Hai tháng qua, so với doanh nghiệp phía Nam không hoặc chưa bị tác động, doanh nghiệp phía Bắc chịu ảnh hưởng nặng nề, trực tiếp trong đợt dịch lần ba.

Báo cáo Thủ tướng, Văn phòng Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) cho biết, các doanh nghiệp gặp khó khăn đầu tiên ở việc thu hút lao động. Sau đợt nghỉ Tết cộng thêm diễn biến dịch mới, người lao động có tâm lý e ngại di chuyển và quay lại làm việc trong vùng có dịch.

Tiếp đó là chuỗi cung ứng, chuỗi sản sản xuất ở nhiều khu công nghiệp bị khó khăn do hàng hóa tắc nghẽn khi vận chuyển qua địa phương có dịch như Hải Dương. Nếu lái xe từ Hải Dương không được ra khỏi tỉnh thì lái xe tỉnh ngoài cũng ngại tham gia tuyến này vì sợ bệnh dịch. Các tập đoàn lớn cũng không muốn thuê lái xe từ Hải Dương, một số chốt kiểm tra không cho lái xe có CMND nguyên quán Hải Dương qua chốt...

Xe tải biển số Hải Dương lưu thông trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng bị yêu cầu quay đầu, đi hướng khác ngày 22/2. Ảnh: Giang Chinh.

Nhiều doanh nghiệp cho biết, do các chính sách hạn chế đi lại và các biện pháp cách ly của các tỉnh lân cận, đặc biệt là Hải Phòng, việc thu mua và vận chuyển nông sản từ Hải Dương ra Cảng Hải Phòng bị ách tắc. Nhiều công ty xuất khẩu nông sản từ Hải Dương bị hủy lịch tàu, mất hợp đồng.

Theo thông tin từ Hiệp hội vận tải Hải Dương, đã có trên 100 đơn hàng xuất khẩu nông sản, tương đương 650 container loại 40 feet phải huỷ lịch tàu và huỷ hợp đồng từ khi có dịch và dừng lưu thông. Điều này gây thiệt hại 100 tỷ đồng. Và nếu tình trạng tắc nghẽn kéo dài đến đầu tháng 3, tổng thiệt hại ước tính lên đến trên 400 tỷ đồng.

Riêng lĩnh vực vận tải cũng bị ảnh hưởng lớn khi nhiều đội vận tải hành khách thông tin, chỉ hoạt động 20-30% lượng phương tiện hiện có. Nhiều doanh nghiệp trong Hiệp hội Vận tải và Hiệp hội Logistics cũng phản ánh đã phải đi vòng để tránh vùng dịch khiến phát sinh thêm chi phí. Mức phí chênh lệnh đang từ 1-1,5 triệu đồng tùy tuyến đường.

Trong thời gian dịch bùng phát, một số địa phương thực hiện giãn cách xã hội, hạn chế đi lại, đóng cửa hàng quán. Điều này cũng làm suy giảm lượng cầu hàng hóa nông sản nói chung và một số sản phẩm như cà phê, chè, thủy sản...

Với các doanh nghiệp xuất khẩu, khó khăn lớn nhất vẫn là vấn đề thiếu container rỗng. Dù được các bộ, ngành hỗ trợ giải quyết vấn đề này, các doanh nghiệp vẫn mong muốn thông tin từ phía cơ quan nhà nước được minh bạch hơn. Đồng thời cơ quan quản lý cần nắm cụ thể lượng container vô chủ đang tồn đọng, đẩy mạnh việc giải phóng các container này, thống kê được cầu về số lượng container để tránh tình trạng một số hãng lợi dụng tăng giá.

Trước những vấn đề này, các hiệp hội kiến nghị một số biện pháp. Theo đó, Hải Phòng, Hải Dương cần sớm tìm được "vùng đệm" (khu vực trung chuyển hàng và có thể là cả lái xe) để xử lý các biện pháp phòng chống dịch với lái xe, xe và hàng hoá; thực hiện đổi lái xe có đủ điều kiện để điều khiển phương tiện vào địa bàn địa phương mình. Việc đổi lái xe có thể cho phép các doanh nghiệp tự thỏa thuận bố trí hoặc có thể có đội lái xe chuyên nghiệp phục vụ tương tự việc tổ chức ở cửa khẩu Hữu Nghị - Lạng Sơn.

Với xe phục vụ hàng xuất nhập khẩu vào các cảng của Hải Phòng, địa phương có thể nghiên cứu xây dựng hành lang lưu thông riêng để không làm gián đoạn chuỗi cung ứng hàng hóa.

Một giải pháp khác là áp dụng đăng ký danh sách lái xe đã thực hiện các biện pháp phòng chống dịch để làm điều kiện điều khiển phương tiện, đồng thời có cơ quan chuyên môn giám sát hoạt động của phương tiện qua thiết bị giám sát hành trình.

Về xét nghiệm Covid-19 cho lái xe, doanh nghiệp kiến nghị người đang cư trú tại địa phương nào được cơ quan y tế của địa phương đó tạo điều kiện lấy mẫu và trả kết quả xét nghiệm, không bắt buộc phải về nơi đăng ký hộ khẩu thường trú.

Bên cạnh đó, Chính phủ có thể xem xét giảm phí cầu đường trong thời gian có dịch bệnh bùng phát tại các cao tốc mà các hãng vận tải phải đổi hành trình do các lộ trình cũ bị cách ly do có dịch.

Doanh nghiệp cũng đề xuất thiết lập nhanh một kênh thông tin để cập nhật mọi văn bản chỉ đạo, điều hành từ cấp trung ương đến địa phương để nắm bắt kịp thời, đồng bộ. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp có thể chủ động hơn trong việc chuẩn bị phương án về nhân lực, kế hoạch lưu thông hàng hóa, tính toán các chi phí lưu thông hợp lý.

Tác giả: Đức Minh