Ngày 1/4, Cơ quan Cảnh sát điều tra (C03), Bộ Công an ban hành kết luận điều tra vụ án buôn lậu, thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Chi Ma, tỉnh Lạng Sơn và một số tỉnh thành.

C03 chuyển hồ sơ sang Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đề nghị truy tố 21 bị can, trong đó Chu Bá Toàn, Chi cục phó Hải quan cửa khẩu Chi Ma và Hoàng Thanh Sơn, công chức Đội nghiệp vụ Hải quan thuộc Chi cục Hải quan cửa khẩu Chi Ma bị đề nghị truy tố về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.

Lâm Đình Hưng, Giám đốc Công ty TNHH xuất nhập khẩu Hà Bắc với vai trò cầm đầu đường dây buôn lậu, cùng 18 người khác bị đề nghị truy tố tội Buôn lậu.

Chu Bá Toàn và Hoàng Thanh Sơn từ trái qua. Ảnh: Cơ quan điều tra cung cấp.

Theo kết luận điều tra, từ năm 2014, Lâm Đình Hưng sử dụng giấy tờ của nhiều người thân thành lập nhiều công ty để vận chuyển thuê hàng hóa từ cửa khẩu Chi Ma về Ninh Hiệp, Bắc Ninh cho các chủ hàng.

Đầu năm 2019, Hưng nhận lời với bị can Nguyễn Thị Ngân để vận chuyển, buôn lậu thuốc bắc từ Ái Điểm, Trung Quốc (giáp với cửa khẩu Chi Ma) về Lạng Sơn. Hưng và Lâm Đình Hoài (anh trai Hưng) cùng Ngân đã thống nhất tổ chức đường dây buôn lậu dược liệu thuốc bắc từ Trung Quốc về qua cửa khẩu Chi Ma.

Trong đó, bị can Ngân có vai trò mua gom hàng thuốc bắc và hoa quả khô từ Trung Quốc, đóng hàng và thuê xe vận chuyển về cửa khẩu. Hưng sử dụng các công ty do mình thành lập mở tờ khai hải quan để nhập khẩu qua cửa khẩu Chi Ma các mặt hàng là hoa quả tẩm ướp, hoa cúc, hoa nhài, đỗ đen khô... Thực tế, nhóm của Hưng đã trộn lẫn dược liệu thuốc bắc vào các container, thùng hàng xe tải và qua mặt cơ quan chức năng đưa về Việt Nam...

Từ tháng 5 đến tháng 11/2019, Lâm Đình Hưng cùng những người liên quan đã vận chuyển gần 5.000 tấn thuốc bắc từ Trung Quốc về giao cho 288 khách hàng trên cả nước, với tổng tiền cước vận chuyển hơn 59 tỷ đồng, trong đó số tiền nhóm này đã thu được gần 30 tỷ đồng.

Với vai trò cầm đầu, Lâm Đình Hưng bị Cơ quan điều tra đề nghị truy tố với khung hình phạt tù từ 12 đến 20 năm về tội Buôn lậu theo điều 188 Bộ Luật hình sự.

Để đường dây buôn lậu quy mô lớn hoạt động trong thời gian dài, Cơ quan điều tra xác định có sự tiếp tay của cán bộ Chi cục Hải quan cửa khẩu Chi Ma. Cụ thể họ đã buông lỏng quản lý, không tổ chức việc giám sát trực tiếp và bằng camera đối với hàng hóa, phương tiện trong khu vực giám sát hải quan.

Hai xe chở thuốc bắc nhập lậu trong đường dây bị phát hiện đưa về tập kết tại trụ sở Bộ Công an, trên đường Phạm Văn Đồng, Hà Nội hồi tháng 12/2019. Ảnh: Bá Đô

Đặc biệt Chu Bá Toàn với vai trò là Phó chi cục trưởng, được giao phụ trách công tác chống buôn lậu, chỉ đạo thực hiện quy trình thủ tục hải quan đối với các loại hàng hóa xuất nhập khẩu tại cửa khẩu Chi Ma, nhưng chỉ trong 2 ngày (3-4/12/2019 - thời điểm Bộ Công an bắt quả tang phát hiện gần 145.000 kg thuốc bắc), bị can Toàn không đôn đốc, kiểm tra công việc của công chức dưới quyền, từ đó để nhóm tội phạm thực hiện hành vi buôn lậu.

Mặc dù đường dây buôn lậu thuốc bắc diễn ra trong thời gian dài với số lượng lớn, cơ quan điều tra cho biết mới xác định được chứng cứ có liên quan trách nhiệm của cán bộ thuộc Chi cục cửa khẩu Chi Ma vào thời điểm bắt quả tang. Do đó, Cơ quan điều tra chỉ xem xét trách nhiệm của các công chức hải quan liên quan đến tờ khai ngày 4/12/2019, với tổng giá trị hàng buôn lậu hơn 4 tỷ đồng.

Quá trình điều tra, Chu Bá Toàn không thừa nhận nhận tiền của Lâm Đình Hưng là 1,5 tỷ đồng theo như lời khai và dữ liệu khai thác máy tính của Hưng. Toàn chỉ nhận nhiều lần liên lạc với Hưng với mục đích trao đổi vướng mắc thủ tục.

Kết quả điều tra và tài liệu chứng cứ thu thập được đủ cơ sở xác định Chu Bá Toàn có hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, gây thiệt hại hơn 365 triệu tiền thuế cho Nhà nước. Với hành vi này, Cơ quan điều tra đề nghị Viện Kiểm sát nhân dân tối cao truy tố Toàn với mức phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 5 năm theo điều 360 Bộ luật Hình sự.

Với Hoàng Thanh Sơn, công chức đội nghiệp vụ hải quan cửa khẩu Chi Ma, Cơ quan điều tra cáo buộc được phân công giám sát hàng hóa xuất khẩu nhưng Sơn đã buông lỏng quản lý, không giám sát hàng hóa nhập khẩu trên hai xe tải trong khu vực hải quan, dẫn đến không phát hiện được hành vi sang tải thuốc bắc, hoa quả tẩm ướp từ xe Trung Quốc.

Sơn thừa nhận hành vi. Cơ quan điều tra định giá số hàng hóa thu giữ vào ca trực của Sơn tại cửa khẩu Chi Ma là hơn 4,2 tỷ đồng không có hóa đơn, chứng từ, không khai báo hải quan, gây thiệt hại tiền thuế nộp cho ngân sách khoảng 365 triệu đồng. Cơ quan điều tra đề nghị truy tố Sơn với mức phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 5 năm.

Kho hàng chứa dược liệu nhập lậu ở Từ Sơn, Bắc Ninh bị cảnh sát khám xét. Ảnh:Công an cung cấp

Quá trình điều tra, Sơn khai nhận 4 triệu đồng từ Trần Văn Quang (ở Vũ Thư, Thái Bình, nhân viên của Lâm Đình Hưng chuyên phụ trách giấy tờ, thủ tục hải quan và thuê người bốc xếp hàng hóa) nhưng không rõ mục đích gì và không rõ thời gian, trong đó có 2 triệu đồng vào ngày 4/12, Quang để vào ngăn bàn làm việc của Sơn.

Về hành vi nhận hối lộ của Chu Bá Toàn và Hoàng Thanh Sơn, do hết thời hạn điều tra, Cơ quan điều tra đã tách vụ án để làm rõ trong giai đoạn tiếp theo và xử lý theo quy định.