Đầu tư chứng khoán như đánh bạc: Chuyên gia chỉ ra 3 dấu hiệu

Cờ bạc được định nghĩa là những hoạt động bỏ tiền cho sự đánh cược vào một kết quả không chắc chắn và thường có lợi nhuận trung bình của toàn bộ người tham gia bằng không. Trên thị trường chứng khoán (TTCK), nhiều nhà giao dịch (trader) cũng đang tham gia theo tâm lý đánh bạc mà chính họ thậm chí còn không nhận ra.

Ông Nguyễn An Huy, chuyên gia hoạch định tài chính cá nhân thuộc Công ty Cổ phần Tư vấn Đầu tư và Quản lý Tài sản FIDT, chỉ ra 3 dấu hiệu đầu tư chứng khoán như đánh bạc.

Thứ nhất, tham gia và TTCK với một sự hào hứng lớn. Họ thích thú với các hoạt động giao dịch trên TTCK. Dù đã tham gia TTCK 5 năm trở lên, họ vẫn đang lỗ và mặc dù đang lỗ, họ vẫn muốn tiếp tục tham gia.

Thứ hai, giao dịch để tìm kiếm sự chiến thắng. Đây là lý do phổ biến để một cá nhân thực hiện việc giao dịch và cố gắng mua thấp bán cao. Tuy nhiên, nếu động lực chính của giao dịch là để chiến thắng, nó có thể đẩy họ đến việc không thể chấp nhận thua lỗ. Lấy ví dụ, anh A mua vào cổ phiếu X vì dự báo nó sẽ tăng lên để anh bán lấy lời. Tuy nhiên khi cổ phiếu X giảm, nó đi ngược lại dự đoán của anh A, nhưng vì mục tiêu của anh A là giành chiến thắng, anh A có thể sẽ không áp dụng nguyên tắc cắt lỗ cho tới khi X bị hủy niêm yết.

Thứ ba, quá tự tin khi tham gia TTCK có thể khiến việc đầu tư trở thành "đánh bạc". Theo chuyên gia FIDT, việc dự đoán các biến số vĩ mô, phân tích từng doanh nghiệp thực ra là một công việc đòi hỏi phải nghiên cứu chuyên sâu, và ngay cả những cá nhân có chuyên môn cao cũng thấy rằng các công việc trên là rất khó.

Tuy nhiên, do thiên kiến tự tin thái quá, nhiều nhà đầu tư sẽ có xu hướng đánh giá vòng tròn năng lực của mình rộng hơn nhiều những gì họ thực sự hiểu biết. Việc này khiến họ tự tin giao dịch cổ phiếu khi chỉ dựa trên một vài thông tin và các đánh giá hời hợt. Kết quả là, nhiều nhà đầu tư liên tục thua lỗ ngay cả khi chỉ số VN-Index vẫn tăng trưởng 12%/năm về dài hạn và từ đó khiến đầu tư không khác gì đánh bạc.

Thiên kiến tự tin thái quá thường gặp trong cuộc sống. Năm 1980, một nhà tâm lý học người Thụy Điển tên là Ola Svenson đã tiến hành một nghiên cứu, kết quả rất đáng chú ý: 88% số người được khảo sát xếp hạng bản thân trên trung bình khi nói về khả năng lái xe an toàn. Rõ ràng số người có kỹ năng lái xe an toàn trên trung bình phải bằng 50%. Nghiên cứu trên chứng tỏ rằng: Con người hay bị “tự tin thái quá” và thường có khuynh hướng đánh giá cao bản thân mình hơn mức trung bình.

Ông Nguyễn An Huy, chuyên gia hoạch định tài chính cá nhân