Tại cuộc họp diễn ra ở Brussels (Bỉ), các nhà ngoại giao EU cho biết Vácsava và Budapest phản đối việc gắn ngân sách của EU với việc tuân thủ nguyên tắc pháp quyền đồng thời tuyên bố phủ quyết bất kỳ quyết định nào đi tới việc thực hiện tiến trình này.

Trước đó, cả lãnh đạo Hungary và Ba Lan đều gửi thư cho Đức - nước Chủ tịch luân phiên EU - cùng các nhà lãnh đạo EU khác, cảnh báo sẽ phủ quyết ngân sách của EU nếu như việc giải ngân cho các nước thành viên được gắn với quy định tuân thủ nguyên tắc pháp quyền. Theo đó Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki đã cho rằng việc đưa ra cơ chế gắn với với tuân thủ nguyên tắc pháp quyền là “dựa trên sự độc đoán và mang động cơ chính trị”. Nếu chấp nhận, nó sẽ dẫn đến hợp pháp hóa việc áp dụng các "tiêu chuẩn kép" đối với các nước thành viên.

Thủ tướng Ba Lan nhấn mạnh các giải pháp được đề xuất không phù hợp với kết luận của Hội đồng châu Âu đưa hồi tháng 7 vừa qua. Khi đó, các nhà lãnh đạo khối đã nhất trí với gói cứu trợ chưa từng có tiền lệ cho cả khối dưới các hình thức trợ cấp hoặc cho vay nhằm tháo gỡ những khó khăn do tác động của đại dịch COVID-19.

Trong khi Thủ tướng Hungary Viktor Orban cho rằng ông không thể nhất trí với điều kiện đi kèm là vì nó không phù hợp với gói cứu trợ được thông qua hồi tháng 7. Theo ông, chế tài được đề xuất trong thỏa thuận là dựa trên những định nghĩa pháp lý mơ hồ, và những khái niệm khó xác định rõ ràng như vậy sẽ tạo cơ hội cho việc lạm dụng chính trị, cũng như đi ngược lại lại yêu cầu về tính ổn định của pháp lý.

Tại Hội nghị thượng đỉnh EU tháng 7 vừa qua bàn về gói cứu trợ kinh tế, các lãnh đạo EU đã nhất trí về nguyên tắc giải ngân gói cứu trợ cho các nước thành viên phải gắn với quy định tuân thủ nguyên tắc pháp quyền. Tuy nhiên, nhiều nghị sĩ châu Âu cho rằng điều kiện này quá mơ hồ và sẽ không thể đảm bảo rằng một số quốc gia thành viên nhận tiền từ quỹ cứu trợ sẽ tuân thủ các quy định về dân chủ của toàn khối.

Vào ngày 5/11 vừa qua, Nghị viện châu Âu (EP) và 27 nước thành viên EU đã nhất trí sẽ gắn kèm dự luật ngân sách dài hạn của toàn khối với một cơ chế yêu cầu các quốc gia tôn trọng pháp quyền EU, mở đường cho việc thông qua dự luật này. Động thái này sẽ giúp tháo gỡ thế bế tắc trong việc thông qua ngân sách dài hạn trị giá 1.100 tỷ euro và gói cứu trợ trị giá 750 tỷ euro để phục hồi kinh tế khu vực sau những tác động của đại dịch COVID-19.