Trong báo cáo gửi các đại biểu Quốc hội phục vụ kỳ họp thứ 7 sẽ khai mạc sáng 20/5 tới, Bộ Xây dựng nhấn mạnh khó khăn trong công tác đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội: Đối tượng cần hỗ trợ ngày càng mở rộng, trong khi nguồn lực về vốn còn rất hạn chế, không đáp ứng được nhu cầu.

Theo thống kê, tính đến nay, đã hoàn thành 198 dự án phát triển nhà ở xã hội tại khu vực đô thị trên địa bàn cả nước, quy mô xây dựng đạt khoảng hơn 81.700 căn, tổng diện tích hơn 4.085.000 m2. Ngoài ra, còn có 226 dự án đang tiếp tục triển khai, quy mô xây dựng khoảng 182.200 căn, tổng diện tích khoảng 9.111.000 m2.

Riêng chương trình phát triển nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp tại khu vực đô thị đến nay đã hoàn thành 98 dự án, quy mô xây dựng khoảng 40.700 căn hộ với tổng diện tích khoảng 2.035m2.

Phân khúc nhà ở xã hội, cung chưa đáp ứng cầu

Chương trình nhà ở xã hội dành cho công nhân khu công nghiệp đã hoàn thành 100 dự án với khoảng 41.000 căn hộ, tổng diện tích khoảng 2.050.000 m2.

Cũng theo báo cáo, tính đến tháng 2/2019, có 17.097 hộ nghèo được hỗ trợ xây dựng nhà ở phòng, tránh bão lụt khu vực miền Trung.

Từ cuối tháng 12/2016 đến nay, sau khi giải ngân hết gói tín dụng 30.000 tỷ đồng, việc triển khai chương trình nhà ở xã hội theo quy định của Luật Nhà ở và nghị định 100 của Chính phủ về phát triển và quản lý nhà ở xã hội đã bị "ách tắc".

Không có nguồn vốn để tiếp tục cho vay khiến hầu hết các dự án nhà ở xã hội đang triển khai bị chậm tiến độ hoặc tạm dừng thi công. Có tới 226 dự án bị ách tắc, với quy mô xây dựng khoảng 182.200 căn, tổng diệnt ích khoảng 9.110.000 m2. Mặt khác, số lượng nhà ở xã hội cung ứng ra thị trường cũng rất thấp.

Lý giải nguyên nhân dẫn tới tình trạng thiếu vốn phát triển nhà ở xã hội, Bộ Xây dựng cho biết chương trình hỗ trợ chính sách nhà ở xã hội không thuộc danh mục các chương trình ưu tiên sử dụng vốn ngân sách Trung ương tại Nghị quyết 1023 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về việc ban hành các nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ vốn đầu tư phát triển nguồn ngân sách nhà nước giai đoạn 2016 -2020.

Một khó khăn nữa cũng được Bộ này viện dẫn là các quy định của pháp luật về đối tượng cần hỗ trợ về nhà ở xã hội ngày càng mở rộng, trong khi nguồn lực về vốn còn rất hạn chế không đáp ứng được nhu cầu. Thu nhập của các hộ thu nhập thấp tuy đã được cải thiện, nâng cao từng bước nhưng còn thấp, rất khó khăn trong việc trả chi phí nhà ở, kể cả trường hợp đã được nhà nước hỗ trợ một phần.

Ngoài ra, các Bộ, ngành đôi khi còn chưa phối hợp chặt chẽ, có chính sách chưa được hướng dẫn triển khai kịp thời. Việc cân đối nguồn vốn ngân sách cho phát triển nhà ở xã hội gặp nhiều khó khăn, bố trí vốn không đủ theo tiến độ và nhu cầu. Không ít các địa phương chưa quan tâm đúng mức đến phát triển nhà ở xã hội.

Từ những khó khăn trên, Bộ Xây dựng kiến nghị đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp và người dân tích cực tham gia phát triển nhà ở xã hội, nhà ở thương mại có diện tích nhỏ, giá bán thấp.

Tiếp tục nghiên cứu sửa đổi, bổ sung chính sách phát triển nhà ở xã hội, chính sách nhà ở cho cán bộ công nhân viên theo tinh thần nghị quyết Trung ương 7 khoá 12, đảm bảo phù hợp điều kiện thực tế cũng nằm trong các giải pháp được nêu tại báo cáo.

Bộ cũng đề nghị Thủ tướng, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xem xét bổ sung vốn đầu tư công giai đoạn 2016 - 2020 để thực hiện chính sách nhà ở xã hội.

Vào đầu năm 2019, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) đã có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ, kiến nghị mức lãi suất hỗ trợ mua nhà ở xã hội (NƠXH) cho người thu nhập thấp ở đô thị.

Theo Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA), việc phát triển nhà ở xã hội (NOXH) còn chậm do nguồn vốn ngân sách có hạn, việc xã hội hóa vẫn chưa đáp ứng kịp thời nhu cầu NOXH của người dân. Để phát triển NOXH, bên cạnh hạn chế về vốn, nhiều điểm bất hợp lý trong chính sách cần sửa đổi. Chính vì thế, HoREA vừa có văn bản gửi Chính phủ và Bộ Xây dựng kiến nghị một số vấn đề liên quan. 

HoREA kiến nghị Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đề nghị Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định về lãi suất cho vay ưu đãi NƠXH thống nhất cùng một loại lãi suất và cùng thực hiện cơ chế gửi tiết kiệm NƠXH tại Ngân hàng Chính sách xã hội và các ngân hàng Vietcombank, VietinBank, Agribank, BIDV.

Ngoài ra, HoREA cũng kiến nghị NHNN đề nghị Thủ tướng ban hành quyết định về lãi suất cho vay ưu đãi NƠXH thống nhất như lãi suất trên đây đối với cả người mua NƠXH theo gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỉ đồng nhằm đảm bảo tính thống nhất của pháp luật.

Hiệp hội kiến nghị thực hiện mức lãi suất ưu đãi vay mua NƠXH 3%-3,5%/năm để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người có thu nhập thấp ở đô thị.

Quang Hưng