Đầu năm 2013, Công ty CP Đồng Tả Phời, đã được Hội đồng đánh giá trữ lượng khoáng sản quốc gia (Bộ TN&MT) ra quyết định phê duyệt trữ lượng mỏ. Theo đó, trữ lượng quặng đồng là 11.325 triệu tấn nguyên khai (tương đương 99,19 nghìn tấn Cu kim loại và 3,95 tấn Au đi kèm). Sau khi hoàn thiện các thủ tục, Dự án đầu tư xây dựng công trình khai thác mỏ Đồng Tả Phời đã được UBND tỉnh Lào Cai cấp giấy chứng nhận đầu tư; đến cuối năm 2013, Bộ TN&MT ra quyết định cấp giấy phép khai thác cho Công ty CP Đồng Tả Phời. 

Tháng 9/2013, Công ty CP Đồng Tả Phời – Vinacomin được tỉnh Lào Cai phê duyệt Dự án đầu tư xây dựng công trình khai thác mỏ Đồng Tả Phời. Đến tháng 3/2014 thì dự án được phê duyệt tiến hành thu hồi đất để thi công: Nhà máy tuyển, hồ thải, khu vực chuẩn bị khoáng sản thuộc dự án đầu tư xây dựng thi công công trình khai thác mỏ Đồng Tả Phời.

Ông Lương Văn Sài, địa chỉ Thôn Phời 3, Xã Tả Phời, TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai đã làm đơn lên UBND tỉnh Lào Cai, VKS ND tỉnh Lào Cai để phản ánh việc Công ty CP Đồng Tả Phời đã vi phạm quy định GPMB trong quá trình xây dựng nhà máy tuyển Đồng Tả Phời.

Trong quy hoạch dự án nhà máy Đồng Tả Phời có bao gồm cả phần diện tích nhà ông Sài. ông Sài có sở hữu một thửa đất 5049 m2 tại thôn Phời 3 – xã Tả Phời. Diện tích đất này gia đình ông Sài dùng để trồng gỗ rừng. Theo đó, nhà ông Sài được dự án khai thác mỏ Đồng Tả Phời đền bù toàn bộ số diện tích đất. Tuy nhiên khi thực địa khảo sát, đo đạc theo mốc giới thì không hiểu sao số diện tích đất rừng của nhà ông Sài chỉ còn 2.869,2 m2 (không khớp với trong giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất -CNQSĐ). Vì cứ ngỡ là gia đình chỉ bị thu hồi phần diện tích trên chứ không phải thu hồi hết nên gia đình đã chấp nhận số tiền bồi thường diện tích 2.869,2 m2 và cây gỗ, hoa màu là 163.073.400 đồng.

Quý II năm 2015, dự án được khởi công thì những rắc rối bắt đầu xảy ra. Vì cứ ngỡ gia đình còn phần diện tích đất rừng chưa bị thu hồi nên khi dự án thực hiện việc san gạt GPMB thì nhà ông Sài mới ngã ngửa.

Diện tích đất nhà ông Sài theo mốc giới của CNQSDĐ

Theo ông Sài, ngày 10/1/2018, gia đình ông phát hiện đơn vị thi công của dự án đã tự ý san gạt và thi công chiếc cột điệt cao thế “từ lúc nào không hay” lên phần diện tích đất còn lại khoảng hơn 2.000 m2. Gia đình đã yêu cầu UBND xã Tả Phời và Công ty CP Đồng Tả Phời – Vinaconmin không được tiếp tục thực hiện nữa. Ngay ngày hôm sau, gia đình ông Sài đã làm đơn gửi các cơ quan chức năng để làm rõ vụ việc.

Các công trình của dự án đang thi công dang dở

Ngày 13/1/2018 là UBND xã Tả Phời và Công ty CP Đồng Tả Phời – Vinaconmin tổ chức cưỡng chế tuy nhiên gia đình đã cương quyết bảo vệ phần diện tích đất chưa được đền bù so với diện tích trong CNQSDĐ.

Cột điện cao thế đã được thi công mặc dù việc tranh chấp vẫn chưa được giải quyết

Ngày 31/1/2018, UBND tỉnh Lào Cai đã có văn bản yêu cầu UBND TP Lào Cai chỉ đạo cơ quan chức năng kiểm tra, xem xét hồ sơ quản lý đất đai; hồ sơ thống kê, bồi thường tại dự án, hiện trạng sử dụng đất và nội dung đơn đề nghị của nhà ông Sài, tiến hành giải quyết theo quy định của PL, báo cáo UBND tỉnh trước ngày 10/3/2018. Tuy nhiên, tính đến thời điểm hiện tại UBND TP Lào Cai đã xin gia hạn báo cáo đến thàng 4/2018.

Ông Lương Văn Sài đã gửi đơn lên nhiều cơ quan chức năng của tỉnh Lào Cai

Trong khi mọi việc vẫn chưa được giải quyết việc tranh chấp phần đất trên thì bất ngờ ngày 13/3/2018, UBND xã Tả Phời và Công ty CP Đồng Tả Phời – Vinaconmin đã tổ chức cưỡng chế đất gia đình ông Sài nhằm thi công cái cột điện cao thế và kéo đường dây điện nối cho dự án nhà máy mỏ Đồng Tả Phời. Trước hành động đó, gia đình tiếp tục ra phản đối và yêu cầu dừng việc thi công. Tuy nhiên, do hộ gia đình ít người không thể tiến hành "cưỡng chế".

Video nhà ông Sài chỉ rõ vị trí đất nhà mình bị thi công lên:

Vì tiến độ dự án, bỏ qua quyền lợi của dân?

Liên quan đến sự việc trên, PV đã có cuộc trao đổi với bà Vi Thị Hởi – Chủ tịch xã Tả Phời nhằm giải quyết những vấn đề khúc mắc theo phản ánh của người dân.

Bà Hởi cho biết, việc gia đình nhà ông Sài thực chất không phải “cưỡng chế” mà thực chất là bảo vệ thi công phần vị trí đất. Năm 2015, dự án đã thuê đơn vị về đo đạc và gia đình ông Sài đã nhận tiền, ký biên bản giáp ranh các hộ. Khi không thấy gia đình ý kiến, phản ánh gì nên đơn vị đã cho thi công các gói thầu. Các hạng mục như cột điện, bể nước đã được xây cơ bản là hoàn thiện. Đến cuối năm 2017, còn một gói thầu cuối cùng là kéo đường điện thì bất ngờ gia đình lên cản trở và cho rằng gia đình bị thiếu đất thiếu tài sản.

Trước tình hình đó, UBND xã Tả Phời đã mời hộ gia đình xuống và sau đó yêu cầu Công ty bên phát triển quỹ đất xác minh, đo đạc lại. Những trường hợp thiếu sót, chồng chéo, nhầm lẫn đất của dân thì những dự án lớn không thể tránh khỏi được.

Nói về nguyên nhân để xảy ra việc chồng chéo diện tích đất, bà Hởi cho rằng phía địa phương là chỉ phối hợp tuyên truyền cho người dân để tháo gỡ vướng mắc chứ không có trách nhiệm trong việc này. Trong quá trình đo đạc phần diện tích đất thì chỉ có đơn vị đo đạc của Công ty Đồng Tả Phời thuê nên xác định mốc giới theo “người dân chỉ”, còn cán bộ địa chính chuyển môn của xã không nắm được.

“Trường hợp nhà ông Sài khi phát hiện diện tích đất của mình thiếu, các cơ quan chức năng vào kiểm tra thì phát hiện ra vấn đề trong lúc đo đạc đã xuất hiện sự chồng lẫn. Hai hộ bên cạnh đã bị lẫn diện tích vào hộ nhà ông Sài, nhưng ông Sài không ý kiến gì, cũng có thể không biết. UBND TP và Công ty đã làm việc với 2 hộ kia và nhận được sự đồng ý, Ra quyết định thu hồi lại và hoàn trả lại cho nhà ông Sài. Hộ nhà ông Sài có diện tích là 5.049 m2 và ông Sài đã nhận số tiền đền bù cho diện tích được đo đạc là 2.869,2 m2.

“Việc nhầm lẫn, chồng chéo thì TP sẽ có trách nhiệm thu lại quyết định thu hồi, đền bù của 2 hộ bên cạnh, đồng thời phải làm hồ sơ mới. Tuy nhiên thời gian làm lại hồ sơ đó lâu mà dự án cơ bản đã xong còn mỗi đường điện kéo vào cho nhà máy hoạt động. Chính quyền đã có ý kiến, không thể để dự án lớn mà vì một hộ khiếu nại mà tạm dừng, ảnh hưởng đến tiến độ. Trên tinh thần để đảm bảo tiến độ, UBND xã đã tổ chức bảo vệ thi công còn những khiếu nại của người dân vẫn giải quyết bình thường” – Bà Hởi khẳng định.

Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin về vụ việc này.

Hải Đăng – Ngọc Ba