Trước đó, Dân trí từng phản ánh những ý kiến của người dân địa phương cũng như chính quyền các cấp tỉnh Đắk Nông về bất cập tại Công trình thủy lợi Suối Đá (xã Quảng Hòa, huyện Đắk Glong).

Từng được kỳ vọng là công trình giúp thoát nghèo, với tổng mức đầu tư 90 tỷ đồng, song đến nay dù đã chậm tiến độ 2 năm, công trình vẫn chưa thể vận hành, sử dụng.

Khảo sát thiết kế có vấn đề?

Công trình thủy lợi Suối Đá được khởi công thực hiện vào tháng 11/2017, theo kế hoạch ban đầu, sẽ hoàn thành vào tháng 11/2019. Thế nhưng, tính đến thời điểm này, dự án này đã 3 lần được gia hạn, chậm tiến độ 26 tháng, dù được xếp vào nhóm dự án cấp bách và thực hiện không quá 5 năm từ năm 2016 đến 2020.

Một đoạn cuối kênh đã hoàn thành nhưng vẫn chưa thể đi vào nghiệm thu, vận hành.

Theo một người dân xã Quảng Hòa, vụ sản xuất Đồng Xuân, một số hộ gia đình vẫn đang phải sử dụng máy bơm để bơm dẫn nước vào ruộng. Nhiều khu vực, do kênh thủy lợi Suối Đá chưa hoàn thành nên không có nước, thậm chí một số vị trí người dân bỏ hoang ruộng vì lo sợ gặp phải tình trạng "cắt lúa về cho bò ăn" như năm ngoái.

Hiện tại, cơ bản hai đoạn đầu kênh của công trình này đã hoàn thành. Tuy nhiên, đoạn giữa kênh vẫn chưa thể thi công do vướng phải đá ngầm. Nhiều công nhân của đơn vị thi công phải máy múc đào đất, khoan đá… chuẩn bị cho việc nổ mìn, phá đá.

Theo đại diện nhà thầu thi công, trước đây, trong phương án thiết kế đoạn kênh mương dài hơn 400 m chưa hoàn thiện này chỉ cần đào đất mặt để thi công. Tuy nhiên, khi thực hiện dự án thì cả đoạn dài này đều là những tảng đá nằm chìm dưới mặt đất nên phương án thiết kế ban đầu là không hiệu quả. Chính vì việc này, đơn vị thi công phải tính đến phương án phá đá rồi mới tiếp tục thi công.

Trong khi đó, tại Tờ trình số 87 của Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng các công trình Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Ban Nông nghiệp)- Chủ đầu tư, khi thực hiện khảo sát, lập thiết kế bản vẽ thi công đối với địa chất tuyến kênh do chủ quan không thực hiện khoan khảo sát, bổ sung địa chất để đánh giá mà chỉ dựa trên số liệu khảo sát địa chất của giai đoạn lập dự án.

Đơn vị thi công đang tiến hành khoan để chuẩn bị cho phương án nổ mìn, phá đá.

Điều này dẫn đến việc khi thi công có nhiều vị trí phải điều chỉnh hồ sơ thiết kế, phương án thi công từ phá đá bằng búa sang nổ mìn và thay đổi cơ cấu nguồn vốn…

Được biết, đến thời điểm này, công trình đã hoàn được 95% khối lượng và giải ngân được 72/90 tỷ đồng.

Theo chủ đầu tư, đối với phần khối lượng còn lại, trước đây phê duyệt biện pháp thi công bằng búa căn. Phương pháp thi công này có khối lượng nhiều, dẫn đến kéo dài thời gian thi công và tốn kinh phí thực hiện. Đến khi chuyển sang phương án nổ mìn thì phải đến ngày 14/12/2021 mới thỏa thuận được với người dân để có mặt bằng triển khai dự án.

"Trong công tác phê duyệt biện pháp thi công và kế hoạch thực hiện chưa phân tích, phán đoán được việc phải điều chỉnh biện pháp thi công dẫn đến phải kéo dài biện pháp thực hiện" - Trích nội dung tờ trình số 87 của chủ đầu tư.

Thủy lợi hóa… thủy hại

Ngày 7/6/2021, Hội đồng nhân dân tỉnh Đắk Nông có báo cáo kết quả khảo sát công trình thủy lợi Suối Đá. Hầu hết các tuyến kênh dẫn nước được thiết kế hộp kín dưới đất. Nhiều đoạn nằm sâu dưới đất 3 m so với mặt ruộng, cá biệt có chỗ nằm sâu dưới đất 9 m. Việc này sẽ gây khó khăn, tốn kém khi quản lý, sửa chữa, khắc phục nếu xảy ra sự cố.

Nhiều đoạn nằm sâu dưới đất 3 m so với mặt ruộng, cá biệt có chỗ nằm sâu dưới đất 9 m.

Việc kéo dài thời gian thi công đã làm ảnh hưởng đến sản xuất và đời sống của người dân, làm mất lòng tin trong nhân dân. Trong khi đó, do đầu tư xây dựng công trình chưa đồng bộ, buộc địa phương phải tiếp tục đầu tư mới, gây tốn kém đầu tư xã hội trong khi người dân xã Quảng Hòa còn nghèo.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Nông, ngày 27/12/2021, đơn vị này nhận được tờ trình của chủ đầu tư về việc tiếp tục xin gia hạn thời gian phần khối lượng điều chỉnh, bổ sung dự án. Như vậy, từ tháng 11/2019 đến nay, đây là lần thứ 4 chủ đầu tư tiếp gia hạn dự án.

Người dân lo ngại gặp phải cảnh cắt lúa về cho trâu bò ăn như năm ngoái.

Cũng theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Nông, nội dung Tờ trình số 86 mà chủ đầu tư đề nghị xin gia hạn dự án Công trình thủy lợi Suối Đá không bảo đảm quy định của pháp luật vì chưa bảo đảm trình tự, thủ tục và thành phần.

Mặt khác, dự án Công trình thủy lợi Suối Đá đã được UBND tỉnh Đắk Nông cho chủ trương gia hạn đến ngày 31/12/2021 và nêu rõ "Chủ đầu tư chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc gia hạn thời gian thực hiện hợp đồng". Vì vậy, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã đề nghị chủ đầu tư báo cáo, gửi UBND tỉnh Đắk Nông xem xét, chỉ đạo.

Tác giả: Đặng Dương