Đây là số liệu được ông Nguyễn Quang Hòa, Phó Giám đốc Sàn giao dịch nợ VAMC chia sẻ tại hội thảo “Xử lý nợ xấu trong đại dịch Covid-19 và hoàn thiện chính sách pháp luật về xử lý nợ xấu theo hướng Luật hóa Nghị quyết 42/2017/QH14” do Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam tổ chức.

Theo ông Hoà, hiện nay thị trường mua bán nợ còn sơ khai, chưa hình thành phát triển thị trường thứ cấp. Đồng thời, khuôn khổ pháp lý cho các chủ thể tham gia thị trường mua bán nợ còn chưa đồng bộ, hạ tầng thị trường mới hình thành và phương thức mua bán nợ xấu còn hạn chế.

Thậm chí, thành phần tham gia thị trường còn chưa đa dạng, chủ yếu chỉ là hoạt động giữa tổ chức tín dụng và VMAC.

Với bối cảnh trên và được sự chấp thuận của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, sàn giao dịch nợ VAMC chính thức đi vào hoạt động kể từ ngày 15/10/2021.

Hiện tại, chủ thế tham gia trên sàn giao dịch gồm: VAMC, các tổ chức tín dụng, các AMC, các công ty mua bán nợ, các tổ chức và cá nhân. Hàng hoá giao dịch trên sàn là các khoản nợ xấu của các tổ chức tín dụng và tài sản bảo đảm của các khoản nợ xấu.

Sau hơn một tháng hoạt động, đến ngày 19/11/2021, sàn giao dịch nợ VAMC đã ký hợp đồng đề nghị môi giới bán khoản nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu với tổng dư nợ 7.458 tỷ đồng. Ngoài ra, sàn đã có 35 đơn vị được cấp tài khoản thành viên.

Tuy nhiên, theo đại diện ngân hàng Vietcombank, hoạt động mua bán nợ còn nhiều vướng mắc, gây ảnh hưởng tới hoạt động của sàn giao dịch nợ.

Thứ nhất, khi tổ chức tín dụng thực hiện bán khoản nợ sẽ phải công khai rất nhiều thông tin về khoản nợ. Thế nhưng, quy định liên quan đến vấn đề bảo mật thông tin lại không cho phép.

Thứ hai, tại Nghị quyết 42 có quy định việc bán nợ theo giá thị trường có thể cao hơn hoặc thấp hơn dư nợ gốc. Song, thời gian qua việc bán nợ dưới giá trị sổ sách gặp phải những đánh giá không mấy tích cực từ phía các cơ quan thanh tra, kiểm toán. Điều này làm cho các tổ chức tín dụng chưa thực sự quyết liệt trong việc áp dụng biện pháp bán nợ để thực hiện xử lý nợ, đặc biệt là đối với các cái khoản bán nợ mà dưới giá trị nợ gốc.

Thứ ba, ngay cả khi việc mua bán nợ đã diễn ra thành công thì rủi ro đối với bên mua nợ vẫn rất lớn nếu bên nợ không hợp tác. Tại nghị quyết 42 quy định, đối tượng được phép áp dụng chỉ là các tổ chức tín dụng, nên trong trường hợp mà bên mua nợ là các tổ chức cá nhân mà không phải tổ chức tín dụng thì sẽ không được áp dụng các cái quyền mà Nghị quyết 42 cho phép. Như vậy, đối tượng có thể tham gia vào hoạt động mua nợ, cũng như quyền của bên mua nợ khi thực hiện quản lý khai thác vận hành thu giữ tài sản bảo đảm bị thu hẹp.

Thứ tư, chưa có quy định hướng dẫn cụ thể về việc xác định giá bán. Riêng với trường hợp khoản nợ có vốn nhà nước, nếu bán nợ mà không định giá chính xác sẽ rất dễ dẫn đến nguy cơ mất vốn Nhà nước. Điều này ảnh hưởng rất lớn khả năng bán nợ của các tổ chức tín dụng, cũng như hoạt động của sàn giao dịch nợ trong thời gian tới.

Theo Phó Giám đốc Sàn giao dịch nợ VAMC, để sàn giao dịch nợ hoạt động hiệu quả hơn nữa, Chính phủ cần hoàn thiện khuôn khổ pháp lý đồng bộ nhằm thúc đẩy các chủ thể tham gia thị trường mua bán nợ. Đồng thời, xây dựng chính sách thu hút nhà đầu tư nước ngoài tham gia.

Đặc biệt, vị lãnh đạo sàn giao dịch VAMC nhấn mạnh rất cần luật hoá các nội dung Nghị quyết 42, trong đó có các quy định khắc phục những bất cập, vướng mắc hiện nay; ban hành Luật Chứng khoán hóa các khoản nợ xấu.

“Muốn thị trường mua bán nợ phát triển, cần đảm bảo lợi ích cho các bên tham gia vào thị trường, hoạt động xử lý nợ phải công khai minh bạch và hợp pháp, cần thành lập các tổ chức quản lý và giám sát thị trường một cách chặt chẽ và hiệu quả”, lãnh đạo sàn giao dịch VAMC nhấn mạnh.

Tác giả: Đào Vũ