Dù điện mặt trời đang chiếm khoảng 25% tổng công suất lắp đặt nguồn điện của hệ thống điện quốc gia, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho rằng do đặc tính phụ thuộc lớn vào thời gian nắng khiến việc phát điện sẽ không điều độ, tác động đến hệ thống vận hành.

Theo EVN, có lúc hệ thống điện xảy ra hiện tượng thừa công suất vào giờ thấp điểm trưa, khoảng 10h-14h, nhất là vào các ngày nghỉ cuối tuần, nghỉ lễ. Nguyên nhân là phụ tải xuống thấp nhưng bức xạ mặt trời lại tốt nhất trong ngày.

Tuy nhiên, vào giờ cao điểm tối, lúc 17h30-18h30, khi nhu cầu tiêu thụ điện cao nhất trong ngày, hệ thống cần lượng công suất phát điện khá lớn thì khả năng đáp ứng của hàng chục nghìn MW điện mặt trời hầu như không còn. Vì vậy, hệ thống điện luôn cần phải duy trì sẵn sàng một số tổ máy phát điện truyền thống để đảm bảo cung cấp điện, EVN cho biết.

Bên cạnh đó, nhu cầu phụ tải giữa ngày làm việc và ngày nghỉ cũng có sự chênh lệch khá lớn. Giá trị chênh lệch giữa công suất đỉnh của ngày nghỉ và ngày thường trong tuần lên tới khoảng 5.000 MW. Do vậy, vào những ngày nghỉ cuối tuần, Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia đã phải ngừng dự phòng nhiều tổ máy nhiệt điện than và tuabin khí sau khi tính toán đủ số tổ máy nối lưới tối thiểu theo điều kiện kỹ thuật.

EVN nhận xét, tỷ trọng của các nguồn năng lượng tái tạo trong hệ thống điện ngày càng tăng, kèm theo đó là tính bất ổn trong vận hành cũng gia tăng tương ứng, cộng thêm nhiều nguyên nhân khách quan bất lợi như chênh lệch giữa phụ tải cao điểm và thấp điểm trong ngày rất lớn.

Theo EVN, điện mặt trời mái nhà phát triển bùng nổ. Đến hết ngày 31/12/2020, 101.029 công trình điện mặt trời mái nhà được đấu nối vào hệ thống điện với tổng công suất gần 9.296 MWp. Trước đó một ngày, số lượng dự án điện mặt trời mái nhà là 94.478, công suất 7.310 MWp. Như vậy, để được hưởng giá bán điện ưu đãi 8,38 cent một kWh trước khi hết hạn, có thêm gần 2.000 MWp điện mặt trời mái nhà được bổ sung vào hệ thống.

Cuối năm 2020, tổng công suất lắp đặt về điện mặt trời trên cả nước đã đạt tới khoảng 19.400 MWp, tương ứng khoảng 16.500 MW, chiếm khoảng 25% tổng công suất lắp đặt nguồn điện của hệ thống điện quốc gia.

Toàn bộ sản lượng điện phát từ điện mặt trời là 10,6 tỷ kWh (trong đó riêng điện mặt trời mái nhà là 1,15 tỷ kWh), chiếm khoảng 4,3% tổng sản lượng huy động nguồn toàn hệ thống điện quốc gia.

Tác giả: Đức Minh