Tuy nhiên, nợ xấu vẫn là mối lo đối với hoạt động ngân hàng, nợ nhóm 5 (nợ có khả năng mất vốn) có xu hướng tăng ở số tuyệt đối. Bởi thực chất, các khoản nợ xấu bán cho Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) sau 5 năm sẽ quay lại ngân hàng và buộc nhà băng dùng nguồn lợi nhuận để tăng trích lập dự phòng. 

Tính đến 30/09/2019, tổng nợ xấu của 23 ngân hàng ghi nhận được 92,741 tỷ đồng, tăng hơn 21% so với đầu năm. Không chỉ nợ xấu tăng cao mà chất lượng nợ vay cũng có xu hướng dịch chuyển từ nợ dưới tiêu chuẩn (nhóm 3) sang nợ nghi ngờ (nhóm 4) và nợ có khả năng mất vốn (nhóm 5), tăng bình quân 22% và 18% so với đầu năm. Nợ dịch chuyển vào nhóm 4 và 5 cũng đặt ra câu hỏi về khả năng hình thành nợ xấu mới trong hệ thống nhà băng?

Chẳng hạn, tại BIDV, tính đến 30/9/2019, mặc dù tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ cho vay khách hàng của BIDV chỉ nhích nhẹ từ 1,9% hồi đầu năm lên 2,09% và vẫn ở ngưỡng thấp, nhưng trong đó nợ nhóm 5 tăng 70% lên 12.194 tỷ đồng.

Hiện chi phí dự phòng của BIDV vẫn ở mức cao, đạt 16.502 tỷ đồng, tăng 14,8% so với cùng kỳ. BIDV nằm trong nhóm ngân hàng trích lập dự phòng rủi ro nhiều nhất trong hệ thống ngân hàng hiện nay.

Tương tự, ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu hàng thấp nhất hệ thống chỉ ở mức 1,07% tổng dư nợ là Vietcombank cũng có chung tình trạng là nợ nhóm 5 tăng 1,9% lên 4.860 tỷ đồng tính tới 30/9/2019.

Tại MBBank, tổng chi phí hoạt động quý III/2019 tăng gần 42% so với cùng kỳ 2018, lên mức 1.968 tỷ đồng. Chi phí dự phòng cũng tăng lên 830,13 tỷ đồng trong kỳ, nâng dự phòng lũy kế 9 tháng lên hơn 2.500 tỷ đồng.

Tỷ lệ nợ xấu của MBBank tính đến 30/9/2019 ở mức 1,35%, nhưng nợ nhóm 5 đã tăng từ 858,56 tỷ đồng lên 1.345 tỷ đồng.

Tại OCB, ngân hàng này có tổng cộng 1.778 tỷ đồng nợ xấu tính đến hết tháng 9/2019, tăng 38,1% so với cuối năm 2018 và chiếm 2,62% trên tổng dư nợ cho vay khách hàng.

Trong đó, nợ nhóm 3 tăng 1,5 lần, nợ nhóm 4 tăng 2,5 lần, trong khi nợ nhóm 5 gần như không đổi. Tại thời điểm cuối năm 2018, tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ cho vay khách hàng của OCB là 2,28%.

Liên quan tới kết quả xử lý nợ xấu, tính từ thời điểm Nghị quyết 42/2017/QH14 có hiệu lực ngày 15/8/2017 đến 30/8/2019, đã có 236.800 tỷ đồng nợ xấu được xử lý.

Trong đó, nợ xấu nội bảng đạt 137.000 tỷ đồng, các khoản nợ xấu đang hạch toán nằm ngoài bảng cân đối kế toán đạt 47.970 tỷ đồng và các khoản nợ xấu đã bán cho VAMC được thanh toán bằng trái phiếu đặc biệt đạt 51.120 tỷ đồng.

Tất nhiên, nợ xấu nội bảng chưa phản ánh được hết vấn đề nợ xấu tại các ngân hàng. Chẳng hạn, Sacombank dù có nợ xấu nội bảng chỉ ở mức 5.809 tỷ đồng (đứng thứ 6 trong hệ thống) nhưng còn hơn 35.000 nợ xấu tại VAMC (cao nhất hệ thống). Còn SCB cũng vậy, tỷ lệ nợ xấu nội bảng của ngân hàng này chỉ ở mức 0,46%, nhưng còn hơn 28.000 trái phiếu đặc biệt của VAMC và lãi dự thu, các khoản phải thu hơn 60.000 tỷ (cao nhất hệ thống).

Hoàng Dung