Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn (2021 – 2025) đoạn qua tỉnh Quảng Bình có 3 dự án thành phần có tổng chiều dài hơn 126 km, có 8 nút giao. Tổng diện tích đất chiếm dụng để thực hiện dự khoảng 1.128,9 ha.

Sở GTVT tỉnh Quảng Bình cho biết, về kết quả bàn giao mặt bằng chiều dài các đoạn tuyến đã bàn giao cho các Ban quản lý dự án là 120,16km/126,43km (95,04%), còn lại 6,27km (4,96%).

Trong đó huyện Quảng Trạch đã bàn giao 23,7km/25,3km (93,68%); huyện Bố Trạch đã bàn giao 28,46km/29,04km (98%). TP. Đồng Hới đã bàn giao 9,87km/9,87km (100%); huyện Quảng Ninh đã bàn giao 20,72km/20,92km (99,04%); huyện Lệ Thủy bàn giao 28,18km/31,95km (88,19%).

Cùng với đó, tỉnh Quảng Bình cũng đã hoàn thành chi trả bồi thường được hơn 1.900 tỷ đồng, đạt hơn 93% kế hoạch phê duyệt đề ra. Trong đó, công tác giải ngân vốn đã hoàn thành trong năm 2022 là 571,73 tỷ đồng; năm 2023 là 1.672 tỷ đồng; năm 2024 là 639,03 tỷ/862,37 tỷ, trong đó huyện Quảng Trạch 70 tỷ/70 tỷ (đạt 100%), thị xã Ba Đồn giải ngân 87,79 tỷ/87,87 tỷ (đạt 99,91%), Bố Trạch giải ngân 183,7 tỷ/154 tỷ (đạt 90,05%), Quảng Ninh giải ngân 79,54 tỷ/174,8 tỷ (đạt 45,5%), Lệ Thủy giải ngân 218 tỷ/319,7 tỷ (đạt 68,19%), riêng thành phố Đồng Hới chưa giải ngân 06 tỷ đã được cấp,

Toàn tỉnh hiện còn 30 hộ dân chưa đồng ý nhận tiền bồi thường, hỗ trợ; 145 hộ chưa phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ; 2 hộ có công trình xây dựng, cơi nới trên tuyến chưa tháo dỡ.ng còn lại cũng đang được gấp rút hoàn thành...

Để thực hiện dự án này, có khoảng 3.772 hộ gia đình ở tỉnh Quảng Bình bị ảnh hưởng; trong đó, có 551 hộ thuộc diện tái định cư. Có khoảng 4.642 ngôi mộ bị ảnh hưởng; trong đó, có gần 4.000 ngôi mộ phải di dời đến vị trí mới. Nhiều công trình, hạ tầng kỷ thuật cũng bị ảnh hưởng và phải di dời.

Để xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, tỉnh Quảng Bình thực hiện xây dựng 26 khu tái định cư với diện tích gần 70 ha cho 551 hộ tại 19 xã trên địa bàn. Đến thời điểm này, đã có 8 khu tái định cư ở tỉnh Quảng Bình hoàn thành thi công, 18 khu còn lại khối lượng thi công đạt bình quân khoảng 89%.

Việc xây dựng các khu tái định cư chậm tiến độ đã ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình bàn giao mặt bằng sạch cho dự án cao tốc Bắc - Nam.

Cũng để thực hiện dự án cao tốc Bắc – Nam, tỉnh Quảng Bình phải xây dựng mới 13 khu nghĩa trang để phục vụ di dời gần 4.000 ngôi mộ. Đến nay, tỉnh Quảng Bình đã xây dựng hoàn thành và bàn giao cho người dân được 11 khu,  2 khu nghĩa trang.

Mặc dù các cấp, ngành, địa phương ở tỉnh Quảng Bình đã và đang đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân trên địa bàn đồng thuận, chấp hành nghiêm túc chính sách bồi thường, hỗ trợ để giải phóng số mặt bằng còn lại cho Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn (2021 – 2025) đoạn qua tỉnh trong thời gian sớm nhất. Tuy khối lượng công việc không còn nhiều nhưng lại là những vấn đề mới phát sinh, không dễ giải quyết khiến cho tiến độ hoàn thành giải phóng mặt bằng  dự án cao tốc Bắc Nam không thể hoàn thành sớm như kế hoạch đề ra.

Đơn cử như huyện Bố Trạch, với tổng chiều dài hơn 29km, Bố Trạch là địa phương có dự án đường bộ cao tốc Bắc – Nam đi qua dài thứ 2 tỉnh Quảng Bình. Đến nay, huyện đã bàn giao mặt bằng cho các Ban QLDA 6 là 28,34km, đạt 97,59%. Là địa phương có số hộ dân bị ảnh hưởng của dự án nhiều nhất tỉnh Quảng Bình với hơn 1.079 hộ. Chính vì vậy, trong quá trình GPMB phát sinh không ít khó khăn, vướng mắc.

Ông Nguyễn Hoài Nam, Giám đốc Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng và Phát triển quỹ đất (ĐTXD&PTQĐ) huyện Bố Trạch cho biết, đến thời điểm này, huyện đã ban hành và công khai 68 quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ để GPMB với tổng số tiền 497,8 tỷ đồng (đã có tổng số hộ gia đình, cá nhân, tổ chức bị ảnh hưởng đồng ý nhận 480/497,8 tỷ đồng, đạt 96,5%).

Theo ông Nam, vướng mắc chủ yếu trong việc GPMB tập trung chủ yếu là nhà ở, có những trường hợp người dân nhận tiền rồi nhưng chưa tháo dỡ nhà được vì thời điểm nhận tiền cận Tết. Bên cạnh đó, có những trường hợp đến thời điểm này vẫn chưa chi trả được vì vướng mắc bởi thủ tục pháp lý, thừa kế tài sản.

Tuy nhiên, theo lãnh đạo Ban Quản lý dự án ĐTXD&PTQĐ huyện Bố Trạch thì việc xây dựng khu tái định chậm so với mong muốn và yêu cầu cũng ảnh hưởng đến tâm lý cho các hộ dân trong diện phải di dời. Từ đó cũng ảnh hưởng đến những hộ còn lại chưa đồng thuận.

Không chỉ riêng huyện Bố Trạch mà quá trình triển khai xây dựng các khu tái định ở tỉnh Quảng Bình còn gặp nhiều vướng mắc, nhất là quy trình thủ tục pháp lý về đất đai, quy hoạch, xây dựng; phương án đền bù hỗ trợ; tâm lý của người dân khi đến nơi ở mới...

Theo đánh giá của UBND tỉnh Quảng Bình, kết quả bàn giao mặt bằng chưa đạt yêu cầu của Chính phủ và UBND tỉnh Quảng Bình chỉ đạo, mặt bằng bàn giao không liên tục, nhiều điểm còn vướng mắc, tiến độ xây dựng các khu tái định, di dời các công trình hạ tầng kỹ thuật chậm, làm ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện dự án.

Sau nhiều lần đề ra kế hoạch để hoàn thành bàn giao 100% mặt bằng cao tốc Bắc -Nam thì đến nay Quảng Bình vẫn chưa đạt được như mong muốn.

Vào ngày 16/5, tỉnh Quảng Bình đã tổ chức cuộc họp về công tác bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc-Nam phía Đông, giai đoạn 2021-2025 đoạn qua địa bàn tỉnh. Cuộc họp nhằm tập trung thảo luận, nêu lên một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện; đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng của dự án.

Phát biểu kết luận tại cuộc họp, ông Trần Thắng, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình Trần Thắng thừa nhận, đến thời điểm hiện tại, Quảng Bình vẫn chưa hoàn thành bàn giao mặt bằng của dự án là rất chậm, vì vậy, quyết tâm phải hoàn thành. Vướng mắc, tồn đọng ở địa phương nào thì địa phương đó phải chủ động tháo gỡ, giải quyết dứt điểm.

Ông Trần Thắng đề nghị, Ban Thường vụ các Huyện ủy, Thị ủy tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, tháo gỡ các vướng mắc của địa phương.

Lãnh đạo UBND các huyện, thị xã quyết liệt lãnh đạo, chỉ đạo các nhà thầu tranh thủ thời tiết thuận lợi để đẩy nhanh tiến độ thi công khu tái định cư, khu nghĩa trang và di dời hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, phấn đấu hoàn thành công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng dự án trong tháng 5/2024.

Mặt khác, trực tiếp kiểm tra hiện trường để giải quyết dứt điểm các khó khăn, vướng mắc về mặt bằng trên tuyến theo đề nghị của các ban quản lý dự án, trường hợp vượt thẩm quyền thì phải báo cáo UBND tỉnh; phân công cán bộ tổ chức đối thoại để lắng nghe và giải quyết những khiếu nại của người dân; tuyên truyền, vận động và có phương án “tạm cư” cho người dân trong thời gian xây dựng nhà ở tại các khu tái định cư.

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình cũng giao trách nhiệm cụ thể cho các sở, ngành, đơn vị, địa phương phải quản lý, kiểm tra chặt chẽ những quy định có liên quan đến việc khai thác, sử dụng vật liệu xây dựng; tham mưu UBND tỉnh công bố chỉ số giá xây dựng, giá vật liệu, giá nhân công; chủ động nắm bắt tình hình để kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các vụ việc gây mất an ninh trật tự, không để xảy ra điểm nóng, điểm phức tạp; kiên quyết xử lý nghiêm những doanh nghiệp có hành vi găm hàng, nâng giá các loại vật liệu xây dựng thông thường để thu lợi bất hợp pháp.

Xuân Hương