Đặt câu hỏi chất vấn Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị tại kỳ họp thứ 4 mới đây, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cho biết, việc phát triển nhà ở tái định cư trong thời gian qua khi Nhà nước thu hồi đất còn nhiều bất cập, nơi có, nơi không, mà không thì nhiều hơn, có nơi xây dựng chưa tính đến nhu cầu của người dân nên không có người ở để hoang hóa, gây thất thoát, lãng phí.

Trước thực trạng trên, đại biểu đặt câu hỏi, yêu cầu Bộ trưởng cho biết đâu là nguyên nhân, giải pháp xử lý.

Khu nhà tái định cư ở quận Hoàng Mai (Hà Nội) xây dựng xong nhưng bỏ hoang nhiều năm nay (Ảnh: Trần Kháng).

Trả lời đại biểu trên, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị thừa nhận, nhiều dự án nhà ở tái định cư được hình thành nhưng đến nay bỏ hoang, không còn nhu cầu sử dụng. Hầu hết dự án này hình thành trước khi có Luật Nhà ở năm 2014.

Về nguyên nhân, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, do người dân không có nhu cầu tái định cư; nhà ở tái định cư xuống cấp, không đảm bảo chất lượng; công tác tái định cư chủ yếu người dân có chỗ ở, các chính sách an sinh xã hội tiếp theo như đào tạo nghề, giải quyết công ăn việc làm và phục hồi thu nhập, góp phần nâng cao chất lượng sống của người dân sau khi di dời, tái định cư chưa được quan tâm; vị trí dự án không thuận lợi trong giao thông cũng như hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội chưa đảm bảo…

Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, việc quỹ nhà tái định cư này mặc dù Luật Nhà ở đã có quy định về chuyển đổi công năng nhà ở tái định cư sang nhà ở xã hội, nhà ở thương mại. Tuy nhiên, trên thực tế vẫn chưa thể triển khai thực hiện được do vướng mắc liên quan đến trình tự, thủ tục thực hiện.

Nguyên nhân cụ thể là do Luật Nhà ở đã có quy định về việc mua bán nhà ở thương mại theo hình thức đặt hàng hoặc mua nhà ở xã hội để bố trí tái định cư nhưng các quy định còn chưa cụ thể, chưa rõ ràng nên các địa phương chưa có cơ sở để triển khai thực hiện.

Nhà tái định cư ở xa khu vực trung tâm, không thuận lợi về giao thông, sinh hoạt của người dân. Do đó, không đáp ứng được yêu cầu để thu hút người dân vào ở nhà tái định cư.

Quy định hiện hành về trách nhiệm của các cấp chính quyền trong việc quản lý, bố trí nhà tái định cư còn chưa cụ thể; việc quản lý, sử dụng nhà tái định cư trong thời gian vừa qua cũng không được quan tâm.

Nhà tái định cư bỏ hoang gây bức xúc, lãng phí (Ảnh: Trần Kháng).

Về giải pháp khắc phục tồn tại nhà tái định cư hiện nay, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, Bộ Xây dựng tiếp tục hoàn thiện pháp luật về nhà ở, đất đai theo hướng đồng bộ để đảm bảo việc tái định cư cho các hộ gia đình, cá nhân không chỉ là giải quyết chỗ ở mới mà phải đảm bảo một không gian sống đồng bộ với đầy đủ các hạng mục hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội.

Bộ trưởng cho rằng, cần xác định nhu cầu nhà ở tái định cư; rà soát kế hoạch đầu tư xây dựng nhà ở tái định cư cho từng giai đoạn để đáp ứng yêu cầu về công tác giải phóng mặt bằng, tạo điều kiện ổn định sinh hoạt cho nhân dân.

Ngoài ra, rà soát công tác quy hoạch các khu tái định cư để định hướng xây dựng các khu tái định cư đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và phải đảm bảo vị trí làm sao cho kết nối giao thông thuận lợi để đảm bảo điều kiện sống, điều kiện đi lại của người dân.

Đặc biệt, Bộ Xây dựng sẽ rà soát, bổ sung các quy định về nguyên tắc, hình thức bố trí tái định cư và các nguồn vốn để thực hiện nhà ở tái định cư và cũng phải quan tâm nâng lên chất lượng nhà ở tái định cư để đảm bảo điều kiện ở, điều kiện sống của người dân.

Tác giả: Trần Kháng