Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) Mario Draghi sẽ mãn nhiệm vào tháng 10 tới sau 8 năm điều hành ECB và hiện thị trường đang rất quan tâm tới gương mặt kế nhiệm ông Draghi, đặc biệt là liệu ECB có lựa chọn một “người ngoài” như Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) đã lựa chọn ông Mark Carney – một người Canada đảm nhiệm chức vụ Thống đốc.

Theo các nhà phân tích, việc lựa chọn một trong số các nhà hoạch định chính sách hiện tại làm người kế nhiệm ông Draghi cũng có nhiều ưu điểm như không phải mất thời gian để tìm hiểu các đồng nghiệp hoặc cách họ đưa ra quyết định. Tuy nhiên nó lại hạn chế việc lựa chọn nhân tài cho ECB.

Lil Hoogduin - Giáo sư tại Đại học Groningen (Hà Lan) và là cựu chuyên gia kinh tế tại Ngân hàng Trung ương Hà Lan cho rằng, lý tưởng nhất là chọn người ngoài để lãnh đạo ECB. “Đó là cách làm tự nhiên nhất nhằm làm mới quan điểm và không bị sa lầy vào giáo điều”.

Thế nhưng cách tiếp cận như vậy là không thể đối với ECB, nơi mà các ứng cử viên cho chức danh Chủ tịch được giới hạn phải là công dân thuộc Liên minh châu Âu. Mặc dù mô tả chính thức cho các ứng cử viên không quá hạn chế, song việc tuyển chọn thường ưu tiên những người “am hiểu và có kinh nghiệm chuyên môn về tiền tệ hoặc ngân hàng”, đặc biệt phải đảm bảo hài hòa yếu tố chính trị phức tạp của khối.

Hiện tất cả các ứng cử viên hàng đầu mà các nhà kinh tế lựa chọn để thay thế cho ông Draghi nắm giữ cương vị Chủ tịch ECB vào tháng 11 tới đều đã phục vụ trong Hội đồng Thống đốc của ECB. Họ bao gồm Thống đốc của các ngân hàng trung ương ở Pháp và Đức, các thống đốc hiện tại và trước đây của Ngân hàng Trung ương Phần Lan, hoặc là thành viên của Ban điều hành ECB.

Ngoài ra còn có một số ứng cử viên khác, bao gồm người đứng đầu Cơ chế ổn định châu Âu Klaus Regling - người đã giúp thiết kế đồng euro nhưng chưa từng làm việc tại ngân hàng trung ương; hoặc Phó chủ tịch Bundesbank, Claudia Buch.

Nhìn lại trường hợp của Thống đốc BoE Mark Carney. Việc ông được bổ nhiệm làm Thống đốc BoE – Thống đốc đầu tiên không phải là người Anh là một cú sốc vào thời điểm đó. Nhưng BoE đã đi tiên phong trong việc thu hút nhân tài bên ngoài cho Ủy ban Chính sách tiền tệ của mình. Tương tự, Ireland thuê Gabriel Makhlouf - một cựu quan chức Anh là cố vấn cho chính phủ New Zealand làm Thống đốc Ngân hàng Trung ương, điều cũng chưa có tiền lệ của nước này.

Việc lựa chọn Carney vẫn là một đề tài gây nhiều tranh cãi sau này, tại những thời điểm nước Anh bị chia rẽ chính trị sâu sắc. Tuy nhiên ngay cả các nhà phê bình cũng phải thừa nhận rằng, cựu thống đốc ngân hàng Canada đã mang đến một cách tiếp cận khác cho BoE so với những người tiền nhiệm của ông. Bộ Tài chính Anh đánh giá lựa chọn này là vô cùng thành công và sẵn sàng lặp lại khi tìm kiếm người kế vị.

Tuy nhiên, công bằng mà nói trong giai đoạn đầu Carney đã phải mất không ít thời gian để làm quen với hệ thống các ủy ban cũng như quy trình ra quyết định của BOE. Điều đó cho thấy một người mới hoàn toàn có thể gặp rất nhiều khó khăn tại ECB, một tổ chức lớn hơn và phức tạp hơn về mặt chính trị.

“Một người bên ngoài cần phải có thời gian để bắt nhịp”, Janwillem Acket - Nhà kinh tế trưởng của Julius Baer ở Zurich cho biết. “Nó là rất quan trọng để có người hiểu về cơ chế”.

Vì vậy, dường như không có triển vọng cho kịch bản về một người mới hoàn toàn. Và đối với nhà kinh tế học Peter Dixon của Commerzbank, mặc dù một người ngoài cuộc nghe có vẻ giống như một đề xuất hấp dẫn, song điều đó có lẽ không thực tế cho vai trò nhạy cảm như vậy. “Vấn đề ở đây là một lựa chọn mang tính chính trị hóa cao”, ông nói. “Sẽ là vô cùng quan trọng khi có người hiểu cách thức hoạt động của nó chứ không phải bất kỳ ai cũng có thể nhảy vào đó”.

Theo Thời báo ngân hàng