Đỉnh Puxai Laileng cao trên 2.700m so với mực nước biển, cao nhất Nghệ An. Giữa lưng chừng núi là phần rừng cộng đồng của bản Buộc Mú, xã Na Ngoi, huyện Kỳ Sơn. Giữa vạt rừng ấy, thanh niên 36 tuổi Xồng Bá Lẩu đang kiểm tra những cây tam thất gần 5 năm tuổi của mình.

Xổng Bá Lẩu đi kiểm tra rừng cây dược liệu của mình

Năm 2012, Xổng Bá Lẩu tốt nghiệp ngành Nông - Lâm, Đại học Kinh tế Huế. Ban đầu, Lẩu cũng nộp hồ sơ xin tuyển công chức. Sau vài lần thất bại với ước vọng “làm cán bộ”, Lẩu quyết định chỉ ở nhà làm kinh tế.

Vận dụng chuyên ngành của mình được đào tạo, anh chọn trồng dược liệu dưới tán rừng làm hướng đi.

Xồng Bá Lẩu cho biết, cách đây gần 5 năm anh đến thăm một người bạn ở huyện Mù Cang Chải (Yên Bái) và mua về gần 1.000 cây tam thất. Anh đem trồng thử nghiệm dưới tán rừng.

Những cây tam thất, cây sâm đã bắt đầu cho củ

Hiện tại, thứ dược liệu quý này đã bắt đầu có củ. Vạt rừng nơi Lẩu trồng tam thất cao hơn 1600m. Hiện, tam thất cao ngang đầu gối, củ chỉ lớn khoảng bằng ngón tay cái. Tam thất lẫn với cây rừng chẳng khác nào mọc hoang dại.

Xen giữa những cây tam thất, Xồng Bá Lẩu cũng đang trồng thử nghiệm một loài sâm bản địa. Người địa phương gọi là sâm Puxai Laileng, như tên gọi dãy núi. Loài cây chỉ cao hơn đầu gối, lá chia làm ba thùy, hoa màu xanh nhạt.

Lẩu cho biết thêm, anh đã bỏ ra 8 triệu đồng mua của những thợ rừng địa phương được chừng 50 củ sâm Puxai Laileng. Loài sâm có giá trị kinh tế khá cao. Loại 2 củ/1kg được thu mua trên 30 triệu đồng. Vì thế để thử nghiệm, thanh niên người Mông này phải giấu kỹ những củ sâm dưới tán cây.

Giống sâm Puxai Laileng được anh trồng thành công 

Với thử nghiệm này, Xồng Bá Lẩu kỳ vọng sẽ tạo ra những củ sâm tự trồng như người dân Quảng Nam đã làm với sâm Ngọc Linh. “Tôi đã vào tận nơi (Nam Trà My - Quảng Nam) để học hỏi kinh nghiệm từ một bạn học cũ và quyết định học tập họ, chỉ mong thành công để chia sẻ cho bà con nơi đây để ai cũng biết trồng tam thất, trồng cây sâm”, Xồng Bá Lẩu nói thêm.

Ngoài ra, Lẩu đang trồng trên 1ha cây đương quy trên diện tích lúa rẫy. Để “lấy ngắn nuôi dài”, anh còn chăn nuôi thêm trâu, trồng đào và thu mua gừng của bà con trên địa bàn.

Khó khăn lớn nhất mà Xồng Bá Lẩu đang gặp phải hiện nay trong việc thực hiện ý tưởng trồng cây tam thất trên dẫy Puxai Laileng là kinh nghiệm chăm sóc cũng như việc tìm hiểu thổ nhưỡng trên địa bàn để đảm bảo cho hiệu quả kinh tế cao.

Giống cây dược liệu anh trồng đã bắt đầu có thể thu hoạch

Với anh mọi thứ chỉ mới đạt được những kết quả bước đầu. “Tôi chủ yếu đọc sách, báo, không có nhiều điều kiện nên chỉ biết bỏ vốn ra thử nghiệm. Thế nhưng tôi tin tưởng là mình sẽ đạt được thành công vì có sự giúp đỡ của bạn bè cũng như mạng internet và sự quyết tâm của bản thân”, Xồng Bá Lẩu chia sẻ.

Nói về Xồng Bá Lẩu, ông Xồng Bá Dênh, Chủ tịch UBND xã Na Ngoi thông tin thêm: Vào năm 2012, Lẩu là Bí thư chi đoàn bản Buộc Mú. Vừa là cán bộ đoàn thôn bản, anh vừa phát triển kinh tế hộ gia đình. Là người có kiến thức về nông nghiệp, Lẩu mạnh dạn đầu tư phát triển cây dược liệu vốn phù hợp với thổ nhưỡng địa phương. Anh cũng giúp bà con làm đầu mối thu mua gừng, đào vá các nông sản khác.

Hiện nay, anh Lẩu được dân bản tín nhiệm bầu làm trưởng bản Buộc Mú.

Hồ Phương