Hàng chục hộ dân xóm 3 xã Nghĩa Bình, huyện Tân Kỳ, tỉnh Nghệ An đang rất lo lắng trước tình trạng dòng chảy của sông Con thay đổi hướng vào bãi Nổi nằm ở gần cầu treo Đò Rô. Bãi Nổi là nơi hàng chục hộ dân trồng bí đỏ, việc sạt lở khiến người dân lo lắng sẽ mất đất canh tác.

Qua khảo sát đoạn sông dài hơn 1km mới thấy được nỗi lo lắng của người dân là hoàn toàn có cơ sở. Bờ sông sạt lở kinh hoàng với những vách dựng đứng, nhiều mét đất đổ sụp xuống sông, hai mép bờ nứt, lún gây nguy hiểm. Có đoạn đã có kè chắn bằng tre đan thành tấm nhưng đã xiêu vẹo, rách nát không có tác dụng ngăn xói lở. 

Khảo sát thực tế hơn 1km bờ bãi Nổi sạt lở nghiêm trọng 

Anh Nguyễn Chí Thanh - một trong những hộ dân trồng bí đỏ bức xúc: “Nhiều năm qua khi chưa có các doanh nghiệp khai thác cát thì thì dòng chảy sông nằm phía bên kia xa bờ bãi Nổi. Khi các doanh nghiệp khai thác cát bắt đầu nạo vét hút lòng sông rồi chắn dòng khiến dòng chảy hướng thẳng vào bãi Nổi. Bây giờ đã sạt lở mạnh, nếu mùa mưa lũ tới nước dâng cao thì xói lở hẳn vào sâu trong bãi. Dân lấy đất đâu trồng bí đỏ nữa”. 

Người dân cho rằng hoạt động khai thác cát khiến dòng chảy sông Con bị thay đổi là nguyên nhân dẫn đến tình trạng sạt lở  

Vừa nói anh Thanh vừa chỉ về phía xa, nơi mà trước đây là dòng sông chảy ở đó. Cuối năm 2018 người dân phát hiện nhiều thuyền hút cát đang hút gần bờ bãi nổi làm sạt lở đất. Sau đó người dân đã tổ chức vây bắt được một thuyền hút cát. Sự việc người dân cũng đã báo lên chính quyền xã, sau đó chính quyền cũng đã xử hạt hành chính thuyền hút cát đó 1.500.000 đồng. Anh Thanh cho biết thêm. 

Nhiều nơi sạt lở nghiêm trọng tạo thành các hố sâu, đất bị lún sụt vào sâu phía trong 

Bãi Nổi có diện tích 26,95ha được giao cho người dân sử dụng để trồng bí đỏ sau đó xã sẽ thu hoa lợi từ các hộ dân. Thế nhưng tình trạng xói lở do dòng chảy bị thay đổi đang khiến cho diện tích bị thu hẹp dần và có nguy cơ sạt lở hẳn.

Ông Đặng Văn Thanh có gần 8 sào đất bãi Nổi bức xúc: “Doanh nghiệp được phép thì họ mới khai thác, nhưng khai thác cũng phải tính toán đến việc sạt lở đất dân canh tác. Cứ mỗi ngày sạt lở một ít thì chẳng mấy mà sạt lở vượt mốc giới vào đến đất dân. Cát dễ sạt lở tạo các hố sâu, vực cao chẳng may ngã vào lún sụt rất nguy hiểm. Cần phải có phương án cụ thể để tránh sạt lở mất đất canh tác người dân”. 

Có đoạn đã có kè làm bằng tre đan tấm nhưng không có tác dụng ngăn xói lở. Bờ sông vẫn sạt lở lún sụt nghiêm trọng lấn sâu vào bãi Nổi

Trong năm 2019, người dân trồng bí đỏ ở đây cũng đồng loạt lên tiếng phản ánh với chính quyền tình trạng cát dư thừa hút lên tạo thành bờ chắn giữa dòng sông. Dòng sông bị chắn giữa bởi cát dư thừa khiến dòng chảy thay đổi chạy thẳng vào bờ bãi Nổi đã gây sạt lở nghiêm trọng.

Trao đổi về vấn đề người dân phản ánh, ông Nguyễn Văn Thắng, Chủ tịch UBND xã Nghĩa Bình cho biết sự việc dân phản ánh xã cũng đã nắm được từ lâu. Quan điểm của xã là sai thì phải xử lý, không bao che. Xã sẽ báo cáo lên huyện đồng thời sẽ tổ chức cuộc họp với các doanh nghiệp khai thác cát để có những biện pháp chống sạt lở. Năm ngoái, chính quyền cũng đã xử phạt hành chính một thuyền hút cát người dân bắt được. Xã cũng đã kiểm tra và thông báo cho các doanh nghiệp hút cát phải khơi thông dòng chảy, không để phần dư thừa cát hút lên gây chắn dòng. Hiện tại thì chưa sạt lở vào đất trồng bí của người dân, nhưng cứ khai thác thế này thì tương lai sẽ vào đến đất bãi Nổi.

Hà Thuỷ