ tầng được hưởng lợi, còn xây dựng dân dụng thì không. Do vậy, nhà đầu tư cần tìm hiểu kỹ mảng hoạt động chính của các doanh nghiệp và phải có nền tảng tốt, chứ không phải tất cả các công ty được “gắn mác” bất động sản, xây lắp, xây dựng, vật liệu xây dựng đều được hưởng lợi từ đầu tư công.

Lưu ý, không ít cổ phiếu đã tăng giá mạnh nên kết quả kinh doanh các quý tới không như kỳ vọng có thể khiến giá điều chỉnh sâu so với mặt bằng chung của thị trường. Để hạn chế rủi ro, việc định giá cổ phiếu và dự phóng lợi nhuận cần được thực hiện với tâm thế thận trọng.

Công ty Chứng khoán Vietcombank nhìn nhận, hưởng lợi từ chính sách đẩy mạnh giải ngân đầu tư công là những doanh nghiệp có năng lực triển khai dự án, với sức khỏe tài chính lành mạnh thì mới có thể “đi đường dài” cùng quá trình triển khai các dự án đầu tư công của Chính phủ.

Do đó, nhà đầu tư tìm kiếm cơ hội đầu tư theo hướng này cần cân nhắc kỹ lưỡng từng công ty, chọn lọc ra các doanh nghiệp có triển vọng phát triển thực sự tốt, tránh “vơ đũa cả nắm”.

Trong quá khứ, các cổ phiếu có tính chất đầu cơ không đi cùng yếu tố cơ bản thường có diễn biến giá tiêu cực hơn nhiều so với phần còn lại của thị trường khi xu hướng chung trên thị trường đảo chiều từ tăng sang giảm.

Đây cũng chính là rủi ro mà nhà đầu tư dễ gặp phải khi đầu tư vào các công ty niêm yết theo trào lưu khi chưa nghiên cứu và tìm hiểu kỹ về công ty.

Tác giả: Hoàng Anh